Bitwa koło Grenady
Bitwa koło Grenady – starcie zbrojne, które miało miejsce 6 lipca 1779 między flotą angielska wiceadmirała Johna Byrona (21 okrętów liniowych) a francuską eskadrą Charlesa d’Estainga (25 okrętów) u brzegów wyspy Grenada na Karaibach, podczas wojny o niepodległość Stanów Zjednoczonych, zakończone brytyjską porażką, niewykorzystaną wszakże przez Francuzów.
| Wojna o niepodległość Stanów Zjednoczonych | |||
 Plan bitwy pod Grenadą; po prawej: atak floty brytyjskiej (czarne); po lewej – starcie flot | |||
| Czas | |||
|---|---|---|---|
| Miejsce | |||
| Terytorium | |||
| Wynik |
porażka floty brytyjskiej | ||
| Strony konfliktu | |||
| |||
| Dowódcy | |||
| |||
| Siły | |||
| |||
| Straty | |||
| |||
Położenie na mapie Grenady  | |||
| 12°03′N 61°45′W/12,050000 -61,750000 | |||
Wiosną 1779 adm. d’Estaing otrzymał posiłki, przyprowadzone przez adm. de Grasse, de Vaudreuil i Picquet de la Motte (odpowiednio 5, 2 i 5 okrętów liniowych) i z flotą liczącą łącznie 25 liniowców i kilka fregat przybył 2 lipca pod Grenadę[1], gdzie zdobył 30 statków handlowych, mały slup HMS „York” i wysadził desant, który dwa dni później opanował wyspę[2].
Adm. Byron dowiedział się, że francuska flota prawdopodobnie udała się, by zaatakować Grenadę. Z 21 okrętami liniowymi, fregatą i konwojem statków wiozących posiłki dla garnizonu Grenady, podążył w kierunku wyspy. Przekonany, że garnizon wciąż się broni i że on sam na nad nieprzyjacielem przewagę, podszedł szybko do wyspy w nocy z 5 na 6 lipca. Szyk jego floty był nieuporządkowany, i te okręty, które (ze względu na kierunek wiatru) winny być najdalej od nieprzyjaciela, były najbliżej. Z braku fregat, Byron odkomenderował też do osłony konwoju trzy liniowce pod komendą kadm. Rowleya[2].
O świcie 6 lipca flota brytyjska zbliżała się do portu w Saint George’s Town, przed którym stała eskadra francuska, idąc od północy. Francuzi podnieśli kotwice i rozpoczęli formowanie linii – Brytyjczycy znaleźli się między nimi a lądem, na pozycji nawietrznej, płynąc z północnego wschodu. Adm. Byron, chcąc wykorzystać nieporządek we francuskich szeregach i fakt, że kilkanaście dopiero okrętów stworzyło linię bojową, nakazał natychmiastowy atak i swobodne atakowanie okrętów przeciwnika. Z powodu braku porządku w jego własnym szyku, niektóre okręty wysforowały się nadto do przodu, i cała flota włączała się do walki stopniowo, co umożliwiło Francuzom skoncentrowanie ognia na wysuniętych jednostkach. W tym momencie Byron zorientował się, że to przeciwnik ma przewagę liczebną, i rozsądnie postanowił wycofać się, utrzymując pozycję nawietrzną i osłaniając konwój. Nakazał więc zwrot na północny zachód, ale wysunięte jednostki, zanim doszły do punktu zwrotu, stały się celem większości przepływającej obok floty francuskiej i straciły znaczną część takielunku, co utrudniło im manewrowanie i zmniejszyło szybkość[2].
Trudną sytuację Brytyjczyków uratował w znacznej mierze Rowley, który wezwany przez Byrona od konwoju, ściął łuk, po którym zawracała flota brytyjska, i wsparł linię w zagrożonym miejscu (bardzo podobnie postąpił Nelson w bitwie koło Przylądka Św. Wincentego). Najbardziej uszkodzony liniowiec, HMS „Lion” Williama Cornwallisa, został w tyle, przemknął się za francuską ariergardą i samodzielnie dopłynął do Jamajki. Inne uszkodzone okręty zdołały na tyle naprawić maszty, by pozostać w szyku. Ostatecznie Brytyjczykom udało się ok. godz. 13 oderwać od przeciwnika[2].
Adm. d’Estaing nie wykorzystał szansy i gdy po kilku dniach dogonił wroga, ten był już zakotwiczony w bezpiecznej przystani przy wyspie Saint Kitts, pod osłoną baterii nadbrzeżnych; Francuzi nie próbowali atakować i odpłynęli do Ameryki. W opinii dowodzącego jednym z liniowców Suffrena, d’Estaing winien być w stanie zdobyć cztery częściowo unieruchomione brytyjskie okręty[1]. Byron z kolei działał pospiesznie i z powodu braku porządku w szykach, poniósł, zdaniem T. Mahana, największą porażkę od czasów bitwy pod Beachy Head; fakt, że nie przyniosła ona gorszych dla Brytyjczyków skutków, był już wyłącznie winą przeciwnika[2].
Przypisy
edytuj- ↑ a b Paweł Piotr Wieczorkiewicz: Historia wojen morskich. T. 1: Wiek żagla. Warszawa: Wydawnictwo Puls, 1995, s. 353–354. ISBN 1-85917-030-7.
- ↑ a b c d e Alfred Thayer Mahan: Major operations of the royal navy, 1762-1783. Boston: Little, Brown, and company, 1898, s. 433–439.