Barbara Filarska
Barbara Jadwiga Filarska (ur. 30 czerwca 1922 w Warszawie, zm. 3 września 2007 tamże) – historyk sztuki, bizantynolog.
| Data i miejsce urodzenia |
30 czerwca 1922 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
3 września 2007 |
| profesor nauk humanistycznych | |
| Specjalność: historia sztuki | |
| Alma Mater | |
| Doktorat | |
| Habilitacja | |
| Profesura | |
| Polska Akademia Nauk | |
| Status |
członek krajowy czynny |
| Uczelnia |
Zakład Archeologii Śródziemnomorskiej PAN |
| Odznaczenia | |
    
| |
Życiorys
edytujUrodzona w inteligenckiej rodzinie ppłk. Władysława Wąsika (1893–1932) i Heleny ze Stawnickich (1898–1944)[1], uczyła się w XVI liceum państwowym na Żoliborzu im. Aleksandry Piłsudskiej, gdzie w 1940 zdała maturę na tajnych kompletach. Była harcerką VIII Warszawskiej Żeńskiej Drużyny Harcerskiej „Górskiej”[2].
Podczas okupacji niemieckiej działała w konspiracji. Przysięgę składała w czerwcu 1942 roku w Komendzie Głównej Obszaru Warszawskiego Armii Krajowej jako kierowniczka centrali i szyfrantka. Pod pseudonimem „Bronka” uczestniczyła w powstaniu warszawskim. We wrześniu 1944 roku została awansowana do stopnia podporucznika. Po upadku powstania znalazła się w niewoli niemieckiej jako jeniec Stalagu 344 Lamsdorf, następnie skierowana do obozu szpitalnego w Zeithain (Stalag IV B/H)[3][2].
Po zakończeniu wojny i powrocie z obozu znalazła zajęcie w stołecznym Muzeum Narodowym, wkrótce jednak doznała represji ze strony SB, po dwóch miesiącach zwolniona z aresztu.
Od czerwca 1945 do lipca 1957 roku była pracownikiem w Zbiorach Sztuki Starożytnej Muzeum Narodowego w Warszawie. Pod kierunkiem Marii Ludwiki Bernhard uczestniczyła w pracach związanych z organizacją całej struktury zbiorów starożytnych (inwentarze, magazyny i galerie).
Dyplom magistra filologii w zakresie filologii klasycznej uzyskała w 1947 roku na Uniwersytecie Warszawskim na podstawie pracy o Pauzaniaszu. W latach 1945–1968 była uczennicą, a potem współpracownicą Kazimierza Michałowskiego w Dziale Sztuki Starożytnej Muzeum Narodowego w Warszawie. W latach 1957–1969 pracowała na stanowisku adiunkta Zakładzie Archeologii Śródziemnomorskiej PAN. Była uczestniczką polskich wykopalisk w Syrii i Egipcie. Autorka prac z zakresu szklarstwa starożytnego, dekoracji architektonicznych Palmyry oraz sztuki i architektury wczesnochrześcijańskiej. W 1969 roku uzyskała habilitację na Uniwersytecie Warszawskim na podstawie rozprawy Studia nad dekoracjami architektonicznymi Palmyry. 1 lipca 1969 roku została powołana na stanowisko docenta na Wydziale Nauk Humanistycznych Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.
W roku 1987 została profesorem Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego i kierownikiem Katedry Historii Sztuki Starożytnej i Wczesnochrześcijańskiej KUL. Jako doświadczony archeolog i historyk sztuki była współtwórcą Międzywydziałowego Zakładu Badań nad Antykiem Chrześcijańskim oraz inicjatorką badań nad sztuką antyku chrześcijańskiego w Polsce. Przez długie lata była czynnym członkiem Towarzystwa Naukowego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, korespondentem Lubelskiego Towarzystwa Naukowego, członkiem Zarządu Sekcji Patrystycznej przy Komisji Nauk Episkopatu Polski.
Była żoną Zbigniewa Adama Filarskiego (1917–2005)[1][4].
Zmarła w wieku 85 lat. Pochowana 10 września 2007 roku w grobie rodzinnym na cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie (B17-8-5)[4].
Wybrane publikacje
edytuj- Szkła starożytne. Katalog naczyń, Warszawa: Muzeum Narodowe 1952.
- Historia sztuki starożytnej Grecji, Warszawa: Stołeczny Uniwersytet Powszechny Towarzystwa Wiedzy Powszechnej 1958.
- Szła starożytne. Starożytne ozdoby i elementy dekoracji w szkle, Warszawa: Muzeum Narodowe 1962.
- Studia nad dekoracjami architektonicznymi Palmyry, Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego 1967.
- Szkło piękne i użyteczne, Warszawa: Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych 1973.
- Początki architektury chrześcijańskiej, Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL 1983.
- Początki sztuki chrześcijańskiej, Lublin: Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego KUL 1986.
- Archeologia chrześcijańska zachodniej części Imperium Rzymskiego, Warszawa: Wydawnictwo Akademii Teologii Katolickiej 1999.
Ordery i odznaczenia
edytuj- Krzyż Walecznych[2]
- Medal Wojska[2]
- Srebrny Krzyż Zasługi z Mieczami[2]
- Srebrny Krzyż Zasługi (11 lipca 1955)[5]
- Medal 10-lecia Polski Ludowej (19 stycznia 1955)[6]
Przypisy
edytuj- ↑ a b Zbigniew Adam Filarski + Prof. Dr hab. Barbara Jadwiga Wąsik PhpGedView [dostęp 2023-11-16].
- ↑ a b c d e Powstańcze Biogramy - Barbara Wąsik [online], www.1944.pl [dostęp 2023-11-16] (pol.).
- ↑ Barbara Filarska (1922–2007) [online], Stowarzyszenie Historyków Starożytności [dostęp 2023-11-16] (pol.).
- ↑ a b Wyszukiwarka cmentarna --- Warszawskie cmentarze [online], www.cmentarzekomunalne.com.pl [dostęp 2023-11-16].
- ↑ M.P. z 1955 r. nr 91, poz. 1144 „w 10 rocznicę Polski Ludowej za zasługi w dziedzinie kultury i sztuki”.
- ↑ M.P. z 1955 r. nr 101, poz. 1400 - Uchwała Rady Państwa z dnia 19 stycznia 1955 r. nr 0/196 - na wniosek Ministra Kultury i Sztuki.
Bibliografia
edytuj- [ http://stowarzyszeniehistorykowstarozytnosci.edu.pl/portfolio/barbara-filarska-1922-2007/ Barbara Filarska (1922–2007)].
- http://www.bu.kul.pl/barbara-filarska-1922–2007-publikacje,art_11103.html.
- Ewa Tatar-Próchniak, Filarska Barbara, „Vox Patrum” 11–12(1991–1992), t. 20–23, 9–15 (Księga pamiątkowa Prof. dr hab. Barbary Filarskiej).
- Księga pamiątkowa w 75-lecie Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. Wkład w kulturę polską w latach 1968–1993, red. Marian Rusecki, Lublin 1994, s. 378.
- https://web.archive.org/web/20150611231733/http://www.kul.pl/prof-dr-hab-barbara-filarska,art_43535.html.
- Prof. dr hab. Barbara Filarska, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 2015-10-25].