Aureolaria
Aureolaria – rodzaj roślin z rodziny zarazowatych (Orobanchaceae). Obejmuje 10 gatunków[4][5], przy czym bazy taksonomiczne wymieniają 8 gatunków o statusie zweryfikowanym[6][7]. Wszystkie występują we wschodniej i środkowej części Ameryki Północnej, od Maine i Ontario na północy, po Florydę, Teksas i północno-wschodni Meksyk na południu[7]. Są to rośliny półpasożytujące na roślinach z rodzin bukowatych i rzadziej wrzosowatych[5].
 Aureolaria flava | |||
| Systematyka[1][2] | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Podkrólestwo | |||
| Nadgromada | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Nadklasa | |||
| Klasa | |||
| Nadrząd | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj |
Aureolaria | ||
| Nazwa systematyczna | |||
| Aureolaria Rafinesque New Fl. 2: 58. Jul-Dec 1837 ('1836')[3] | |||
| Typ nomenklatoryczny | |||
|
non designatus[3] | |||
| Synonimy | |||
| |||
Aureolaria flava uprawiana bywa jako roślina ozdobna[5]. Rośliny zawierają aukubinę – glikozyd irydoidowy i są rośliną pokarmową dla gąsienic motyli Euphydryas phaeton[5][8]. Różne gatunki z rodzaju wykorzystywane były przez Indian jako rośliny lecznicze (m.in. przeciw szkorbutowi, jadom węży). A. flava z powodu swej lepkości stosowana była dla zabezpieczania koni przed dokuczliwymi muchówkami[8].
Nazwa rodzaju utworzona została z greckich słów aurea, aureola znaczących „złoty” w nawiązaniu do koloru kwiatów i prawdopodobnie w złożeniu z aria oznaczającym „dąb”, na którego korzeniach rośliny te półpasożytują[8].
Morfologia
edytuj- Pokrój
- Rośliny zielne (roczne i byliny), o pędach wzniesionych, obłych na przekroju, nagich, ogruczolonych lub ogruczolonych i owłosionych[4].
- Liście
- Naprzeciwległe, pozornie naprzeciwległe, okółkowe lub skrętoległe, siedzące i ogonkowe, o blaszce podługowatej, zwykle najszerszej w dolnej części, pojedynczo lub podwójnie pierzastozłożonej, przy czym górne liście zwykle niepodzielone, całobrzegie, piłkowane lub ząbkowane[4].
- Kwiaty
- Szypułkowe. Kielich zwykle dzwonkowaty. Korona żółta, słabo grzbiecista lub niemal kółkowa, dzwonkowata lub lejkowata z szeroko rozpostartymi łatkami i owłosioną gardzielą. Pręciki 4, schowane w gardzieli, przy czym dwa z nich są dłuższe. Nitki pręcików wełnisto owłosione. Zalążnia podłużna[4].
- Owoce
- Torebki zawierające liczne nasiona o siateczkowatej łupinie, oskrzydlone lub nie[4].
Systematyka
edytuj- Pozycja według APweb (aktualizowany system APG IV z 2016)
Rodzaj z rodziny zarazowatych (Orobanchaceae) należącej do rzędu jasnotowców reprezentującego dwuliścienne właściwe[2].
- Aureolaria flava (L.) Farw.
- Aureolaria grandiflora (Benth.) Pennell
- Aureolaria greggii (S.Watson) Pennell
- Aureolaria levigata (Raf.) Raf.
- Aureolaria patula (Chapm.) Pennell
- Aureolaria pectinata (Nutt.) Pennell
- Aureolaria pedicularia (L.) Raf. ex Farw.
- Aureolaria virginica (L.) Pennell
Przypisy
edytuj- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ a b Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2020-10-24] (ang.).
- ↑ a b Aureolaria. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2020-10-24].
- ↑ a b c d e f K. Kubitzki (red.): The Families and Genera of Vascular Plants. VII. Flowering Plants. Dicotyledons. Berlin, Heidelberg: Springer, 2004, s. 406. ISBN 978-3-642-62200-7.
- ↑ a b c d David J. Mabberley, Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 88, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200.
- ↑ a b Aureolaria. [w:] The Plant List [on-line]. [dostęp 2020-10-24].
- ↑ a b c Aureolaria Raf.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2020-10-23].
- ↑ a b c Daniel F. Austin: Florida Ethnobotany. CRC Press, 2004, s. 128. ISBN 0-203-49188-2.