Bateria Westreme
Bateria Westreme (malt. Batterija ta’ Westreme, ang. Westreme Battery), znana też jako Bateria ir-Rasus (malt. Batterija tar-Rasus, ang. ir-Rasus Battery) lub Bateria Mellieħa Prawa (malt. Batterija tal-Lemin tal-Mellieħa, ang. Mellieħa Right Battery) – była bateria artyleryjska w Mellieħa na Malcie. Zbudowana przez Zakon Joannitów w latach 1715–1716 jako jedna z serii nadbrzeżnych fortyfikacji dokoła Wysp Maltańskich.
 Blokhauz Baterii Westreme, dziś mieści Tunnara Museum | |
| Państwo | |
|---|---|
| Lokalizacja | |
| Typ | |
| Data budowy |
1715-1716 |
| Bitwy | |
Położenie na mapie Morza Śródziemnego  | |
Położenie na mapie Malty  | |
 35°57′59,8″N 14°21′25,1″E/35,966611 14,356972
| |
Większa część baterii została zburzona, jedynie blokhauz wciąż istnieje. Dziś jest otwarty dla zwiedzających jako Tunnara Museum, poświęcone połowom tuńczyka.
Historia
edytujBateria Westreme zbudowana w latach 1715–1716 jako część pierwszego programu Zakonu budowy nadbrzeżnych baterii na Malcie. Nazwana była prawdopodobnie od imienia rycerza Zakonu. Nie są znane żadne zapiski dotyczące budowy fortyfikacji[1]. Była jedną z dwóch baterii strzegących zatoki Mellieħa Bay, druga to nieistniejąca dziś Bateria Fedeau[2][3]. Teren był później broniony przez Redutę Mellieħa, lecz i ona dziś nie istnieje[4][5].
Bateria składała się z półokrągłej platformy strzelniczej, na której wschodniej części znajdował się parapet z pięcioma strzelnicami. Wokół reszty platformy nie było osłony. Układ ten był podobny do jednej z pobliskich fortyfikacji – Baterii Mistra, lecz w większej skali. Stał tam również pojedynczy blokhauz, zbudowany ukośnie od strony lądu, tak, że jego dwie zewnętrzne ściany funkcjonowały jako redan. Podobne rozwiązanie znajduje się w Baterii Świętej Marii. Budynek, z otworami strzelniczymi dla muszkieterów w ścianach, był jednym z największych blokhauzów we wszystkich bateriach na Malcie[6]. Cechy te, wzięte razem, sprawiły, że bateria była wyjątkowa, niepodobna do żadnej innej na wyspach[1].
W roku 1748 Wielki Mistrz Manuel Pinto zainaugurował w Baterii Westreme tunnara, tradycyjną maltańską metodę połowu tuńczyka. Na przestrzeni lat wojskowa wartość baterii słabła. Zaczęła być ona wykorzystywana jako skład sieci rybackich oraz innego sprzętu, używanego do tunnara[7].
Podczas francuskiej inwazji na Maltę w roku 1798 Bateria Westreme była pierwszą baterią zajętą przez siły inwazyjne[8].
W czasie II wojny światowej blokhauz został przekształcony w posterunek na plaży. W narożnikach budynku wycięto prostokątne otwory strzelnicze dla karabinów maszynowych. Niedaleko zbudowano drugi betonowy posterunek oraz stanowisko reflektora. Po wojnie budynek znów był używany przez lokalnych sajjieda (rybaków)[9].
Współcześnie
edytujPółokrągła platforma strzelnicza ani parapet nie zachowały się do dzisiaj, chociaż wciąż częściowo istnieje wykuta w skale podstawa. Blokhauz jest w dobrym stanie, mieści dziś Tunnara Museum. Ekspozycja związana jest głównie z maltańskim tradycyjnym łowieniem tuńczyków.
Blokhauz został odnowiony w latach 2007–2008[10]. Dalsze prace rozpoczęły się w roku 2015[11].
Przypisy
edytuj- ↑ a b Charles Debono: Westreme Battery. Mellieha.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)]. (ang.).
- ↑ Charles Debono: Fortifications – Ta’ Qassisu Battery. Mellieha.com. [dostęp 2017-02-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-06-23)]. (ang.).
- ↑ Stephen C. Spiteri: Restoring Ximenes Redoubt. MilitaryArchitecture.com, 2012-09-07. [dostęp 2015-06-22]. (ang.).
- ↑ Charles Debono: Fortifications – Mellieha Redoubt. Mellieha.com. [dostęp 2017-02-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-11-17)]. (ang.).
- ↑ Stephen C. Spiteri. A general overview of the fortifications in the locality of Mellieha. „Arx – Online Journal of Military Architecture and Fortification”, s. 42, 2004–2007. [zarchiwizowane z adresu 2015-11-15]. (ang.).
- ↑ Westreme Battery. Malta Military. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)]. (ang.).
- ↑ Doris Fenech: Tuna Fishing – It-Tunnara. Maltese Traditions, 2005. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-04-23)]. (ang.).
- ↑ Alan Deidun: Tunnara Museum is in dire straits. [w:] Times of Malta [on-line]. 2015-01-25. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)]. (ang.).
- ↑ Tunnara Museum Overview in Mellieha, Malta. islandofgozo.org. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-04-23)]. (ang.).
- ↑ Mellieha council condemns vandalism on monument. [w:] The Malta Independent [on-line]. 2013-09-03. [dostęp 2017-02-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-05-13)]. (ang.).
- ↑ The Mellieħa Local Council gives priority to Westreme Battery. [w:] Mellieħa Local Council [on-line]. 2015-11-23. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-04-23)]. (ang.).