Biegus karłowaty
Biegus karłowaty[4] (Calidris minutilla) – gatunek małego, wędrownego ptaka brodzącego z rodziny bekasowatych (Scolopacidae).
Calidris minutilla[1] | |||
(Vieillot, 1819) | |||
Biegus karłowaty w szacie godowej | |||
Biegus karłowaty w szacie spoczynkowej | |||
Systematyka | |||
Domena | |||
---|---|---|---|
Królestwo | |||
Typ | |||
Podtyp | |||
Gromada | |||
Podgromada | |||
Infragromada | |||
Rząd | |||
Podrząd | |||
Rodzina | |||
Podrodzina | |||
Plemię | |||
Rodzaj | |||
Gatunek |
biegus karłowaty | ||
Synonimy | |||
| |||
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3] | |||
Zasięg występowania | |||
okres lęgowy przeloty zimowiska zalatuje |
Systematyka
edytujDawniej czasami uznawany za jeden gatunek z biegusem smukłonogim (Calidris subminuta)[2]. Nie wyróżnia się podgatunków[2][5].
Występowanie
edytujZamieszkuje północną Kanadę i Alaskę. Zimuje od Oregonu i południowej części USA przez Amerykę Środkową i Karaiby po północne Chile i środkowo-wschodnią Brazylię[2]. Sporadycznie pojawia się w Azji i Europie; w Polsce stwierdzony tylko raz – w sierpniu 2005 roku we wsi Rudze w województwie małopolskim[6]. Regularnie osiąga wyspy Galapagos, a rzadko Hawaje[2].
Morfologia
edytuj- Wygląd
- Brak wyraźnego dymorfizmu płciowego. W szacie godowej wierzch ciała brązowy w ciemne plamki, spód czysto biały. W locie na spodniej stronie skrzydła widoczny biały pasek. Biały pasek również na ogonie. W szacie spoczynkowej kolor brązowy przechodzi w brązowoszary. Osobniki młodociane nieco jaśniejsze, o rudawym odcieniu. Dziób ciemny, nogi szarożółte.
- Wymiary średnie
- długość ciała ok. 13–15 cm
rozpiętość skrzydeł ok. 27–28 cm
masa ciała ok. 19–30 g
Ekologia i zachowanie
edytuj- Biotop
- Wilgotne obszary tundry i lasotundry. Zimuje na morskich wybrzeżach.
- Gniazdo
- Na ziemi, zwykle w pobliżu wody, zagłębienie wysłane trawą lub mchem. Na otwartej przestrzeni lub wśród niskich wierzb w lasotundrze.
- Jaja
- W ciągu roku wyprowadza jeden lęg, składając w maju–czerwcu 4 jaja.
- Wysiadywanie
- Jaja wysiadywane są przez okres około 20 dni przez oboje rodziców. Po wykluciu młodymi, zwłaszcza w późnych lęgach, opiekuje się głównie samiec. Pisklęta opuszczają gniazdo po jednym dniu, lecz pozostają pod opieką rodziców przez kolejne 3 tygodnie.
- Pożywienie
- Bezkręgowce, jesienią uzupełniane przez nasiona roślin wodnych.
Status i ochrona
edytujMiędzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje biegusa karłowatego za gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern) nieprzerwanie od 1988 roku[3]. W 2012 roku liczebność populacji kontynentalnej szacowano na około 700 tysięcy osobników[7]. Trend liczebności populacji uznawany jest za spadkowy[3].
W Polsce objęty ochroną gatunkową ścisłą[8].
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ Calidris minutilla, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b c d e Van Gils, J., Wiersma, P. & Kirwan, G.M.: Least Sandpiper (Calidris minutilla). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (red.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. Lynx Edicions, Barcelona, 2020. [dostęp 2020-02-02].
- ↑ a b c Calidris minutilla, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ Systematyka i nazwa polska za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Arenariinae Stejneger, 1885 (1840) – biegusy (wersja: 2020-01-12). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-02-02].
- ↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Sandpipers, snipes, Crab-plover, coursers. IOC World Bird List (v11.1). [dostęp 2021-04-13]. (ang.).
- ↑ wynik wyszukiwania: Calidris minutilla. [w:] Tarsiger.com [on-line]. [dostęp 2021-04-13]. (ang.).
- ↑ Least Sandpiper Life History. [w:] All About Birds [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. [dostęp 2021-04-13]. (ang.).
- ↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U. z 2016 r. poz. 2183).
Linki zewnętrzne
edytuj- Zdjęcia i nagrania audiowizualne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).