Barań
Barań (biał. i ros. Бара́нь) – miasto w rejonie orszańskim obwodu witebskiego Białorusi, położone nad rzeką Adrou, 9 km na południowy zachód od Orszy. Wchodzi w skład orszańskiego gorsowietu. W roku 2010 liczyło 11,6 tys. mieszkańców.
| |||||
| |||||
| Państwo | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Obwód | |||||
| Rejon | |||||
| Sielsowiet |
orszański | ||||
| Data założenia |
1598 | ||||
| Prawa miejskie |
1972 | ||||
| Wysokość |
170-190 m n.p.m. | ||||
| Populacja (2010) • liczba ludności |
| ||||
| Nr kierunkowy |
+375 216 25 | ||||
| Kod pocztowy |
211011 | ||||
Położenie na mapie Białorusi  | |||||
Położenie na mapie obwodu witebskiego  | |||||
 54°29′N 30°20′E/54,483333 30,333333
| |||||
Przez miasto przebiega droga Orsza-Kochanów. Najbliższe stacje kolejowe to Charobrawa i Czerwina (~3 km). W 2003 wzniesiono cerkiew prawosławną, działa też rzymskokatolicka parafia Matki Bożej z Lourdes. Pochodząca z XVIII w. greckokatolicka cerkiew pw. Opieki Najświętszej Bogurodzicy w 1989 zamieniona została na Białoruskie Muzeum Ludowej Architektury i Rzemiosła. Edukację zapewniają dwie szkoły średnie – nr 15 i 18. W 2007 otwarto Państwowe Liceum Ogólnokształcące Miasta Barani, gdzie nauczane jest 11 przedmiotów na podwyższonym poziomie. Opiekę zdrowotną zapewniają szpital i klinika. Działa sanatorium profilaktyczne „Los”.
Prywatne miasto szlacheckie lokowane przez Krzysztofa Radziwiłła w 1598 roku, położone było w powiecie orszańskim województwa witebskiego[2].
Nazwa
edytujNazwa „Barań” pochodzi prawdopodobnie od ofiar z baranów dokonywanych przez miejscowych kapłanów dawnego pogańskiego kultu. Poprzez ofiarę z barana zwracano się do bogów z prośbą o opiekę nad domem i jego właścicielem.
Flaga i herb
edytujFlaga i herb Barani zostały ustanowione 20 stycznia 2006 rozporządzeniem prezydenta Białorusi nr 36[3].
Herb: na niebieskim polu hiszpańskiej tarczy złoty rozwidlony krzyż, na środku którego umieszczony róg myśliwski naturalnego koloru, na górze - srebrny krzyż kawalerski. Flaga: prostokątny płat tkaniny o proporcjach 1:2, w którego dolnej części umieszczone są dwa pasy: niebieski, nad nim żółty, zajmujące odpowiednio ¼ i 1/8 szerokości flagi, na środku części górnej znajduje się wizerunek herbu miasta Barań.
Geografia
edytujMiasto położone jest na Nizinie Wschodnioeuropejskiej, na wysokości 170–190 m n.p.m.m, na nizinie otoczonej szeregiem niewysokich wzniesień. Leży nad rzeką Adrou (prawy dopływ Dniepru). Klimat jest umiarkowany kontynentalny z dominującym wpływem morskich mas powietrza przenoszonych przez system cyklonów znad Oceanu Atlantyckiego. Najchłodniejszym miesiącem jest styczeń (-6,7 °C), najcieplejszym - lipiec (+16,8 °C). Średnia temperatura roczna wynosi +5,5 °C.
Historia
edytujPierwsze wzmianki o wsi Barań (później Stara Barań) pochodzą z 1518. Należała ona wówczas do Konstantego Ostrogskiego, który założył tam „dwór kulowy” – manufakturę produkującą kule armatnie. W roku 1541 wieś przeszła w ręce jego syna, I. K. Ostrogskiego. W dokumentach z 1591 folwark Barań wspomniany jest jako część majątku Kopyś. W 1598 właściciel Kopysia, hetman Wielkiego Księstwa Litewskiego Krzysztof Radziwiłł założył „miasteczko Barań”, do którego przeniósł poddanych ze „Starej Barani”. Wchodziło ono w skład powiatu orszańskiego Wielkiego Księstwa Litewskiego. W przywileju hetmana z 30 października 1598 podano, że „założył on na gościńcu do Borysowa do Orszy miasto na Barani”. W miasteczku tym wójt miał prawo wyznaczać dni targowe, w które przyjeżdżali kupcy z okolicznych miejscowości.
W 1772, w wyniku I rozbioru Rzeczypospolitej Barań znalazła się w granicach Imperium Rosyjskiego. W czasie wojny Napoleona z Rosją rosyjski gen. Piotr Wittgenstein raportował 13 listopada 1812, że tego dnia przybył do wsi Barań, aby odciąć nieprzyjacielowi lepelską drogę i mieć możliwość podejmowania działań na Wiesiełowo, równo i po dużej drodze, prowadzącej na Borysów[4].
W latach 1924–1960 miejscowość była centrum administracyjnym sielsowietu w rejonie orszańskim. W roku 1935 otrzymała status osiedla roboczego.
Podczas okupacji hitlerowskiej, we wrześniu 1941 roku Niemcy utworzyli getto dla żydowskich mieszkańców. Przebywało w nim około 100 osób. 8 kwietnia 1942 roku Niemcy zlikwidowali getto, a Żydów zamordowali. Sprawcami zbrodni byli niemieccy żołnierze oraz lokalna białoruska policja[5].
W 1949, w fabryce „Czerwony Październik” rozpoczęto produkcję pierwszych na Białorusi maszyn do szycia. W 1972 otrzymała status miasta[6]. Od 1991 w granicach niepodległej Białorusi.
Demografia
edytujGospodarka
edytujPodstawę gospodarki Barania stanowią przedsiębiorstwa produkcji maszyn, a także przemysłu lekkiego i spożywczego. Największym z nich jest państwowa firma „Los” (do połowy lat 90. XX w. pod nazwą „Czerwony Październik”). W czasach ZSRR produkowano tam wysokiej jakości sprzęt łączności dla milicji, wojska i branży kosmicznej. Po kryzysie gospodarczym lat 90. XX w. zakład podupadł, a znaczna część wysoko wykwalifikowanych pracowników została zwolniona. Obecnie zatrudnia ok. 1,5 tys. osób i produkuje drobny sprzęt radiotechniczny. Posiada wiele niewykorzystanej przestrzeni produkcyjnej.
Przypisy
edytuj- ↑ Численность населения по Республике Беларусь, областям и г. Минску (тысяч человек) на 1 января 2010 года. belstat.gov.by. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-09-18)]. (ros.).
- ↑ Stanisław Alexandrowicz, Geneza i rozwój sieci miasteczek Białorusi i Litwy do połowy XVII w., w: Acta Baltico‑Slavica t. 7, 1970, s. 102.
- ↑ Alaksandr Łukaszenka: УКАЗ ПРЕЗИДЕНТА РЕСПУБЛИКИ БЕЛАРУСЬ - 20 января 2006 г. № 36. Narodowy Internetowy Portal Prawny Republiki Białorusi, 2006-01-20. [dostęp 2010-04-04]. (ros.).
- ↑ «Отечественная война 1812 г.». Материалы военно-ученого архива. T. XV. Sankt Petersburg: 1911, s. 75-82. (ros.).
- ↑ Geoffrey P. Megargee (red.), Encyclopedia of camps and ghettos, 1933-1945, t. II, part B, s. 1645.
- ↑ Указ Президиума Верховнго Совета БССР от 17 мая 1972 г. «О преобразовании рабочего посёлка Барань Витебской области в город районного подчинения»
- ↑ Барань. W: Большая советская энциклопедия, 3-е изд.: в 30 т.. Moskwa: Сов. энциклопедия, 1969—1978. (ros.).
- ↑ Барань. W: Большой энциклопедический словарь. Moskwa: НИ «Большая Российская энциклопедия», 1998, s. 640. ISBN 5-85270-262-5. (ros.).
Bibliografia
edytuj- Барань. W: Туристская энциклопедия Беларуси. Mińsk: 2007, s. 648. ISBN 978-985-11-0384-9. (ros.).
- Барань. W: U.A. Maliszeuski, P.M. Paboka: Нашы гарады : [грамадска-палітычнае даведачнае выданне]. Mińsk: Narodnaja asvieta, 1991, s. 303. ISBN 5-341-00240-7. (ros.).
Linki zewnętrzne
edytuj- Barań, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 1: Abablewo – Januszowo, Warszawa 1900, s. 80.