Bąkowo (wieś w powiecie świeckim)
Bąkowo – wieś kociewska stanowiąca sołectwo w Polsce położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie świeckim, w gminie Warlubie[4] przy drodze wojewódzkiej nr 391.
| wieś | |
 Pałac z 2. połowy XIX wieku | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (III 2011) |
393[2] |
| Strefa numeracyjna |
52 |
| Kod pocztowy |
86-160[3] |
| Tablice rejestracyjne |
CSW |
| SIMC |
0099004 |
Położenie na mapie gminy Warlubie  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego  | |
Położenie na mapie powiatu świeckiego  | |
 53°34′15″N 18°36′39″E/53,570833 18,610833[1]
| |
W latach 1975–1998 miejscowość należała województwa bydgoskiego. Według Narodowego Spisu Powszechnego (III 2011 r.) liczyła 393 mieszkańców[2]. Jest piątą co do wielkości miejscowością gminy Warlubie.
Części wsi
edytuj| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0099010 | Dobrogosław | część wsi |
| 0099027 | Trzy Korony | część wsi |
| 0099033 | Wybudowanie Bąkowskie | część wsi |
Historia
edytujLegenda
edytujDawno temu w miejscu stawu miał znajdować się klasztor żeński, a tam gdzie obecnie ulokowany jest pałac, klasztor męski - Wankau. Zakonników i zakonnice obowiązywał zakaz spotykania się. Jedna z młodych sióstr po złamaniu tego zakazu została zamurowana w piwnicach klasztoru Wankau. Mimo tego incydentu zakonnicy postanowili w tajemnicy przed przeorem zaczęli drążyć tunel do drugiego klasztoru. Kiedy już kończyli kopać, żeński klasztor zapadł się pod ziemię, a w jego miejscu powstał Staw Rusałek. Podobno nocą nad nim krążą duchy zakonnic, a z podziemia pałacu słychać odgłosy kroków i przeraźliwe krzyki i jęki.
Do 1945 roku
edytujBąkowo było gniazdem rodowym rodziny Hutten-Czapskiech, linii bękowskiej, herbu Leliwa. Za czasów krzyżackich używali nazwy von Hutten (z polskiego czapka). Od 1492 roku właścicielką dóbr była Barbara Schoff, która słynęła z działalności dobroczynnej. w 1509 roku właścicielką pałacu została Elza Jasińska, która sprzedała go swemu synowi Przemysławowi. Od 1597 roku spadkobiercą został szlachcic Sebastian Czapski, w latach 1684-1703 chorąży Aleksander Czapski. Następnie był własnością Józefa i Franciszka Czapskiego, a później jedynej spadkobierczyni Ludwiki Czapskiej, która wyszła za podkomorzego Michała Skórzewskiego herbu Drogosław. W 1780 roku wybudowali oni kaplicę przy pałacu. W 1818 roku w wyniku podziały spadku, posiadłość przypadła Miachałowi Ignacemu Drogosław Skórzewskiemu, który sprzedał je Niemcowi Andrzejowi Goetzendorf-Grabowskiemu herbu Zbiświcz. W 1840 roku odbyła się licytacja majątku, w wyniku której nabył go Gustaw Gehrlich za 40 000 talarów. Później, w 1885 roku odziedziczył go Karl Ernst Gehrlich. Pod koniec XIX w., według systemu pruskiej ordynacji, Bąkowo było obszarem dworskim z przełożonym. Ostatnim właścicielem pałacu był Friedrich Gehrlich. Urodził się 13 stycznia 1886 roku w Bąkowie i ożenił się z Charlotą Bismarck. W okresie międzywojennym był członkiem niemieckiej organizacji Deutsches Jungblock. Funkcję zastępcy przełożonego obszaru dworskiego pełnił Maksymilian Lewiński. W 1945 roku rodzina Gehrlich wyjechała na stałe (została wysiedlona) do Niemiec.
Zespół pałacowo-parkowy
edytujPałac
edytujW październiku 1946 roku, z inicjatywy Kuratorskiego Okręgu Szkolnego Pomorskiego w Torunia, w pałacu utworzono Państwowy Dom Dziecka. Pierwotnie był stworzony dla sierot wojennych z czasem dla dzieci ze środowisk społecznie zaniedbanych. Obecna bryła budynku pochodzi z 2. połowy XIX w. Cała budowla ma wiele cech stylu późnoklasycystycznego. Boczne skrzydła są rozmieszczone symetryczne względem portyku, który jest schowany za postpalliadańskimi arkadami. Całość jest wykończona skromnym detalem. W 1976 roku wykonano kapitalny remont obiektu.
W 1990 roku zespół pałacowo-parkowy został wpisany na listę zabytków pod nr A/242/1-5[6]. W jego skład oprócz pałacu i parku wchodzi również obora i gorzelnia.
Park
edytujW parku znajdują się 4 pomniki przyrody:
| Nr | Nazwa | Obwód przy powołaniu |
Akt prawny |
| 1. | Lipa drobnolistna | 480 cm | Rozporządzenie nr 322/95 Wojewody Bydgoskiego z dnia 29 grudnia 1995 roku |
| 2. | Dąb szypułkowy | 420 cm | Rozporządzenie nr 11/91 Wojewody Bydgoskiego z dnia 1 lipca 1991 roku |
| 3. | Buk zwyczajny | 355 cm | Rozporządzenie nr 322/95 Wojewody Bydgoskiego z dnia 29 grudnia 1995 roku |
| 4. | Buk zwyczajny odmiana zwisła | 310 cm | Rozporządzenie nr 322/95 Wojewody Bydgoskiego z dnia 29 grudnia 1995 roku |
Ochrona przyrody
edytujW Bąkowie rośnie 5 bardzo okazałych dębów szypułkowych powołanych na pomniki przyrody w 1991 roku[7]:
- Dąb szypułkowy Jan Kazimierz o obwodzie 959 cm (na wysokości 50 cm od ziemi), wchodzi w skład Dębów Bąkowskich, jeden z najstarszych dębów w Polsce, najdorodniejszy dąb w województwie kujawsko-pomorskim
- Dąb szypułkowy o obwodzie 670 cm, wchodzi w skład Dębów Bąkowskich
- Dąb szypułkowy o obwodzie 560 cm, wchodzi w skład Dębów Bąkowskich
- Dąb szypułkowy o obwodzie 670 cm (przy drodze)
- Dąb szypułkowy o obwodzie 560 cm (przy drodze)
Przypisy
edytuj- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 3479
- ↑ a b GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 16 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ GUS. Rejestr TERYT
- ↑ Wiki Lubi Zabytki
- ↑ Rozporządzenie nr 11/91 Wojewody Bydgoskiego z dnia 1 lipca 1991 roku
Bibliografia
edytujPamuła P. Pałac w Bąkowie, Czasopismo Internetowe Bez Cenzury nr 2 (7), czerwiec 2005 roku. [dostęp 2016-10-14].