BAC One-Eleven
BAC One-Eleven – brytyjski odrzutowy samolot pasażerski wyprodukowany przez British Aircraft Corporation.
 BAC One-Eleven | |
| Dane podstawowe | |
| Państwo | |
|---|---|
| Producent | |
| Typ | |
| Załoga |
2 |
| Historia | |
| Data oblotu |
20 sierpnia 1963 |
| Liczba egz. |
244 |
| Dane techniczne | |
| Napęd |
2 silniki turbowentylatorowe Rolls-Royce Spey Mk.512DW |
| Wymiary | |
| Rozpiętość |
28,50 m |
| Długość |
32,61 m |
| Wysokość |
7,47 m |
| Powierzchnia nośna |
95,78 m² |
| Masa | |
| Własna |
24 454 kg |
| Startowa |
47 500 kg |
| Osiągi | |
| Prędkość maks. |
871 km/h |
| Zasięg |
3484 km |
| Dane operacyjne | |
| Liczba miejsc | |
| do 119 | |
Historia
edytujWywodzi się z modelu Hunting H.107, którego projekt był gotowy do realizacji w 1956 r. Jednak w związku z dokonywanymi modernizacjami silnika, a także przez to, że Hunting został przejęty przez British Aircraft Corporation nastąpiła czteroletnia zwłoka w rozpoczęciu produkcji. BAC 1-11 (One-Eleven) został wyposażony w dwa silniki turbowentylatorowe Rolls-Royce Spey Mk.506 i mógł pomieścić do 119 pasażerów[1]. Prototyp został oblatany 20 sierpnia 1963 r.[2]
22 października 1963 r., w wyniku przeciągnięcia, prototyp uległ katastrofie, w której wyniku zginęła siedmioosobowa załoga. To spowodowało opóźnienie w wydaniu zezwolenia na produkcje samolotu. Owe zezwolenie dostał w kwietniu 1965 r. Pierwsze samoloty dostarczono liniom lotniczym 22 stycznia 1965 r. BAC 1-11 nie osiągnął spodziewanego sukcesu w sprzedaży, produkcję seryjną w Wielkiej Brytanii zakończono w 1980 r. W 1982 r. sprzedano licencję na budowę tego samolotu w Rumunii. Początkowo dostarczono trzy gotowe samoloty a następnie z dostarczonych części zmontowano pierwszy One Eleven pod nazwą Rombac 1-11 Series 560 (YR-BRA), pierwszy lot samolot wykonał 18 września 1982. Łącznie wyprodukowano 244 samoloty wszystkich wersji[3]. Obecnie samolot w wersji rumuńskiej znany jest pod nazwą Romaero 1-11[4].
Wersje
edytujW trakcie eksploatacji zostały opracowane wersje samolotu[3]:
- Series 200 – pierwsza wersja produkowana seryjnie, który miał dwa silniki turbowentylatorowe Rolls-Royce Spey-2 Mk 506 o mocy 47,1 kN każdy. Wyprodukowano 56 egzemplarzy.
- Series 300 – samoloty ze zmodernizowanymi silnikami Rolls-Royce Spey-2 Mk 511 o mocy 51 kN każdy, ze zwiększonym zasięgiem i udźwigiem. Wyprodukowano 8 egzemplarzy.
- Series 400 – wersja Series 300 przeznaczona na rynek amerykański. Zmiany polegały między innymi na zainstalowaniu indywidualnych masek tlenowych. Wyprodukowano 69 egzemplarzy tej wersji.
- Series 475 – wersja powstała dzięki połączeniu kadłuba Series 400 z zespołem napędowym i skrzydłami Series 500. Samolot posiadał niskociśnieniowe opony pozwalające na operowanie z lotnisk o złej jakości nawierzchni. Prototyp tej wersji pierwszy lot odbył 27 sierpnia 1970 a egzemplarz seryjny 5 kwietnia 1971.
- Series 500 – wersja z wydłużonym kadłubem do którego wstawiono dwa segmenty, jeden o długości 2,54 m przed skrzydłami i drugi 1,57 m za nimi. Powiększono rozpiętość skrzydeł o 1,52 m, poprzez wydłużenie ich końcówek. Napęd stanowiły silniki Rolls-Royce Spey Mk 512 o mocy 55,8 kN każdy.
- Series 495 – wersja produkowana w Rumunii. Powstała z połączenia kadłuba Series 400 ze skrzydłami i silnikami Series 560. Niskociśnieniowe podwozie umożliwiające lądowanie na lotniskach o pasach o gorszej nawierzchni.
- Series 560 – wersja produkowana w Rumunii. Posiadająca wydłużony kadłub i końcówki skrzydeł identycznie jak w samolotach Series 500.
_AN0528338.jpg)
Dane techniczne wersji
edytujDane dla poszczególnych wersji[5]:
| Wersja | 200 | 300/400 | 475 | 500 |
|---|---|---|---|---|
| Załoga kokpitu | 2 | |||
| Liczba miejsc pasażerskich | od 89 do 119 | |||
| Długość | 28,5m | 32,61m | ||
| Rozpiętość skrzydeł | 26,98m | 28,5m | ||
| Powierzchnia skrzydeł | 91,04m2 | 95,78m2 | ||
| Wysokość | 7,47m | |||
| Szerokość kabiny pasażerskiej | 3,16m | |||
| Masa własna | 21 049kg | 23 050kg | 23 464kg | 24 758kg |
| Maksymalna masa startowa (MTOW) | 35 833kg | 40 142kg | 44 678kg | 47 400kg |
| Maksymalna masa do lądowania | 32 204kg | 35 380kg | 39 462kg | |
| Maksymalna ładowność | 7981kg | 9083kg | 9647kg | 11 983kg |
| Długość drogi startowej przy MTOW | 1981m | 2270m | 1676m | 1981m |
| Pułap | 10 670m | 11 285m | ||
| Prędkość maksymalna | 882km/h | 871km/h | ||
| Zasięg przy maksymalnym załadunku | 1140km | 2300km | 3000km | 2744km |
| Silniki (x 2) | Rolls-Royce RB.163 Spey Mk 506-14 |
Rolls-Royce RB.163 Spey Mk 511-14 |
Rolls-Royce RB.163 Spey Mk 512-14DW | |
| Maksymalny ciąg (x 2) | 46,3kN | 51kN | 55,8kN | |
Przypisy
edytuj- ↑ Winchester 2004 ↓, s. 33.
- ↑ Samoloty niezapomniane modele 2013 ↓, s. 28.
- ↑ a b Initially conceived by Hunting Aircraft, the BAC1-11 became one of the most popular short-range commercial jet airliners.. BAE System. [dostęp 2023-06-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-10-21)]. (ang.).
- ↑ British Aircraft Corporation BAC 1-11 (Romaero 1-11). Safety Cards. [dostęp 2023-06-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-06-22)]. (ang.).
- ↑ SPECIFICATIONS. bac1-11jet.co.uk. [dostęp 2023-06-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-06-27)]. (ang.).
Bibliografia
edytuj- Samoloty niezapomniane modele. Warszawa: Grupa Wydawn. Foksal, 2013. ISBN 978-83-280-0077-3. OCLC 881384238.
- Jim Winchester: Civil aircraft. San Diego: Thunder Bay Press, 2004, seria: Red star. 11. ISBN 1-85780-152-0. OCLC 53821697.