Biljana Plavšić
Biljana Plavšić (cyr. Биљана Плавшић, ur. 7 lipca 1930 w Tuzli) – prezydent Republiki Serbskiej w latach 1996–1998.
| |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Prezydent Republiki Serbskiej | |
| Okres |
od 19 lipca 1996 |
| Poprzednik | |
| Następca | |
| Odznaczenia | |
| |
Ukończyła studia biologiczne, w 1956 uzyskała w tej dziedzinie tytuł profesora Uniwersytetu w Sarajewie[1]. Specjalizowała się w botanice, z tej dziedziny obroniła doktorat[2]. Pełniła funkcję dziekana wydziału przyrodniczo-matematycznego Uniwersytetu w Sarajewie[2]. Opublikowała ponad 100 prac w swojej dziedzinie[1]. Tytuł profesorski straciła w 2009 na mocy decyzji Senatu uniwersytetu[3].
W politykę zaangażowała się po rozpadzie Jugosławii. Wstąpiła wówczas do Demokratycznej Partii Serbii[4]. Od listopada 1990 do kwietnia 1992 zasiadała w Prezydium Republiki Serbskiej, następnie pełniła funkcję jej wiceprezydenta i należała do naczelnego dowództwa sił zbrojnych Republiki Serbskiej. Reprezentowała w tym okresie skrajnie nacjonalistyczne poglądy[4][5]. Publicznie twierdziła, iż Bośniacy są „genetycznie zdeformowanymi Serbami”, fotografowała się z przywódcą paramilitarnej serbskiej bojówki „Tygrysy” Željko Ražnatoviciem ps. Arkan[6]. W swoich zeznaniach w Międzynarodowym Trybunale Sprawiedliwości Vojislav Šešelj twierdził, iż Radovan Karadžić popierał kandydaturę Plavšić na prezydenta Republiki Bośni, gdyż w swoich poglądach nacjonalistycznych była jeszcze bardziej radykalna, niż on sam[7]. W odróżnieniu jednak od innych nacjonalistycznych polityków serbskich działających w Bośni poparła układ w Dayton[1].
W 1996 została wybrana prezydentem Republiki Serbskiej, zmieniając polityczną postawę i deklarując od tej pory bardziej umiarkowane poglądy[1]. Zyskało jej to poparcie krajów Europy Zachodniej[6], lecz przyczyniło się do porażki wyborczej w 1998[5]. Z polityki wycofała się ostatecznie ok. 2000[1].
W styczniu 2001 roku oddała się dobrowolnie do dyspozycji trybunału w Hadze, który oskarżył ją o zbrodnie przeciwko ludzkości: prześladowania ze względów politycznych, rasowych lub religijnych popełnione na bośniackich muzułmanach oraz Chorwatach w 37 miejscach, poparcie i współudział w kampanii rozdzielenia etnicznego poprzez sprowadzanie z Serbii oddziałów paramilitarnych[8]. Pierwszego dnia procesu, 11 stycznia 2001, nie przyznawała się do winy. Ostatecznie 2 października 2002 zadeklarowała, iż brała udział w prześladowaniu bośniackich muzułmanów. Została skazana na 11 lat pozbawienia wolności, karę odbywała w Szwecji[8]. Po sześciu latach została przedterminowo zwolniona za dobre sprawowanie. Udała się wówczas do Belgradu[9].
W czasie pobytu w więzieniu Plavšić napisała książkę poświęconą wojnie w Bośni, w której wezwała Radovana Karadžicia i gen. Ratko Mladicia do dobrowolnego poddania się karze ze strony Międzynarodowego Trybunału[9]. Oceniła również tego pierwszego jako „tchórza”, zaś drugiego jako „wielkiego człowieka”, wzywając Mladicia do obrony Serbów i swoich żołnierzy przed trybunałem[9]. Przed uwolnieniem stwierdziła również, że jej przyznanie się do winy było krokiem taktycznym i że nie czuje się winna zarzucanych jej zbrodni[10].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e Biljana Plavsic: Serbian iron lady.
- ↑ a b Плавшићева стигла у Београд.
- ↑ Biljani Plavšić ukinuta sva akademska prava. sarajevo-x.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-06-06)]..
- ↑ a b S. Inic, Biljana Plavsic: geneticist in the service of a great crime. barnsdle.demon.co.uk. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-08-13)]..
- ↑ a b W. Walkiewicz, Jugosławia. Państwa sukcesyjne, s. 327.
- ↑ a b P. FitzPatrick, It isn’t easy being Biljana. ce-review.org. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-03-19)]..
- ↑ International Criminal Tribunal for the former Yugoslavia.
- ↑ a b Case Information Sheet.
- ↑ a b c Bosnian Serb ‘Iron Lady’ released.
- ↑ Bosnian war criminal retracts confession.
Bibliografia
edytuj- Wiesław Walkiewicz, Jugosławia. Państwa sukcesyjne, Warszawa: TRIO, 2009, ISBN 978-83-7436-179-8, OCLC 750671288.