Biblia bukaresztańska
Biblia bukaresztańska (rum. Biblia de la București) także Biblia Șerbana Cantacuzino – wydany cyrylicą pierwszy pełny przekład Pisma Świętego na język rumuński. Został wydrukowany w roku 1668 w Bukareszcie. Pomnik literatury języka starorumuńskiego.
 Biblia bukaresztańska (1668) | |
| Inne nazwy |
Biblia Șerbana Cantacuzino |
|---|---|
| Język |
rumuński |
| Opublikowanie kompletnego przekładu |
1466 |
| Tłumacz(e) |
Ghermano Nisis, |
| Źródła przekładu |
Septuaginta, Poliglota londyńska i in. |
| Przynależność religijna | |
Historia
edytujTłumaczenie Pisma Świętego rozpoczęto około roku 1682. Pracował nad nim zespół tłumaczy wśród których byli Ghermano Nisis oraz bracia Radu i Șerban Greaceanu. Wśród wykorzystanych źródeł była Septuaginta (Frankfurt 1597 i Wenecja 1687), Poliglota londyńska (Londyn 1653–1657), Stary Testament Nicolae Milescu-Dosofteja (1662–1668) i Nowy Testament (Noul Testament de Bălgrad) Simiona Ștefana (Bălgrad 1648). Następnie został porównany z przekładami łacińskimi i słowiańskimi[1].
Biblia powstała na zamówienie hospodara Wołoszczyzny Șerbana Cantacuzino (stąd jej druga nazwa). Przekład został wydany rumuńską cyrylicą[a] w roku 1668 w bukaresztańskiej drukarni pod nadzorem Mitrofana III, biskupa Huși w latach 1683–1686[1].
W tym czasie język rumuński był marginalizowany i nie był używany w Cerkwi rumuńskiej podległej Patriarchatowi Konstantynopolitańskiemu. W roku 1698 Dosyteusz II nowo wyświęconemu arcybiskupowi Siedmiogrodu Atanasie Anghel wydał nakaz aby „czytać na głos w Kościele po grecku lub cerkiewnosłowiańskim, ponieważ rumuński jest słabo rozwinięty i zbyt ograniczony”[b][2].
Biblia bukaresztańska była pierwszym tłumaczeniem Pisma Świętego na język rumuński. Jest jego pomnikiem literatury. Odegrała znaczącą rolę w rozwoju literackiego języka rumuńskiego[1].
Uwagi
edytuj- ↑ Zmodyfikowany alfabet rumuński oficjalnie wprowadzono w roku 1862.
- ↑ Rumuński zapis łaciński: „Sfintele slujbe să fie citite numai în slavoneşte sau elineşte (greceşte), iar nu pe româneşte sau în alt chip,deoarece limba româneasca e puţină şi îngustă...”
Przypisy
edytuj- ↑ a b c Biblia de la Bucuresti – 1688. sfantascriptura.com. [dostęp 2020-07-27]. (rum.).
- ↑ Daniel Brânzei: Identitate creştină în istorie. s. 66. (rum.).