Barbara Szacka
Barbara Szacka (ur. 20 kwietnia 1930 w Kaliszu[1], zm. 17 stycznia 2025[2]) – polska socjolog.
| Państwo działania | |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
20 kwietnia 1930 |
| Data śmierci |
17 stycznia 2025 |
| Profesor doktor habilitowana nauk humanistycznych | |
| Specjalność: pamięć społeczna, socjobiologia, socjologia ogólna | |
| Doktorat |
1961 |
| Profesura |
1990 |
| Polska Akademia Nauk | |
| Status |
Członek Komitetu Etyki w Nauce |
Zajmowała się problematyką pamięci zbiorowej, biologicznych podstaw życia społecznego i socjologią ogólną. Autorka podręcznika Wprowadzenie do socjologii (Warszawa 2003). Przez wiele lat wykładała w Instytucie Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego oraz w Szkole Wyższej Psychologii Społecznej w Warszawie.
Życiorys
edytujByła córką Wojciecha Plewniaka (1893–1940) i Zofii Plewniak, z d. Chmielińskiej (1905–1993)[1]. Jej ojciec był lekarzem, służył w I Brygadzie Legionów Polskich, zginął w Katyniu[1][3][4]. Matka była lekarzem stomatologiem, w czasie powstania warszawskiego prowadziła gabinet dentystyczny dla powstańców. Otrzymała Srebrny Krzyż Zasługi z Mieczami[5].
W czasie II wojny światowej była uczennicą Szkoły Fundacji im. Wandy z Posseltów Szachtmajerowej. W 1952 r. ukończyła studia socjologiczne Uniwersytecie Warszawskim. W tym samym roku rozpoczęła pracę na macierzystej uczelni, była zatrudniona m.in. w Katedrze Historii Myśli Społecznej i Katedrze Socjologii Ogólnej[1]. W 1962 r. obroniła pracę doktorską Teoria społeczna i społeczna utopia. Analiza poglądów Stanisława Staszica napisaną pod kierunkiem Niny Assorodobraj-Kuli[6]. W 1975 r. uzyskała na podstawie pracy Przeszłość w świadomości współczesnej inteligencji polskiej stopień doktora habilitowanego[7]. W 1990 roku otrzymała tytuł profesora[1]. Przeszła na emeryturę w 2000 r.[1] Była członkiem Komitetu Etyki w Nauce Polskiej Akademii Nauk oraz Polskiego Towarzystwa Socjologicznego.
W latach 60. prowadziła pionierskie na skalę światową badania empiryczne nad pamięcią zbiorową. Miały one charakter ankietowy i były kilkakrotnie powtarzane (m.in. 1965, 1988, 2003).
20 sierpnia 1980 roku podpisała apel 64 uczonych, pisarzy i publicystów do władz komunistycznych o podjęcie dialogu ze strajkującymi robotnikami[8].
Jej mężem był socjolog Jerzy Szacki[1].
Została pochowana na cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie[9].
Prace
edytuj- Stanisław Staszic: portret mieszczanina, Warszawa (1962)
- Stanisław Staszic, Warszawa (1966)
- Przeszłość w świadomości inteligencji polskiej, Warszawa (1983)
- (red.), Polska dziecięca, Warszawa (1987, 2005)
- Czas przeszły i pamięć społeczna, wspólnie z Anną Sawisz, Warszawa (1990)
- Wprowadzenie do socjologii, Warszawa (2003, 2008)
- Czas przeszły, pamięć, mit, Warszawa (2006)
- Między codziennością a wielką historią. Druga wojna światowa w pamięci zbiorowej społeczeństwa polskiego, Warszawa (2010) współautorzy: Piotr T. Kwiatkowski, Lech M. Nijakowski, Andrzej Szpociński
- Życie i pamięć w mrocznych czasach (2024) – wspomnienia
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e f g Who is who w Polsce. Encyklopedia biograficzna z życiorysami znanych Polek i Polaków, Hübners blaues Who is Who, Zug 2007 (dodatek CD).
- ↑ Joanna Mazur, Nie żyje prof. Barbara Szacka. Wybitna socjolożka miała 95 lat [online], interia.pl, 17 stycznia 2025 [dostęp 2025-01-17] [zarchiwizowane z adresu 2025-01-17] (pol.).
- ↑ Słownik Legionistów Polskich 1914–1918: Plewniak Wojciech.
- ↑ Zbigniew Kledecki: Kaliskie Towarzystwo Lekarskie w międzywojniu (1918–1939).
- ↑ Encyklopedia Medyków Powstania Warszawskiego: Zofia Chmielińska-Plewniak ps. Cecylia.
- ↑ Wydział Socjologii UW: Prace doktorskie.
- ↑ Wydział Socjologii UW: Prace habilitacyjne.
- ↑ Fundacja Ośrodka Karta: Apel 64 intelektualistów.
- ↑ Dziś dotarła do nas bardzo smutna wiadomość o śmierci prof. Barbary Szackiej. ws.edu.pl. [dostęp 2025-01-30]. (pol.).
Linki zewnętrzne
edytuj- Prof. zw. dr hab. Barbara Szacka, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 2009-02-10].