Banino
Banino (kaszub. Banino) – wieś kaszubska w Polsce położona w województwie pomorskim, w powiecie kartuskim, w gminie Żukowo. Wieś jest siedzibą sołectwa Banino, w której skład wchodzi również miejscowość Borowiec.
| wieś | |
 Kościół | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2022) |
9835[2] |
| Strefa numeracyjna |
58 |
| Kod pocztowy |
80-297[3] |
| Tablice rejestracyjne |
GKA |
| SIMC |
0177112 |
Położenie na mapie gminy Żukowo  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa pomorskiego  | |
Położenie na mapie powiatu kartuskiego  | |
 54°23′36″N 18°24′06″E/54,393333 18,401667[1]
| |
| Strona internetowa | |
Miejscowość jest siedzibą Ochotniczej Straży Pożarnej oraz parafii rzymskokatolickiej Niepokalanego Poczęcia NMP, należącej do dekanatu Żukowo w archidiecezji gdańskiej.
Przez Banino przejeżdża linia 126 ZTM Gdańsk oraz 810 PA Gryf.
Historia
edytujW 1283 książę Mestwin II nadał Banino w zamian za krainę gniewską cysterskiemu klasztorowi oliwskiemu. XIII-wieczna miejscowość była wówczas osadą chłopską na prawie polskim. Nowi gospodarze ufundowali kościół pod wezwaniem św. Michała, zniszczony przez pożar wzniecony prawdopodobnie przez Prusów lub husytów. Zachowały się plany odbudowy świątyni przez opata Haskiego z 1686. W drugiej połowie XVI w. wieś nadal należała do cystersów oliwskich[4]. W 1717 wieś wydzierżawił Brandt.
W 1818 na skutek pruskiej reformy administracyjnej Banino weszło w skład powiatu kartuskiego. Na początku XX wieku Banino, gdzie ulokowane były dwa dworki: Bukowskiego i Emila Lupkego, otrzymało status wsi dworskiej. Później właściciele dworków zmienili się. Bukowski odsprzedał swój Janowi Karszni z Gdyni, zaś Lupke – Walterowi Goertzowi. Karsznia był właścicielem majątku do 1939. Na początku II wojny światowej został wywieziony wraz z rodziną do Niemiec. Goertz natomiast mieszkał w swojej posiadłości do 1945. Na jego polach pracowali jeńcy wojenni, m.in. wielu Jugosłowian. Po wojnie ziemia została rozparcelowana między gospodarzy.
Kiedy w 1946 ówczesny proboszcz parafii w Matarni ksiądz Kazimierz Rohde zmarł, jego następcą został ksiądz Józef Bigus, który był inicjatorem budowy kościoła w Baninie. W latach 1934–1954 wieś była siedzibą gminy Banino. Wybudowano tu posterunek Milicji Obywatelskiej, który istniał do 1955. Powstał ośrodek zdrowia, Klub Prasy i Książki „Ruch”, zaś od 1953 zaczęła funkcjonować placówka pocztowa. Działały też stronnictwa polityczne, takie jak PZPR czy ZSL. W latach 1954–1973 istniała gromada Banino. W latach 1963–1964 gmina gromadziła 2804 osób, zaś sama wieś liczyła 501 osób. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa gdańskiego.
Miejscowość została objęta badaniami socjologicznymi jako jedna z wielu wsi, do których migrują mieszkańcy miasta. Naukowcy zdiagnozowali tu szereg konfliktów społecznych, związanych z przestrzenią oraz infrastrukturą wsi (budową sieci wodociągowej, kanalizacyjnej, dróg osiedlowych, parkingów), brak dbałości o przestrzeń wspólną oraz destrukcję więzi społecznych, wyrażająca się w rozpadzie społeczności wsi na ludność miejscową i napływową. Ludność napływowa nie integruje się z rodzimymi mieszkańcami. Rytm życia wsi wyznaczają dojazdy do pracy i na większe zakupy do Trójmiasta[5][6].
Przypisy
edytuj- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 2356
- ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-06].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 12 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ Mapy województwa pomorskiego: rozmieszczenie własności ziemskiej, sieć parafialna / Marian Biskup, Andrzej Tomczak. Toruń 1955, s. 91.
- ↑ Wojciech Knieć, dr Wojciech Goszczyński, prof. Cezary Obracht-Prondzyński „Kapitał społeczny pomorskiej wsi”.
- ↑ Obcy w Baninie, czyli mieszczanie na przedmieściach.
Linki zewnętrzne
edytuj- Banino, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 99.
- Banino, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 1: Abablewo – Januszowo, Warszawa 1900, s. 79.