Babice (powiat chrzanowski)
Babice – wieś w Polsce położona w województwie małopolskim, w powiecie chrzanowskim, siedziba gminy Babice.
| wieś | |
 Kościół w Babicach | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2022) |
1515[2] |
| Strefa numeracyjna |
32 |
| Kod pocztowy |
32-551[3] |
| Tablice rejestracyjne |
KCH |
| SIMC |
0211808 |
Położenie na mapie gminy Babice  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa małopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu chrzanowskiego  | |
 50°04′13″N 19°26′56″E/50,070278 19,448889[1]
| |
| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0211814 | Bagno | część wsi |
| 0211820 | Góra | część wsi |
| 0211837 | Podzamcze | część wsi |
| 0212038 | Włosień | przysiółek |
Historia
edytujPierwsze wzmianki pisane o wsi Babice, zwanej dawniej Babycze, a lub Babicą, pochodzą z pierwszej połowy XIII w. Ok. 1240 r. możnowładca Klemens z Brzeźnicy (mylony w niektórych publikacjach z Klemensem z Ruszczy) podarował tutejsze dobra ziemskie klasztorowi benedyktynek w Staniątkach jako wiano dla swojej córki, która wstąpiła do tegoż klasztoru. Dobra te wraz z wsiami Zagórze i Jankowice oraz zamkiem Lipowiec, nabył od zakonnic biskup Jan Prandota. Wieś Babice aż do rozbiorów należała do klucza lipowieckiego, będącego w posiadaniu biskupów krakowskich[6].
W 1808 r. Babice liczyły 83 domy oraz 532 mieszkańców: 130 dzieci, 279 kobiet i 123 mężczyzn. Większość mieszkańców zajmowała się winiarstwem i rzemiosłem[7].
W 1868 r. dobra w Babicach, położone w powiecie chrzanowskim Królestwa Galicji i Lodomerii, wraz z Lipowcem i dużą ilością lasów kupił od Antoniny z Szybalskich Łąckiej magnat śląski hr. Guido Donnersmarck[8][9].
W 1905 r. tutejsze dobra tabularne należały do Stefanii Wysockiej i 1 współwłaściciela[10].
W 1942 r. Niemcy wysiedlili część mieszkańców wsi, sprowadzając na ich miejsce swoich kolonistów. W dniach 19-25 stycznia 1945 r. w Babicach i najbliższej okolicy Armia Czerwona toczyła z Niemcami ciężkie walki, ponosząc duże straty. Znaczna część gospodarstw w Babicach uległa zniszczeniu. Uszkodzony został też kościół[11].
W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Babice. W latach 1945–1975 w województwie krakowskim[12], epizodyczny okres przynależności do województwa katowickiego w latach 1975–1998, decyzją Edwarda Gierka I Sekretarza PZPR, chcącego osłabić potencjał przemysłowy Krakowa przenosząc najbardziej uprzemysłowione powiaty województwa krakowskiego m.in. do województwa katowickiego, od 1999 Babice powróciły do naturalnych związków z Krakowem stając się częścią województwa małopolskiego.
Zabytki
edytujObiekty wpisane do rejestru zabytków nieruchomych województwa małopolskiego[13].
Szkoła
edytujW 1817 r. powstała w Babicach szkoła, która początkowo funkcjonowała w prywatnym domu. W 1822 r. wzniesiono budynek szkolny, który w 1909 r. rozbudowano. W czasie I wojny światowej wojska węgierskie urządziły w nim szpital. W 1962 r. powstał nowy budynek tzw. tysiąclatka. W 1980 r. szkoła otrzymała imię Tadeusza Kościuszki, a w 2002 r. sztandar ufundowany przez darczyńców. W 2004 r. Rada Gminy powołała Zespół Szkół w Babicach, w skład którego wchodziło także Gimnazjum im. Marii Skłodowskiej-Curie[14].
Religia
edytujW 1337 r. powstała w Babicach rzymskokatolicka parafia Wszystkich Świętych[15].
W Babicach ochrzczony został 2 kwietnia 1866 r. Franciszek Hodur[16].
W drugiej połowie XX w. z parafii w Babicach wyodrębniono samodzielne parafie we wsiach Żarki, Zagórze, Mętków i Kwaczała. Z kolei Spalona i Źródła zostały dołączone do parafii w Alwerni. Powstał też rektorat we wsi Jankowice i kaplica we wsi Rozkochów[17].
Miejscowość zamieszkują wyznawcy Kościoła rzymskokatolickiego i Świadkowie Jehowy[18].
Ludzie związani z Babicami
edytujZobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 1345
- ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-04].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 9 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-11-18].
- ↑ Stowarzyszenie Sympatyków Babic "Impuls", Mieszkańcy Gminy Babice przyszłym pokoleniom, 2017, s. 4, ISBN 978-83-8056-166-3.
- ↑ Rada Gminy Babice, Załącznik nr 1 do Uchwały Nr XL/330/2006 Rady Gminy Babice z dnia 27 stycznia 2006 r.
- ↑ Nadleśnictwo Chrzanów – Portal Korporacyjny Lasów Państwowych [online], chrzanow.katowice.lasy.gov.pl [dostęp 2016-09-09].
- ↑ Sakralne Dziedzictwo Małopolski [online], sdm.upjp2.edu.pl [dostęp 2023-03-31].
- ↑ Skorowidz dóbr tabularnych w Galicyi z W. Ks. Krakowskiem, Kraków, 1905, s. 2
- ↑ Babice: 70 rocznica wyzwolenia Babic - Portal Chrzanowski24.pl [online], chrzanowski24.pl [dostęp 2023-03-31].
- ↑ Józef Buszko i inni, Krakowskie,, 1970.
- ↑ Wykaz obiektów wpisanych do Rejestru Zabytków Nieruchomych Województwa Małopolskiego z uwzględnieniem podziału na powiaty i gminy [online], wuoz.malopolska.pl [dostęp 2023-11-20].
- ↑ Stowarzyszenie Sympatyków Babic "Impuls", dz. cyt., s. 126-129.
- ↑ Parafia Rzymskokatolicka pw. Wszystkich Świętych w Babicach [online], parafiababice.pl [dostęp 2023-03-31].
- ↑ „Życie i działalność Franciszka Hodura” - bp Tadeusz R. Majewski [online], polskokatolicki.pl [dostęp 2023-03-31].
- ↑ Parafia Rzymskokatolicka pw. Wszystkich Świętych w Babicach [online], parafiababice.pl [dostęp 2023-03-31].
- ↑ Wykaz Parafii w Polsce, Warszawa: Instytut Statystyki Kościoła Katolickiego SAC, 2006, s. 277.
Linki zewnętrzne
edytuj- Babińce 2.) B., wś, pow. chrzanowski, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 68.