Auricularia Bull. (uszak) – rodzaj grzybów z rodziny uszakowatych (Auriculariaceae)[1].

Uszak
Ilustracja
Uszak bzowy (Auricularia auricula-judae)
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

grzyby

Typ

podstawczaki

Klasa

pieczarniaki

Rząd

uszakowce

Rodzina

uszakowate

Rodzaj

uszak

Nazwa systematyczna
Auricularia Bull.
Gen. Pl.: 4 (1789)
Typ nomenklatoryczny

Auricularia mesenterica (Dicks.) Pers.

Cechy charakterystyczne

edytuj

Nadrzewne grzyby saprotroficzne i pasożytnicze powodujące białą zgniliznę drewna. Bazydiokarpy klapowate i podobne do małżowiny ucha ludzkiego, o konsystencji galaretowato-chrząstkowatej, często trochę łykowatej, po wyschnięciu rogowate. Dolna strona gładka do falistej, pokryta hymenium. Wysyp zarodników biały, bazydiospory nieamyloidalne, cylindryczno-zakrzywione, gładkie, bez pory rostkowej. Podstawki podzielone poprzecznie (fragmobazydia), z czterema długimi sterygmami[2].

Systematyka i nazewnictwo

edytuj

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Auriculariaceae, Auriculariales, Auriculariomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].

Synonimy naukowe: Auricula Battarra ex Kuntze, Auricularia Bull. ex Juss., Auriculariella (Sacc.) Clem., Conchites Paulet, Traité Champ., Hirneola Fr., Laschia subgen. Auriculariella Sacc., Oncomyces Klotzsch, Patila Adans., Seismosarca Cooke[3].

Nazwę polską podał Franciszek Błoński w 1968 r. W polskim piśmiennictwie mykologicznym rodzaj ten opisywany był też jako ucho (przez Władysława Wojewodę w 1977 r.)[4].

Niektóre gatunki

Auricularia angiospermarum Y.C. Dai, F. Wu & D.W. Li 2015

Wykaz gatunków i nazwy naukowe na podstawie Index Fungorum. Obejmuje on wszystkie gatunki występujące w Polsce (2) i niektóre inne[5]. Nazwy polskie według Władysława Wojewody[4].

Zastosowanie

edytuj

Auricularia to grzyby jadalne, w Azji bardzo popularne, a niektóre gatunki to grzyby uprawne, uprawiane głównie w Azji. Na Filipinach mają nazwę „ten-gang daga”, w Malezji, mù’e˘ rin w Chinach i Ki-kuragi w Japonii. W 2020 r. w Chinach produkcja grzybów wyniosła około 1 miliona ton, a Auricularia zajmują drugie miejsce w ilości wyprodukowanych tam grzybów[6]. Auricularia z Azji sprowadzane są do Europy, w tym do Polski i serwowane w niektórych restauracjach kuchni azjatyckiej[7]. Grzyby te w Azji uważane są za grzyby lecznicze, wykorzystywane są także do innych celów. Produkuje się z nich substytuty skóry i tekstyliów, melanina ekstrahowana z Aurcularia jest naturalnym składnikiem kosmetyków. Prowadzone są badania naukowe nad przydatnością grzybni uszaka bzowego do biodegradacji tworzyw sztucznych[6].

Przypisy

edytuj
  1. a b Index Fungorum [online] [dostęp 2023-12-14] (ang.).
  2. E. Gerhardt, Grzyby: wielki ilustrowany przewodnik, Warszawa: Klub dla Ciebie - Bauer-Weltbild Media, 2006, s. 676, ISBN 83-7404-513-2.
  3. Species Fungorum [online] [dostęp 2013-11-12] (ang.).
  4. a b Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, s. 68–69, ISBN 83-89648-09-1.
  5. Index Fungorum (gatunki) [online] [dostęp 2013-10-20] (ang.).
  6. a b Mary Ann Jully Regis, András Geösel, Cultivation of Auricularia species: a review of the history, health benefits, principles, practices, environmental conditions, research methods, and recent trends, „Sydowia”, 76, 2024, DOI10.12905/0380.sydowia76-2024-0021 [dostęp 2023-12-09] (ang.).
  7. Marek Snowarski, Grzyby, Warszawa: Multico Oficyna Wydawnicza, 2010, s. 278, ISBN 978-83-7073-776-4.