Biegus karłowaty[4] (Calidris minutilla) – gatunek małego, wędrownego ptaka brodzącego z rodziny bekasowatych (Scolopacidae).

Biegus karłowaty
Calidris minutilla[1]
(Vieillot, 1819)
Ilustracja
Biegus karłowaty w szacie godowej
Ilustracja
Biegus karłowaty w szacie spoczynkowej
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ptaki

Podgromada

Neornithes

Infragromada

ptaki neognatyczne

Rząd

siewkowe

Podrząd

bekasowce

Rodzina

bekasowate

Podrodzina

biegusy

Plemię

Calidrini

Rodzaj

Calidris

Gatunek

biegus karłowaty

Synonimy
  • Tringa minutilla Vieillot, 1819[2]
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3]

Zasięg występowania
Mapa występowania

     okres lęgowy

     przeloty

     zimowiska

     zalatuje

Systematyka

edytuj

Dawniej czasami uznawany za jeden gatunek z biegusem smukłonogim (Calidris subminuta)[2]. Nie wyróżnia się podgatunków[2][5].

Występowanie

edytuj

Zamieszkuje północną Kanadę i Alaskę. Zimuje od Oregonu i południowej części USA przez Amerykę Środkową i Karaiby po północne Chile i środkowo-wschodnią Brazylię[2]. Sporadycznie pojawia się w Azji i Europie; w Polsce stwierdzony tylko raz – w sierpniu 2005 roku we wsi Rudze w województwie małopolskim[6]. Regularnie osiąga wyspy Galapagos, a rzadko Hawaje[2].

Morfologia

edytuj
Wygląd
Brak wyraźnego dymorfizmu płciowego. W szacie godowej wierzch ciała brązowy w ciemne plamki, spód czysto biały. W locie na spodniej stronie skrzydła widoczny biały pasek. Biały pasek również na ogonie. W szacie spoczynkowej kolor brązowy przechodzi w brązowoszary. Osobniki młodociane nieco jaśniejsze, o rudawym odcieniu. Dziób ciemny, nogi szarożółte.
Wymiary średnie
długość ciała ok. 13–15 cm
rozpiętość skrzydeł ok. 27–28 cm
masa ciała ok. 19–30 g

Ekologia i zachowanie

edytuj
Biotop
Wilgotne obszary tundry i lasotundry. Zimuje na morskich wybrzeżach.
Gniazdo
Na ziemi, zwykle w pobliżu wody, zagłębienie wysłane trawą lub mchem. Na otwartej przestrzeni lub wśród niskich wierzb w lasotundrze.
Jaja
W ciągu roku wyprowadza jeden lęg, składając w maju–czerwcu 4 jaja.
Wysiadywanie
Jaja wysiadywane są przez okres około 20 dni przez oboje rodziców. Po wykluciu młodymi, zwłaszcza w późnych lęgach, opiekuje się głównie samiec. Pisklęta opuszczają gniazdo po jednym dniu, lecz pozostają pod opieką rodziców przez kolejne 3 tygodnie.
Pożywienie
Bezkręgowce, jesienią uzupełniane przez nasiona roślin wodnych.

Status i ochrona

edytuj

Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje biegusa karłowatego za gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern) nieprzerwanie od 1988 roku[3]. W 2012 roku liczebność populacji kontynentalnej szacowano na około 700 tysięcy osobników[7]. Trend liczebności populacji uznawany jest za spadkowy[3].

W Polsce objęty ochroną gatunkową ścisłą[8].

Zobacz też

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. Calidris minutilla, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. a b c d e Van Gils, J., Wiersma, P. & Kirwan, G.M.: Least Sandpiper (Calidris minutilla). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (red.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. Lynx Edicions, Barcelona, 2020. [dostęp 2020-02-02].
  3. a b c Calidris minutilla, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
  4. Systematyka i nazwa polska za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Arenariinae Stejneger, 1885 (1840) – biegusy (wersja: 2020-01-12). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-02-02].
  5. F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Sandpipers, snipes, Crab-plover, coursers. IOC World Bird List (v11.1). [dostęp 2021-04-13]. (ang.).
  6. wynik wyszukiwania: Calidris minutilla. [w:] Tarsiger.com [on-line]. [dostęp 2021-04-13]. (ang.).
  7. Least Sandpiper Life History. [w:] All About Birds [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. [dostęp 2021-04-13]. (ang.).
  8. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U. z 2016 r. poz. 2183).

Linki zewnętrzne

edytuj