Będgoszcz (jezioro)
Będgoszcz – jezioro na Równinie Pyrzyckiej, na zachód od Jeziora Miedwie, na terenie trzech gmin: Pyrzyce, Bielice oraz Stare Czarnowo.
| |
| Położenie | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowości nadbrzeżne | |
| Region | |
| Wysokość lustra |
14,6[2] m n.p.m. |
| Morfometria | |
| Powierzchnia | |
| Wymiary • max długość • max szerokość |
|
| Głębokość • średnia • maksymalna |
|
| Długość linii brzegowej |
18 950 m[2] |
| Objętość |
15 812,9 tys. m³[2] |
| Hydrologia | |
| Klasa jakości wody |
III (2021)[4] |
| Rzeki zasilające | |
| Rzeki wypływające | |
| Rodzaj jeziora | |
Położenie na mapie gminy Pyrzyce  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa zachodniopomorskiego  | |
Położenie na mapie powiatu pyrzyckiego  | |
 53°14′15,0″N 14°49′07,5″E/53,237500 14,818750
| |
Przez Będgoszcz przepływa rzeka Ostrowica, uchodzą do niego strugi Krzekna i Bielica. Jezioro Będgoszcz jest jedną z pozostałości dawnego wielkiego akwenu tzw. Zastoiska Pyrzyckiego zwanego Pramiedwiem. W drugiej połowie XVIII wieku król Fryderyk Wielki nakazał przeprowadzenie melioracji okolic Pramiedwia. Efektem prac Davida Gilly’ego było zmniejszenie się, ok. 1771 roku, akwenu o 575 ha i obniżenie poziom lustra wody o 2,5 m, w wyniku czego powstały nowe jeziora, m.in. Będgoszcz[5].
Hydronimia
edytujJezioro pojawia się w źródłach w 1784 roku, początkowo jako der Bangastsee (1784), Bangast (1833), Bangast See (1937)[6]. 11 lutego 1949 roku wprowadzono nazwę Będgoszcz[7]. Obecnie państwowy rejestr nazw geograficznych jako nazwę jeziora również podaje Będgoszcz[8]. W niektórych źródłach pojawia się nazwa Będogoszcz[9].
Morfometria
edytujWedług danych Instytutu Rybactwa Śródlądowego powierzchnia zwierciadła wody jeziora wynosi 264,3 ha. Średnia głębokość zbiornika wodnego to 5,5 m, a maksymalna – 13,0 m. Lustro wody znajduje się na wysokości 14,6 m n.p.m. Objętość jeziora wynosi 15 812,9 tys. m³[2]. Natomiast A. Choiński określił poprzez planimetrowanie na mapach 1:50 000 wielkość jeziora na 250,0 ha[3]. Maksymalna długość jeziora to 5290 m, a szerokość 1040 m. Długość linii brzegowej wynosi 18 950 m[2].
Według Mapy Podziału Hydrograficznego Polski jezioro leży na terenie zlewni dziesiątego poziomu Bezpośrednia zlewnia jez. Będgoszcz[10]. Identyfikator MPHP to 1974327279[10].
Zagospodarowanie
edytujW systemie gospodarki wodnej jezioro tworzy jednolitą część wód o kodzie PLLW11041[10]. Administratorem wód jeziora jest Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Szczecinie. Utworzył on obwód rybacki, który obejmuje między innymi wody jezior Będgoszcz oraz Babińskiego (Obwód rybacki jeziora Będgoszcz na kanale Ostrowice – Nr 1)[11]. Gospodarkę rybacką na jeziorze prowadzi Gospodarstwo Rybackie Miedwie Sp. z o.o. W jeziorze odławiane są głównie szczupaki, sandacze oraz leszcze[12].
Czystość wód i ochrona środowiska
edytujBadania z 2021 roku zaliczyły wody jeziora do III klasy jakości[4].
Jezioro leży w granicach dwóch obszarów sieci Natura 2000: specjalnego obszaru ochrony siedlisk „Dolina Płoni i Jezioro Miedwie” PLH320006 i obszaru specjalnej ochrony ptaków „Jezioro Miedwie i okolice” PLB320005[13][14].
Przypisy
edytuj- ↑ Andrzej Richling i inni, Regionalna geografia fizyczna Polski : praca zbiorowa, Poznań: Bogucki Wydawnictwo Naukowe, 2021, s. 107–108, ISBN 978-83-7986-381-5, OCLC 1288191487 [dostęp 2023-03-30].
- ↑ a b c d e f g h i j Jerzy Jańczak (red.), Atlas jezior Polski, t. I, Poznań: Bogucki Wydawnictwo Naukowe, 1996, s. 94–95, ISBN 83-86001-29-1.
- ↑ a b Adam Choiński: Katalog jezior Polski. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 2006, s. 190. ISBN 83-232-1732-7.
- ↑ a b Ocena stanu jednolitych części wód jezior w latach 2016–2021 na podstawie monitoringu – tabela [online], Główny Inspektorat Ochrony Środowiska [dostęp 2023-02-09].
- ↑ Czesław Piskorski "Pomorze Zachodnie, mały przewodnik" Wyd. Sport i Turystyka Warszawa 1980 s. 104 ISBN 83-217-2292-X
- ↑ Będogoszcz. [w:] Elektroniczny słownik hydronimów Polski [on-line]. [dostęp 2023-06-07].
- ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji Publicznej z dnia 11 lutego 1949 r. o przywróceniu i ustaleniu nazw miejscowości. (M.P. z 1949 r. nr 17, poz. 225)
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – nazwy obiektów fizjograficznych – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 1 stycznia 2024, identyfikator PRNG: 4112.
- ↑ Będogoszcz, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2020-03-22].
- ↑ a b c Hydroportal, Informatyczny System Osłony Kraju [dostęp 2023-06-09].
- ↑ Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie”, Ujednolicony wykaz obwodów rybackich 2022 [online], dane.gov.pl [dostęp 2023-06-07].
- ↑ Jeziora | Ryby Modehpolmo [online], ryby.modehpolmo.pl [dostęp 2023-06-07].
- ↑ Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska, Obszar Natura 2000 Puszcza Notecka [online] [dostęp 2023-03-05].
- ↑ Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska, Obszar Natura 2000 Dolina Płoni i Jezioro Miedwie [online] [dostęp 2023-03-05].