Blackfriars (klasztor w Londynie)
Blackfriars – średniowieczny klasztor dominikanów w Londynie, istniejący od XIII do XVI w.; obecnie nazwę Blackfriars nosi obszar położony w centrum Londynu, w południowo-zachodniej części City of London.
Państwo | |
---|---|
Kraj | |
Miejscowość | |
Właściciel | |
Typ zakonu |
męski |
Data budowy |
ok. 1276 |
Data zamknięcia |
1538 |
Położenie na mapie City of London | |
Położenie na mapie Wielkiej Brytanii | |
Położenie na mapie Anglii | |
Położenie na mapie Wielkiego Londynu | |
51°30′43″N 0°06′14″W/51,512000 -0,104000 |
Historia
edytujZakonnicy założyli ten klasztor w 1276[1][2][3], gdy przenieśli się z innej londyńskiej lokalizacji w Holborn[2][3], gdzie przebywali od 1221[2]. Teren pod budowę oddał im burmistrz miasta, Gregory Rokesley[2][3], a wielkimi darczyńcami klasztoru byli także arcybiskup Canterbury Robert Kilwardby i król Anglii Edward I. Ten ostatni zgodził się, aby dominikanie zburzyli mury miejskie w rejonie budowy klasztoru, a także zapewnił budowę nowych murów obejmujących cały klasztor[2]. Aby wznieść klasztor zburzono także dwie znajdujące się tu wcześniej warownie zbudowane za czasów Wilhelma Zdobywcy: wieżę Montfichet i zamek Baynard[4][1].
Klasztor był położony w zachodniej części Londynu nad Tamizą. Obejmował kościół stojący na wyniosłym brzegu Tamizy[2]. Klasztor był bardzo obszerny, otoczony murem[3], a na jego teren prowadziły cztery bramy[2][3]. Nazwa Blackfriars pochodzi od dominikanów, nazywanych „czarnymi braćmi” – black friars[2].
Klasztor był wykorzystywany jako miejsce ważnych zgromadzeń, zwłaszcza za panowania Henryka VIII Tudora: tu goszczony był podczas wizyty w Londynie cesarz Karol V Habsburg, w 1529 miała tu miejsce rozprawa rozwodowa Henryka VIII i Katarzyny aragońskiej[1][2][3][4], obradował tu też angielski parlament[2][3][4].
W kościele klasztornym pochowano m.in. Huberta de Burgh, fundatora klasztoru dominikanów w Holborn (jego grób przeniesiono tu wraz z klasztorem) i serce żony króla Edwarda I Eleonory kastylijskiej[2].
W listopadzie 1538 klasztor został zamknięty podczas akcji rozwiązywania klasztorów przeprowadzonej przez Henryka VIII[2].
Po rozwiązaniu klasztoru
edytujMimo rozwiązania klasztoru, jego teren jeszcze przez dłuższy czas (do pierwszej połowy XVIII w.[3]) był zwolniony spod kontroli miasta, choć to starało się o zniesienie tego przywileju. Następca Henryka VIII, Edward VI oddał jego zabudowania w ręce osób prywatnych[2]. Dawny klasztor stał się miejscem przedstawień teatralnych (z czasem uruchomiono tutaj teatr Blackfriars)[2][3][4] – trupy teatralne trafiły tu po usunięciu z miasta korzystając z wyjęcia tego terenu spod miejskiej jurysdykcji[3]. Na początku XVII w. teren stał się modną dzielnicą mieszkaniową[5]. W 1613 jeden z domów kupił tu William Szekspir; mieszkali tu w pierwszej połowie XVII w. m.in. Antoon van Dyck i Cornelius Jansen[2][3]. Część dawnego kościoła została kościołem parafialnym[2][3], spłonął on podczas wielkiego pożaru Londynu w 1666[3]. W pożarze tym zniszczone zostały także inne budynki dawnego klasztoru[1].
26 października 1623 doszło tu do wydarzenia znanego pod nazwą Fatal Vespers (dosłownie: „śmiertelne nieszpory”). Podczas odprawiania katolickiego nabożeństwa w znajdującym się na tym terenie domu ambasadora Francji pod modlącymi się na piętrze zawalił się strop; w efekcie zginęło kilkadziesiąt osób[2][3][4].
Nazwę Blackfriars nosi obecnie fragment City of London obejmujący miejsce dawnego klasztoru, jak i liczne zabudowania znajdujące się tutaj lub w bezpośrednim sąsiedztwie, m.in. dworzec kolejowy i most[1][5].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e Brian Cookson: Crossing the River: The History of London's Thames River Bridges from Richmond to Tower. 2015, s. 179–180. ISBN 978-1-78057-839-2.
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q Blackfriars. W: Henry B. Wheatley: London, Past and Present: Its History, Associations and Traditions. T. 1. London: John Murray, 1891, s. 193–197.
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n Blackfriars. W: John Timbs: Curiosities of London. London: David Bogue, 1855, s. 48.
- ↑ a b c d e Blackfriars. W: Walter Thornbury: Old and New London. T. I. London: Cassell, Petter & Galpin, 1878, s. 200–219.
- ↑ a b Blackfriars, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2018-11-19] (ang.).