Bazylika św. Heleny w Birkirkarze
Bazylika Świętej Heleny (ang. St Helen Collegiate Basilica; malt. Il-Bażilika u Kolleġġjata Arċipretali ta' Sant'Elena) – jest XVIII-wiecznym barokowym kościołem rzymskokatolickim, położonym w miejscowości Birkirkara (B'kara) na Malcie[1].
 nr rej. 00235 z dnia 27 sierpnia 2012
| |||||||||||||||||||
| Kolegiata, Bazylika mniejsza, Kościół parafialny | |||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Miejscowość | |||||||||||||||||||
| Wyznanie | |||||||||||||||||||
| Kościół |
rzymskokatolicki | ||||||||||||||||||
| Parafia | |||||||||||||||||||
| Bazylika • nadający tytuł |
|||||||||||||||||||
| Wezwanie | |||||||||||||||||||
| Wspomnienie liturgiczne |
18 sierpnia | ||||||||||||||||||
| Przedmioty szczególnego kultu | |||||||||||||||||||
| Relikwie | |||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||
Położenie na mapie Malty  | |||||||||||||||||||
Położenie na mapie Morza Śródziemnego  | |||||||||||||||||||
 35°54′00,00″N 14°27′55,00″E/35,900000 14,465278
| |||||||||||||||||||
| Strona internetowa | |||||||||||||||||||
Historia
edytujParafia w Birkirkarze funkcjonuje już w 1360 w kaplicy pw. św. Heleny. Birkirkara jest notowana jako jedna z 10 parafii, które istniały na Malcie w 1436[3]. Parafia była poświęcona św. Helenie i jest ona również tytularną świętą kościoła, już czwartego, zbudowanego w pierwszej połowie XVIII wieku na tym miejscu, istniejącego do tej pory[1].
5 grudnia 1630 papież Urban VIII, bullą Sacri Apostolatus Ministerio, ustanowił kościół św. Heleny kolegiatą. Dużą inicjatywę w tej sprawie wykazał ówczesny proboszcz Don Filippo Borg (1567– 1649), kiedy budynek, nazywany teraz Knisja l-Qadima (Stary Kościół) był jeszcze używany[4]. Aktualny kościół został zbudowany w centrum Birkirkary, w znacznie większej skali niż trzy poprzednie, stojące na tym miejscu. Kamień węgielny nowego kościoła został wmurowany 27 kwietnia 1727 przez biskupa Gaspare Gori-Manciniego. Razem z kamieniem w fundamentach umieszczony został medal z wizerunkiem św. Heleny oraz imiona urzędującego papieża oraz biskupa[3].
19 kwietnia 1771 biskup Paul Alphéran de Bussan pobłogosławił nowy kościół, a 20 października 1782, kiedy budowa kopuły została ukończona, biskup Malty Vincenzo Labini konsekrował kościół. Świątynia została podniesiona do godności Bazyliki Mniejszej przez papieża Piusa XII w dniu 18 stycznia 1950, uzyskując wszystkie należne przywileje[3].
Kościół
edytujBazylika św. Heleny uważana jest za najwspanialszy kościół barokowy na wyspie, w którym wpływ rokoka jest ewidentny, zwłaszcza w rzeźbiarskiej ornamentyce wewnątrz świątyni[4]. Wirtualny spacer po świątyni[5] pozwala podziwiać jej wspaniały wystrój.
Poszczególne numery na planie kościoła ("Dane świątyni" w infoboksie po prawej) oznaczają:
- Chór
- Środek prezbiterium
- Centrum nawy głównej
- Kaplica Najświętszego Sakramentu
- Transept (strona lewa) - ołtarz Ukrzyżowania
- Kaplica Matki Bożej z Góry Karmel
- Kaplica św. Andrzeja
- Kaplica Matki Bożej Niepokalanej
- Lewy przedsionek
- Prawy przedsionek
- Kaplica Zwiastowania
- Kaplica św. Józefa
- Kaplica Matki Bożej Pocieszycielki
- Transept (strona prawa) - ołtarz Matki Bożej Różańcowej
- Kaplica Matki Bożej Bolesnej
- Nowa zakrystia
- Stara zakrystia
- Korytarz Centrum Parafialnego[4]
Dzwonnice i Wielki Dzwon
edytujKatedra posiada dwie dzwonnice, po jednej z każdej strony, na których zawieszone jest siedem dzwonów. Największy z nich jest jednocześnie największym na Malcie dzwonem kościelnym[6]. Mieszkańcy Birkirkary zawsze chcieli mieć wielki dzwon w swojej świątyni. Przez to północna (lewa, patrząc od frontu) dzwonnica kościoła została zbudowana nieco szersza od drugiej. Wielki Dzwon miał być tam umieszczony. Już w 1891 roku Birkirkara miała swój pierwszy wielki dzwon, odlany przez Guze' Grecha. Niestety, dzwon nie przetrwał długo. Następny został odlany tym razem przez mistrza-ludwisarza z Bormli, Gulju Cauchi. I ten również nie przetrwał długiego czasu. Wielki dzwon, który dziś wisi na dzwonnicy w Birkirkarze, został wykonany w ciągu roku. Tylko 10 miesięcy wystarczyło, aby zebrać potrzebne na niego fundusze. Dzwon został odlany na 24 września 1931, w odlewni Baricozzi w Mediolanie, Włochy. Opiekę nad jego tonacją powierzono wybitnemu maltańskiemu kompozytorowi Carlo Diacono. We wtorek, 12 stycznia 1932, dzwon przypłynął na Maltę. Po dotarciu na miejsce przeznaczenia, został uroczyście zawieszony w dniu 17 stycznia 1932.
Wielki Dzwon waży 101 qnatar i 40 irtal (ok. 8100 kg), oprócz serca, które waży 5 qnatar (ok. 400 kg). Wysokość dzwonu to 3,12 m, a średnica – 2,44 m. Jego koszt wyniósł 1300 funtów (w walucie tamtych czasów)[7].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c "The Church in Malta" Birkirkara (St Helen). Dostęp 11 marca 2016. (ang.)
- ↑ "Fortress: architecture and military history in Malta" Quentin Hughes, Lund Humphries, 1969. (ang.)
- ↑ a b c "Parroċċa Sant'Elena-B'Kara" Dati Importanti fl-Istorja tal-Parroċċa. Dostęp 12 marca 2016. (malt.)
- ↑ a b c "Welcome to St Helen Collegiate Basilica", Broszura z historią świątyni (ang.)
- ↑ maltain360.com [online], maltain360.com [dostęp 2017-11-17].
- ↑ "The largely unsung history of Malta's bells" Independent, 09-12-2014. Dostęp 12 marca 2016 (ang.)
- ↑ "The Basilica of St. Helen the biggest bell in Malta" Charles Bray's blog. Dostęp 13 marca 2016 (ang.)