Awraham Adan
Awraham Adan, pseud. Bren (hebr. אַבְרָהָם „בְּרֶן” אַדָן, właśc. Awraham Idelson[1] lub Eidelson[2], hebr. אברהם אידלסון, ur. 5 października 1926 w Kefar Giladi, zm. 27 września 2012 w Ramat ha-Szaron) – izraelski wojskowy, generał dywizji (alluf), dowódca w trakcie kryzysu sueskiego, wojny sześciodniowej, wojny Jom Kipur. Dowódca Korpusu Pancernego (1969–1974), szef Dowództwa Południowego (1974), attaché wojskowy Izraela w Stanach Zjednoczonych (1975–1977).
 Awraham Adan (1973) | |
 Alluf (generał dywizji)
| |
| Data i miejsce urodzenia |
5 października 1926 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
27 września 2012 |
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
1948–1952, 1956–1978 |
| Siły zbrojne | |
| Jednostki |
Palmach |
| Stanowiska |
dowódca Korpusu Pancernego (1969–1974) |
| Główne wojny i bitwy |
Wojna o niepodległość Izraela |
| Późniejsza praca |
kontroler Policji Izraela (1984–1993) |
| Odznaczenia | |
    
| |
Życiorys
edytujMłodość
edytujUrodził się 5 października 1926 roku w rodzinie Mosze i Sary Idelsonów/Eidelsonów[a] w Kefar Giladi w Mandacie Palestyny[1][2]. W kwestii jego wykształcenia wiadomo, że ukończył szkołę średnią w Tel Awiwie. Był członkiem syjonistycznej organizacji Ha-Szomer ha-Ca’ir. Z ramienia tego ruchu w 1943 roku wstąpił do Palmachu[1]. Do formacji wstąpił pod imieniem Abram, koledzy mówili na niego również Abramek lub Abramle[3]. Na początku służył jako instruktor sportowy. Brał również udział w akcjach mających na celu uwolnienie uchodźców żydowskich z brytyjskiego obozu w Atlit[1]. W 1946 roku wraz z grupą z Ha-Szomer ha-Ca’ir założył kibuc Micpe Gwulot na Negewie. Następnie w ramach programu Agencji Żydowskiej 11 nekudot ba-Negew (hebr. 11 הנקודות בנגב, dosł. 11 punktów na Negewie) założył kibuc Nirim[1].
Wojna o niepodległość Izraela i lata 50.
edytuj.jpg)
W ramach Palmachu przeszedł kursy dla dowódców drużyny i dowódców plutonu w Dżo’arze. W 1947 roku został mianowany dowódcą kompanii w 8. Batalionie Brygady Negew[1]. W trakcie wojny o niepodległość Izraela brał udział między innymi w operacjach: „Asaf”, „Jo’aw”, „Mosze”, „Chorew” i „Uwda”[4]. W trakcie tej ostatniej znalazł się w oddziale, który jako pierwszy zajął egipski posterunek w Umm Raszrasz (dzisiejszy Ejlat). Tam też wciągnął na maszt prowizoryczną izraelską flagę (tzw. atramentowa flaga), co zostało uwiecznione na zdjęciu Michy Perry’ego[3][5].
W 1949 roku przeniósł się do wojsk pancernych i ukończył kurs dla oficerów Korpusu Pancernego. Rok później wziął udział w kursie dowódców batalionu i został mianowany oficerem operacyjnym w Dowództwie Południowym[1]. W 1952 roku odszedł ze służby i powrócił do kibucu Nirim[4].
Powrót do służby
edytujW marcu 1956 roku powrócił do służby w armii. Podczas kryzysu sueskiego dowodził 82. Batalionem Pancernym z 7. Brygady Pancernej. Wraz ze swoją jednostką brał udział w bitwie o Abu Udżajlę i tamę Ar-Rawafi’a[1][6].
W 1957 roku wyjechał do Stanów Zjednoczonych, aby w U.S. Army Armor School odbyć zaawansowany kurs wojsk pancernych. Po powrocie w 1958 roku służył jako oficer operacyjny w sztabie Korpusu Pancernego[3]. W latach 1960–1961 był dowódcą 60. Rezerwowej Brygady Pancernej. Następnie w latach 1961–1963 był dowódcą 7. Brygady Pancernej, a w okresie 1963–1964 pełnił rolę komendanta Szkoły Korpusu Pancernego[6].
W 1964 roku rozpoczął studia licencjackie z ekonomii i nauk politycznych na Uniwersytecie Hebrajskim w Jerozolimie[4].
W trakcie wojny sześciodniowej (1967) był zastępcą dowódcy 143. Dywizji Pancernej, która walczyła między innymi w bitwach o Dżabal Libni i przełęcz Mitla. W 1968 roku pomagał w powołaniu dowództwa wojsk pancernych na Synaju oraz wszedł w skład zespołu odpowiedzialnego za budowę umocnień na linii Bar-Lewa[6][3]. W latach 1968–1969 był pierwszym dowódcą 252. Dywizji Pancernej „Synaj”[6].
W 20 marca 1969 roku awansowany na stopień generała dywizji i mianowany dowódcą Korpusu Pancernego[2].
Wojna Jom Kipur i okres po
edytujW trakcie wojny Jom Kipur (1973) był dowódcą 162. Dywizji Pancernej[6]. W dniu wybuchu wojny Dowództwo Południowe nakazało Adanowi, aby skoncentrował podległe sobie formacje w rejonie Al-Kantary, gdzie miały być w gotowości do przekroczenia Kanału Sueskiego. 7 października, w trakcie marszu ku Kanałowi Sueskiemu, część dywizji wpadła w zasadzkę koło Rumany[7]. Na następny dzień jego dywizja brała udział w nieudanym ataku, bez wsparcia lotniczego, na egipskie siły, które przekroczyły kanał[8]. Następnie jego dywizja powstrzymywała ataki egipskiej armii na środkowym odcinku frontu na Synaju, później podczas operacji „Abirej Lew” i bitwie o Chińską Farmę[6][9]. Po przekroczeniu kanału w nocy z 18 na 19 października powierzono mu misję niszczenie stanowisk egipskiej obrony przeciwlotniczej oraz odcięcie egipskiej 3. Armii od możliwości powrotu na kontynent afrykański z Synaju. 24 października jego dywizja wzięła udział w nieudanej bitwie o Suez[3][10].
Od stycznia do lipca 1974 roku był szefem Dowództwa Południowego[3]. W 1975 roku wyjechał do Waszyngtonu jako attaché wojskowy Izraela. Funkcję tę pełnił do 1977 roku. W 1978 roku przeszedł w stan spoczynku[6][3].
W latach 1984–1993 był kontrolerem Policji Izraela[3].
Na emeryturze zaangażował się w działania na rzecz poprawy jakości działań policji, działał w radzie na rzecz pokoju i bezpieczeństwa[3].
Zmarł 27 września 2012 roku w swoim domu w Ramat ha-Szaron[3].
Życie prywatne
edytujMiał żonę i trójkę dzieci[3].
Publikacje
edytujJest autorem książek[11]:
- Al sztej gadot ha-Su’ec (tytuł hebr. על שתי גדות הסואץ), Idanim, Jeruszalajim 1979,
- On the Banks of the Suez: An Israeli General’s Personal Account of the Yom Kippur War, Arms and Armour Press, London 1980.
- Ad degel ha-djo (tytuł hebr. עד דגל הדיו), Ma’arachot, Jeruszalajim 1984,
Uwagi
edytuj- ↑ Źródła nie podają kiedy i dlaczego zmienił nazwisko.
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e f g h אלוף (מיל') אדן אידלסון אברהם ברן ז"ל [online], Palmach [dostęp 2023-07-28].
- ↑ a b c Davison 2012 ↓.
- ↑ a b c d e f g h i j k Nagar 2012 ↓, s. 11.
- ↑ a b c Lewi 2012 ↓.
- ↑ Glatt 2016 ↓.
- ↑ a b c d e f g אברהם אדן [online], Israel Defense Forces and Defense Establishment Archive [dostęp 2023-08-09].
- ↑ Kadisz 2022 ↓.
- ↑ Dunstan 2003 ↓, s. 56–57.
- ↑ Dunstan 2003 ↓, s. 77, 80.
- ↑ Dunstan 2003 ↓, s. 85, 89–90.
- ↑ Adan, Avraham, 1926–2012 [online], Biblioteka Narodowa Izraela [dostęp 2023-08-10].
Bibliografia
edytuj- Phil Davison, General Avraham Adan: Soldier who raised the 'Ink Flag' that signalled the birth of Israel, „The Independent”, 4 października 2012 [dostęp 2023-07-28].
- Simon Dunstan, The Yom Kippur War 1973. The Sinai (2), Osprey Publishing Ltd., 2003 (Campaign; 126), ISBN 1-84176-221-0.
- Benjamin Glatt, Today in History: Winning Eilat with an ink flag, „The Jerusalem Post”, 10 marca 2016 [dostęp 2023-07-31].
- Alon Kadisz, מארב הקומנדו המצרי בין רומני לבלוזה, 7 באוקטובר 1973, „Jesodot” (3), 2022 [dostęp 2023-08-10].
- Elior Lewi, האלוף אברהם (ברן) אדן נפטר בגיל 86 [online], Ynet, 28 września 2012 [dostęp 2023-07-28].
- Szaul Nagar, "ברן", שריונר נחוש, פלמ"חניק ואדם, „Szirjon” (42), 2012, s. 6–15 [dostęp 2023-08-02].