Język birmański
Język birmański (birm. မြန်မာဘာသာစကား) – język z grupy tybeto-birmańskiej języków chińsko-tybetańskich, używany jako język ojczysty przez około 35 milionów ludzi należących do grupy etnicznej Bamarów oraz przez dalsze 10 milionów jako środek komunikacji ponadetnicznej w Mjanmie, gdzie ma status języka urzędowego. Do jego zapisu stosuje się pismo birmańskie.
| Obszar | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Liczba mówiących |
język ojczysty: ~33 mln (we wszystkich krajach) | ||||||
| Pismo/alfabet | |||||||
| Klasyfikacja genetyczna | |||||||
| |||||||
| Status oficjalny | |||||||
| język urzędowy |  Mjanma
| ||||||
| Organ regulujący | Komisja Języka Birmańskiego | ||||||
| UNESCO | 1 bezpieczny↗ | ||||||
| Ethnologue | 1 narodowy↗ | ||||||
| Kody języka | |||||||
| ISO 639-1 | my | ||||||
| ISO 639-2 | mya/bur | ||||||
| ISO 639-3 | mya | ||||||
| IETF | my | ||||||
| Glottolog | nucl1310, sout3159 | ||||||
| Ethnologue | mya | ||||||
| GOST 7.75–97 | бир 105 | ||||||
| WALS | brm | ||||||
| Występowanie | |||||||
 Rozprzestrzenienie języka birmańskiego | |||||||
| W Wikipedii | |||||||
| |||||||
| Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu. | |||||||
Birmański język literacki silnie różni się od języka mówionego (dyglosja), niektórzy językoznawcy uważają je nawet za dwa odmienne języki. Większość oficjalnego słownictwa birmańskiego to zapożyczenia z pali z birmańską wymową. Prawie każdy element gramatyki i wiele często używanych słów mają dwa warianty. Literackiej odmiany birmańskiego uczy się w szkołach i używa w piśmie oraz w sytuacjach oficjalnych, natomiast odmiana mówiona występuje w literaturze nieoficjalnej (np. w komiksach) oraz w codziennej komunikacji.
Birmański język literacki opiera się na dialekcie centralnym[2].
Jest językiem tonalnym. Wyróżnia się pięć tonów:[3]
- ton wysoki, sylaba krótka
- ton opadający, sylaba długa
- ton niski, równy, sylaba długa
- sylaba krótka zakończona zwarciem krtaniowym
- sylaba słaba (zredukowana)
Pod względem składni należy zasadniczo do typu SOV (podmiot-dopełnienie-orzeczenie), ale zdania mogą mieć też strukturę OSV, czyli czasownik zawsze znajduje się na końcu zdania.
Przypisy
edytuj- ↑ David M. Eberhard, Gary F. Simons, Charles D. Fennig (red.), Burmese, [w:] Ethnologue: Languages of the World, wyd. 22, Dallas: SIL International, 2019 [zarchiwizowane z adresu 2019-06-06] (ang.).
- ↑ Jozef Genzor, Jazyky sveta: história a súčasnosť, wyd. 1, Bratislava: Lingea, 2015, s. 362, ISBN 978-80-8145-114-0, OCLC 950004358 (słow.).
- ↑ Bowman ↓, s. 17.
Bibliografia
edytuj- Alfred F. Majewicz, Języki świata i ich klasyfikowanie, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1989, ISBN 83-01-08163-5, OCLC 749247655 (pol.).
- Vicky Bowman: Burmese. Lonely Planet, seria: Lonely Planet Phrasebooks. ISBN 978-1-74104-027-2. (ang.).
- Peter K. Austin: 1000 języków. Olszanica: Bosz, 2009, s. 162. ISBN 978-83-7576-057-6.
Linki zewnętrzne
edytuj
- Burmese, [w:] Ethnologue: Languages of the World, Dallas: SIL International [dostęp 2009-09-22] (ang.).
- Strona o nauce birmańskiego. salika.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-09-20)]. (ang.).
- Wiadomości BBC w języku birmańskim (birm.)
- Słownik języka birmańskiego (ang.)