Bezszpon
gatunek ptaka z rodziny kurowatych
Bezszpon[5] (Rollulus rouloul) – gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny kurowatych (Phasianidae). Jedyny przedstawiciel rodzaju Rollulus[5][6]. W naturze zamieszkuje lasy bambusowe i palmowe Półwyspu Malajskiego, Sumatry i Borneo. Nie wiadomo dlaczego jego nazwa polska to „bezszpon”, gdyż jak każdy kurowaty posiada ostrogi. Jest chętnie hodowanym ptakiem. Występuje bardzo wyraźny dymorfizm płciowy. Nie wyróżnia się żadnych podgatunków[3][6]. W Polsce występuje też pod nazwami „puchoczub” oraz „kuropatwa koroniasta”.
| Rollulus rouloul[1] | |||
| (Scopoli, 1786) | |||
 Na pierwszym planie samica, z tyłu samiec | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Rodzaj |
Rollulus[2] | ||
| Gatunek |
bezszpon | ||
| Synonimy | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4] | |||
 | |||
- Cechy gatunku
- Występuje bardzo wyraźny dymorfizm płciowy. Upierzenie samca jest czarne z metalicznym, zielono-niebieskim połyskiem. Na głowie ma biały „berecik” oraz czerwony czub. Jak każdy kurak posiada też róże. Samica jest zielona, również z połyskiem, ale ma kasztanowe skrzydła, szarobrązową głowę i nie ma czuba. Obie płci posiadają czerwone nogi i czarne, błyszczące dzioby. Słabo latają. Są ptakami monogamicznymi – w czasie lęgów żyją w parach, później łączą się w stada rodzinne.
- Wymiary
- długość ciała: dorasta do 26 cm długości, więc jest trochę mniejszy od kuropatwy.
- masa ciała: 150–190 g
- Pożywienie
- Żywi się owadami, larwami, zielonymi częściami roślin, nasionami i owocami. Szuka ich, grzebiąc nogą w ziemi.
- Biotop
- Lasy bambusowe i palmowe.
- Lęgi
- Gniazdo znajduje się w ukryciu – gęstych zaroślach lub trawach. Jest to niewielki dołek, wyściełany trawą i liśćmi. Samica znosi od 4 do 8 białych jaj. Wysiaduje je sama przez 19–20 dni. Pisklęta są podobne do rodziców, zależnie od swojej płci. Samczyki łatwo poznać, gdyż mają niebieskie pokrywy podogonowe.
- Hodowla
- Nadają się do trzymania ich przy domu, pod warunkiem, że zapewni się im przestronną, zewnętrzną wolierę, w której będzie posadzona duża ilość roślin.
- Status
- Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje bezszpona za gatunek narażony na wyginięcie (VU – vulnerable) od 2021 roku; wcześniej, od 2000 roku, miał on status gatunku bliskiego zagrożenia (NT – near threatened), a od 1988 roku – „niższego ryzyka / najmniejszej troski” (LR/LC – lower risk / least concern). Trend liczebności populacji uznaje się za spadkowy[4].
Przypisy
edytuj- ↑ Rollulus rouloul, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ Rollulus, [w:] Integrated Taxonomic Information System [dostęp 2020-08-21] (ang.).
- ↑ a b Crested Wood-partridge (Rollulus rouloul). IBC: The Internet Bird Collection. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-09)]. (ang.).
- ↑ a b Rollulus rouloul, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ a b P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Rollulinae Bonaparte, 1850 (1848) - pstropióry (wersja: 2020-07-21). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-08-21].
- ↑ a b F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Pheasants, partridges, francolins. IOC World Bird List (v10.2). [dostęp 2020-08-21]. (ang.).
Linki zewnętrzne
edytuj- Zdjęcia i nagrania głosów. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).