Wikipedia

Augustyn Necel

pisarz kaszubski

Augustyn Necel właśc. Netzel[1] (ur. 22 marca[2] lub 22 lipca[3][4] 1902 w Chłapowie, zm. 29 października 1976 we Władysławowie) – pisarz, najwybitniejszy i najpłodniejszy kaszubski autor powieści historycznych, z zawodu rybak, laureat Medalu Stolema, „kaszubski Sienkiewicz”[5], zwany też „kronikarzem spod Rozewskiej Blizy[6]”.

Augustyn Necel
Data i miejsce urodzenia

22 marca lub lipca 1902
Chłapowo, Polska

Data i miejsce śmierci

29 października 1976
Władysławowo, Polska

Miejsce spoczynku

Władysławowo

Zawód, zajęcie

rybak, pisarz

Odznaczenia
Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Złoty Krzyż Zasługi Brązowy Krzyż Zasługi (II RP) Medal Zwycięstwa i Wolności 1945 Odznaka 1000-lecia Państwa Polskiego Komandor z Gwiazdą Orderu Świętego Grzegorza Wielkiego
Multimedia w Wikimedia Commons
Nagrobek Augustyna Necla na cmentarzu we Władysławowie

Życiorys

edytuj

Był synem Franciszki i Jana Netzlów[7]. Urodził się 22 marca lub lipca 1902 r. w Chłapowie k. Władysławowa[2][3][4]. Tam też chodził do niemieckiej szkoły, a w języku polskim dokształcał się samodzielnie, m.in. przez lekturę Sienkiewicza i prasy[8]. Miał też swego mentora Franciszka Goykę[9], twórcę pierwszej maszoperii na Kaszubach[10], którego opisał w swej pierwszej powieści[11]. W 1916 r. – podczas I wojny – zaczął pracę na morzu jako rybak[12]. W przedwojennej Polsce odbył służbę wojskową, przez trzy lata był marynarzem dalekomorskim[13]. Zamustrowany był na statkach: „Maria Siedler”, „Sambor", „Marta Schröder”,„Bohnekampf”, "Uland"[14]. Następnie pracował w Stacji Morskiej[15] (1928-1939)[14], późniejszym Morskim Laboratorium Rybackim w Helu, gdzie zamieszkał. Opublikował kilka artykułów fachowych[9] i dwa opowiadania. Z żoną Agnieszką (1904–1974), z którą ożenił się w 1929 r.[16], wychował czterech synów, którzy zostali rybakami[17], i trzy córki. W 1933 r. otrzymał Brązowy Krzyż Zasługi[18]. Próbował pisać powieść o życiu na morzu.

W 1939 r. wziął udział w obronie Wybrzeża[19], a później uczestniczył w pomorskiej konspiracji. W 1946 r. otrzymał Medal Zwycięstwa i Wolności[potrzebny przypis]. Po wojnie rybaczył, ale w 1953 r. przekazał kutry synom i zajął się pisaniem. Jesienią 1951 zamieszkał w nowo wybudowanym domu we Władysławowie[20], gdzie był też radnym[17]. Dwa opowiadania zamieścił w Kalendarzu rybackim 1947, ale został naprawdę „odkryty” w 1953 r. przez Jana Piepkę, który wspólnie z Lechem Bądkowskim, Franciszkiem Fenikowskim i Izabellą Trojanowską zaopiekował się jego talentem[21]. 20 czerwca 1955 roku przyszły pisarz otrzymał Złoty Krzyż Zasługi[22]. W 1955 r. wydawnictwo Czytelnik opublikowało jego pierwszą powieść rybacką Kutry o czerwonych żaglach[23] (20 tys. nakładu)[24], która stała się dużym wydarzeniem literackim w kraju. Jeszcze w tym samym roku książka doczekała się co najmniej 5 publikowanych recenzji[25]. Wcześniej Necel publikował fragmenty tego utworu w Dzienniku Bałtyckim i Rybaku Morskim[26]. W 1956 r. pisarzowi przyznano Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski[27].

Po tym sukcesie podjął tematykę historyczną i napisał dalsze powieści, których akcja toczy się na Wybrzeżu. Drugą publikowaną powieścią Necla była Saga o szwedzkiej checzy (1957), którą autor zadedykował swojej żonie z okazji 25-lecia małżeństwa[28] Maszopi (1958)[29] oraz dwuczęściowa epopeja Krwawy sztorm (1960)[30] i Złote klucze (1962)[31], która stała się najpopularniejszą pozycją w dorobku pisarza i miała dwa wznowienia w latach 60. (1964[32] i 1969[33]). Równolegle ogłosił powieść Okrętnicy spod Nordowej Gwiazdy (1959)[34] i szkic historyczny Z przeszłości Ziemi Puckiej (1960)[35]. W 1959 r. został członkiem Związku Literatów Polskich i otrzymał Nagrodę Ministra Żeglugi, a w 1962 r. Nagrodę Marynistyczną Trójmiasta im. Mariusza Zaruskiego za popularyzację tematyki morskiej. Rok później otrzymał Odznakę Tysiąclecia Państwa Polskiego[36], a w 1967 r. kaszubski Medal Stolema[37]. 23 maja 1971 r. papież Paweł VI przyznał pisarzowi Komandorię I kl. Orderu Świętego Grzegorza Wielkiego[38] za podjęcie tematyki wiary i męczeństwa w książce Nie rzucim ziemi (1969)[39], czyli zbiorze sylwetek historycznych bohaterów Ziemi Gdańskiej w okresie od rządów Bismarcka do okupacji hitlerowskiej[40]. Głównymi bohaterami powieści są kapłani katoliccy[41].

Oprócz tego tomu Augustyn Necel napisał w tamtych latach szereg pozycji o urozmaiconej tematyce i formie, wykraczających niekiedy poza temat historyczny. Były to kolejno: zbiór opowieści wojennych o wspólnym temacie Łosoś wszechwładny (1963)[42], powieść z życia rybaków W pogoni za ławicami (1966)[43], powieść o kaszubskich emigrantach do Ameryki Z deszczu pod rynnę (1971)[44], powieść wojenna Wolność i niewola (1971), opowieść historyczna Haftowana bandera (1972)[45], saga rodziny Kreftów Rewianie (1974)[46], zbiór bajęd i legend kaszubskich z XIX w. Demony, purtki i stolemy (1975)[47] oraz urozmaicone gawędy W niewoli białych purtków, poprzedzone wspomnieniami, które ukazały się pośmiertnie w 1977 roku[48]. Po śmierci żony pisarz ciężko chorował i zmarł na raka we Władysławowie 29 października 1976 r. i tam też został pochowany. Nie zdążył zrealizować wszystkich swoich planów, wśród których znajdowała się kontynuacja tomu Nie rzucim ziemi.

Podsumowanie

edytuj

Augustyn Necel był bardzo pracowitym i ambitnym twórcą. Za życia cieszył się wielką poczytnością i trafiał w gusta czytelników. Umiejętnie promował swe dzieła, umiał wyczuć trendy, posiadał też dużą siłę przebicia oraz niewątpliwy talent w swej kategorii literackiej. Był amatorem, pisarzem „naiwnym”[41], ale uczynił z tego atut. Korzystał z pomocy doświadczonych literatów, głównie Franciszka Fenikowskiego, który szlifował jego teksty i propagował samą osobę Necla. "Kaszubski Sienkiewicz" pisał po polsku, ale stosował wtrącenia kaszubskie i niemieckie, które uwiarygadniały jego literaturę. Nie eksperymentował, używał "stylu kronikarskiego", jak go określił Tadeusz Bolduan, potrafił komponować dialogi i fabułę. Jego książki łatwo mogłyby stać się scenariuszami słuchowisk czy filmów.

Zarzucano mu m.in. grafomanię, łatwiznę, czyli np. pisanie o Kaszubach po polsku, powielanie samego siebie, braki w wykształceniu, niejasne układy i związki i liczne mistyfikacje pisane "dla pokrzepienia serc". Część tych uwag jest słuszna, bo zdarzało się autorowi łączyć wydarzenia faktyczne z fikcją, tak w literaturze, jak i w życiu. (Ale był to poniekąd popularny przedwojenny model autoprezentacji, który stosował np. Axel Munthe, bardzo poczytny swego czasu autor). Miał przeciwników w najbliższym sobie kręgu, a nawet w rodzinie. Nie był pisarzem pierwszoligowym, ale jego książki uzyskiwały wysokie nakłady, co przekładało się na literacki sukces pisarza. Jego zasługą jest niewątpliwie popularyzacja tematyki pomorskiej i kaszubskiej, zwłaszcza historii Wybrzeża i pracy rybaków.

Pokłosie

edytuj

Zainteresowanie Neclem spadło po jego śmierci, choć jego nazwisko jest na Kaszubach znane i pamiętane. Ulice jego imienia są np. w Gdańsku[24] Gdyni[49], Jastarni[50], Suchym Dworze[51], Wejherowie[52] i (od końca lat 70.) we Władysławowie[53], od 1995 r. nosi je też Biblioteka Publiczna Gminy Kosakowo w Dębogórzu[54]. Szkoła Podstawowa w Mieroszynie otrzymała je już w 1985 r.[55], a rodzina pisarza funduje jej uczniom stypendium jego imienia. W miejscach, w których mieszkał, we Władysławowie, Chłapowie, Kosakowie, Mieroszynie, Rewie i w Helu wmurowano tablice pamięci twórcy. Pod koniec XX wieku wznowiono Rewian (1998) i Haftowaną banderę (1998). Setna rocznica urodzin pisarza spowodowała całą serię wznowień jego książek. Ukazały się ponownie: Kutry o czerwonych żaglach (2002), Maszopi (2002), W pogoni za ławicami (2003), Nie rzucim ziemi... (2003, 2008), Saga o szwedzkiej checzy (2004), Łosoś wszechwładny (2004), Okrętnicy spod Nordowej Gwiazdy (2005) i Z deszczu pod rynnę (2006). Rok 2006 był w powiecie puckim Rokiem Augustyna Necla. 3 września 2006 r. na Placu Kaszubskim w Wierzchucinie wmurowano tablicę jemu poświęconą[24]. Wydano też wtedy jego wspomnienia[56]. Wcześniej opublikowano książkę jego brata Jana Netzla Tak było... Wspomnienia rybaka (2000)[57]. Na temat życia i twórczości Augustyna Necla napisano wiele artykułów. Prace zostały zestawione w Bibliografii Kaszub[58][59], w Bibliografii Pomorza Gdańskiego[60], w elektronicznej bazie Bibliografii Pomorza Gdańskiego i Środkowego[61], w Słowniku pisarzy wybrzeża[25].

Twórczość

edytuj
  • Kutry o czerwonych żaglach – 1955[62]
  • Saga o szwedzkiej checzy – 1957[63]
  • Maszopi – 1958[64]
  • Okrętnicy spod Nordowej Gwiazdy – 1959[65]
  • Krwawy sztorm – 1960[66]
  • Złote klucze – 1962[67]
  • Łosoś wszechwładny – 1963[68]
  • W pogoni za ławicami – 1966[69]
  • Nie rzucim ziemi – 1969[70]
  • Z deszczu pod rynnę – 1971[71]
  • Wolność i niewola – 1971[72]
  • Haftowana bandera – 1972[73]
  • Rewianie – 1974[74]
  • Demony purtki i stolemy. Baśnie kaszubskie – 1975[75]
  • W niewoli białych purtków. Podania i gawędy z Wybrzeża – 1977[76]
  • Moje wspomnienia – 2006[56]

Filmografia

edytuj

Augustyn Necel wystąpił w filmie dokumentalnym, promującym Kaszuby Północne, "Między dwiema latarniami"[77].

Przypisy

edytuj
  1. ↑ Lata chłopięce, [w:] Augustyn Necel, Moje wspomnienia, Gdańsk: Oficyna Czec, 2006, ISBN 978-83408-85-9.
  2. ↑ a b Tadeusz Bolduan, Nowy bedeker kaszubski, [2. wyd.], Gdańsk: Polnord, 2002, s. 304, ISBN 83-86181-84-2, OCLC 56517704 [dostęp 2020-07-03].
  3. ↑ a b Necel Augustyn, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2022-06-09].
  4. ↑ a b Patron [online], Biblioteka Publiczna Gminy Kosakowo im. Augustyna Necla [dostęp 2022-06-09].
  5. ↑ Augustyn Necel – piewca Kaszub [online], tawernaskipperow.pl [dostęp 2020-07-06] (pol.).
  6. ↑ Kutry o czerwonych żaglach + CD [online], CZEC Kaszubskie Książki i Upominki – Pamiątki z Kaszub [dostęp 2020-07-06] (pol.).
  7. ↑ Chłopięce lata, [w:] Augustyn Necel, Moje wspomnienia, Gdańsk: Oficyna Czec, 2006, s. 13, ISBN 978-83408-85-9.
  8. ↑ Róża Ostrowska, Izabela Trojanowska, Bedeker kaszubski, wyd. 2, Gdańsk: Wydawnictwo Morskie, 1974, s. 292-293.
  9. ↑ a b Róża Ostrowska, Izabela Trojanowska, Bedeker kaszubski, wyd. 2, Gdańsk: Wydawnictwo Morskie, 1974, s. 293.
  10. ↑ Działo się w lutym, „Pomerania”, 2, 2017, s. 55, ISSN 0238-9045.
  11. ↑ Augustyn Necel, Chłopiec z karzni, [w:] Wojciech Kiedrowski (red.), Kutry o czerwonych żaglach, wyd. 2, Gdańsk: Oficyna Czec, 2002, s. 17-32, ISBN 83-87408-49-2, OCLC 749502223 [dostęp 2020-07-06].
  12. ↑ Widmo pierwszej wojny światowej, [w:] Augustyn Necel, Moje Wspomnienia, Gdańsk: Oficyna Czec, 2006, s. 15-16, ISBN 978-83408-85-9.
  13. ↑ Tadeusz Bolduan, Nowy bedeker kaszubski, [2. wyd.], Gdańsk: Polnord, 2002, s. 304, ISBN 83-86181-84-2, OCLC 56517704 [dostęp 2020-07-07].
  14. ↑ a b Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Gdańsku [online], old2.wbpg.org.pl [dostęp 2024-10-17].
  15. ↑ Bogusław Marciniak, Augustyn Necel – piewca Kaszub i rybaków : w 109. rocznicę urodzin, „Wiadomości Rybackie” (7-8), 2011, s. 26, ISSN 1428-0043.
  16. ↑ Agnieszka, [w:] Augustyn Necel, Maszopi, Warszawa: Czytelnik, 1958, s. 277.
  17. ↑ a b Posłowie, [w:] Augustyn Necel, Moje wspomnienia, Gdańsk: Oficyna Czec, 2006, s. 256, ISBN 978-83408-85-9.
  18. ↑ ZABYTEK GODNY UWAGI: Brązowy Krzyż Zasługi | Muzeum Ziemi Puckiej im. Floriana Ceynowy [online], 14 kwietnia 2020 [dostęp 2020-07-07] [zarchiwizowane z adresu 2020-07-08] (pol.).
  19. ↑ Moja kampania wrześniowa, [w:] Augustyn Necel, Moje wspomnienia, Gdańsk: Oficyna Czec, 2006, s. 128-141, ISBN 978-83408-85-9.
  20. ↑ Rybak w stanie spoczynku, [w:] Augustyn Necel, Moje wspomnienia, Gdańsk: Oficyna Czec, 2006, s. 189, ISBN 978-83408-85-9.
  21. ↑ Tadeusz Bolduan, Nowy bedeker kaszubski, [2. wyd.], Gdańsk: Polnord, 2002, s. 303-304, ISBN 83-86181-84-2, OCLC 56517704 [dostęp 2020-07-06].
  22. ↑ ZABYTEK GODNY UWAGI: ZŁOTY KRZYŻ ZASŁUGI | Muzeum Ziemi Puckiej im. Floriana Ceynowy [online], 9 kwietnia 2020 [dostęp 2020-07-03] [zarchiwizowane z adresu 2020-07-03] (pol.).
  23. ↑ Augustyn Necel, Kutry o czerwonych żaglach, Warszawa: Czytelnik, 1955.
  24. ↑ a b c Maria, Pilny uczeń starego rybaka [online], Gdańsk Strefa Prestiżu, 28 lipca 2018 [dostęp 2020-07-02] (pol.).
  25. ↑ a b Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Gdańsku [online], old2.wbpg.org.pl [dostęp 2020-07-08].
  26. ↑ Agnieszka Chełchowska, Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Gdańsku im. Josepha Conrada-Korzeniowskiego, Bibliografia Kaszub : artykuły z czasopism, Gdańsk 2012, s. 204, ISBN 978-83-89285-63-8, OCLC 806974442 [dostęp 2020-07-07].
  27. ↑ ZABYTEK GODNY UWAGI: KRZYŻ OFICERSKI ORDERU ODRODZENIA POLSKI | Muzeum Ziemi Puckiej im. Floriana Ceynowy [online], 17 kwietnia 2020 [dostęp 2020-07-06] [zarchiwizowane z adresu 2020-07-07] (pol.).
  28. ↑ Augustyn Necel, Saga o szwedzkiej checzy, Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, 1957, s. [15].
  29. ↑ Augustyn Necel, Maszopi, Warszawa: Czytelnik, 1958.
  30. ↑ Augustyn Necel, Krwawy sztorm, Gdynia: Wydawnictwo Morskie, 1960.
  31. ↑ Augustyn Necel, Złote klucze, Gdynia: Wydawnictwo Morskie, 1962.
  32. ↑ Augustyn Necel, Złote klucze, wyd. 2, Gdynia: Wydawnictwo Morskie, 1964.
  33. ↑ Augustyn Necel, Złote Klucze, wyd. 3, Katowice: Wydawnictwo "Śląsk", 1969.
  34. ↑ Augustyn Necel, Okrętnicy spod nordowej gwiazdy, Gdynia: Wydawnictwo Morskie, 1959.
  35. ↑ Augustyn Necel, Z przeszłości Ziemi Puckiej, Puck: Wydaw. Komitetu Obchodów 800-lecia m. Pucka, 1960.
  36. ↑ Dzień Wszystkich Świętych. Oni dla wielu pozostają nieśmiertelni – Dziennikbaltycki.pl [online], – Dziennikbaltycki.pl [dostęp 2020-07-06] (pol.).
  37. ↑ Medal Stolema [online], Klub Studencki "Pomorania", 16 marca 2017 [dostęp 2020-07-02] [zarchiwizowane z adresu 2021-01-21] (pol.).
  38. ↑ Okrągłe rocznice, „Pomerania” (5), 2011, s. 9, ISSN 0238-9045.
  39. ↑ Tablica nr 17 – Miejsce urodzenia pisarza Augustyna Necla (1902-1976) | Muzeum Ziemi Puckiej im. Floriana Ceynowy [online], 16 lipca 2016 [dostęp 2020-07-02] [zarchiwizowane z adresu 2020-07-02] (pol.).
  40. ↑ Ogólnopolska Aleja Zasłużonych Ludzi Morza [online], Gmina Kosakowo [dostęp 2020-07-08] (pol.).
  41. ↑ a b Tadeusz. Bolduan, Nowy bedeker kaszubski, [2. wyd.], Gdańsk: Polnord, 2002, s. 305, ISBN 83-86181-84-2, OCLC 56517704 [dostęp 2020-07-08].
  42. ↑ Augustyn Necel, Łosoś wszechwładny, Gdynia: Wydawnictwo Morskie, 1963.
  43. ↑ Augustyn Necel, W pogoni za ławicami, Gdynia: Wydawnictwo Morskie, 1966.
  44. ↑ Augustyn Necel, Z deszczu pod rynnę, Warszawa: Czytelnik, 1971.
  45. ↑ Augustyn Necel, Haftowana Bandera, Katowice: Wydawnictwo "Śląsk", 1972.
  46. ↑ Augustyn Necel, Rewianie, Gdańsk: Wydawnictwo Morskie, 1974.
  47. ↑ Augustyn Necel, Demony, purtki, stolemy : baśnie kaszubskie, Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, 1975.
  48. ↑ Augustyn Necel, W niewoli białych purtków : podania i gawędy z Wybrzeża, Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, 1977.
  49. ↑ Necla Augustyna Gdynia, Ulica, 81-377 [online], mapa.targeo.pl [dostęp 2020-07-02] (pol.).
  50. ↑ Jastarnia, ulica Plac Augustyna Necla – mapa ul. Plac Augustyna Necla w Jastarni – mapy Eholiday.pl [online], mapy.eholiday.pl [dostęp 2020-07-02] [zarchiwizowane z adresu 2020-07-02].
  51. ↑ Necla Augustyna Suchy Dwór, Ulica, 81-198 [online], mapa.targeo.pl [dostęp 2020-07-02] (pol.).
  52. ↑ Necla Augustyna Wejherowo, Ulica, 84-200 [online], mapa.targeo.pl [dostęp 2020-07-02] (pol.).
  53. ↑ Noclegi Władysławowo ul. Augustyna Necla – Tani Nocleg » e-turysta.pl [online], e-turysta.pl [dostęp 2020-07-02].
  54. ↑ Żywa lekcja historii w Dębogórzu [online], Biblioteka Publiczna Gminy Kosakowo, 24 września 2019 [dostęp 2020-07-02] (pol.).
  55. ↑ Szkoła Podstawowa im. Augustyna Necla w Mieroszynie – Historia Szkoły [online], mieroszyno-sp.edu.pl [dostęp 2020-07-02].
  56. ↑ a b Augustyn Necel, Moje Wspomnienia, Gdańsk: OFICYNA CZEC, 2006, ISBN 978-83408-85-9.
  57. ↑ Jan Netzel, Tak było ... : wspomnienia rybaka, Gdańsk: Oficyna Czec, 2000, ISBN 83-87408-25-5, OCLC 751464655 [dostęp 2020-07-06].
  58. ↑ Agnieszka Chełchowska, Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Gdańsku im. Josepha Conrada-Korzeniowskiego,, Bibliografia Kaszub : artykuły z czasopism, Gdańsk 2012, s. 657, ISBN 978-83-89285-63-8, OCLC 806974442 [dostęp 2020-07-03].
  59. ↑ Agnieszka Chełchowska, Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Gdańsku im. Josepha Conrada-Korzeniowskiego,, Bibliografia Kaszub : artykuły z czasopism, Gdańsk 2015, s. 670, ISBN 978-83-89285-63-8, OCLC 806974442 [dostęp 2020-07-03].
  60. ↑ Iwona Joć, Bożena Orczykowska, Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Gdańsku im. Josepha Conrada-Korzeniowskiego, Bibliografia Pomorza Gdańskiego czasów Solidarności (1980-1981), wyd. I, Gdańsk 2010, s. 343, ISBN 978-83-89285-40-9, OCLC 806458608 [dostęp 2020-07-03].
  61. ↑ qunabu, Bazy Danych [online], WOJEWÓDZKA I MIEJSKA BIBLIOTEKA PUBLICZNA w Gdańsku, 10 lutego 2015 [dostęp 2020-07-03] (pol.).
  62. ↑ Necel – Kutry o czerwonych żaglach – 9472050510 – oficjalne archiwum Allegro [online], archiwum.allegro.pl [dostęp 2021-01-20] (pol.).
  63. ↑ Necel Augustyn Saga o szwedzkiej checzy [online], biblionetka.pl [dostęp 2021-01-20].
  64. ↑ Necel Augustyn Maszopi [online], biblionetka.pl [dostęp 2021-01-20].
  65. ↑ Necel Augustyn Okrętnicy spod Nordowej Gwiazdy [online], biblionetka.pl [dostęp 2021-01-20].
  66. ↑ Necel Augustyn Krwawy sztorm [online], biblionetka.pl [dostęp 2021-01-20].
  67. ↑ Necel Augustyn Złote klucze [online], biblionetka.pl [dostęp 2021-01-20].
  68. ↑ Necel Augustyn Łosoś wszechwładny [online], biblionetka.pl [dostęp 2021-01-20].
  69. ↑ Necel Augustyn W pogoni za ławicami [online], biblionetka.pl [dostęp 2021-01-20].
  70. ↑ Augustyn Necel, Nie rzucim ziemi, 1969 [dostęp 2021-01-20] (pol.).
  71. ↑ Necel Augustyn Z deszczu pod rynnę [online], biblionetka.pl [dostęp 2021-01-20].
  72. ↑ Wolność i niewola – Augustyn Necel – 7.50 zł. – Tezeusz.pl [online], tezeusz.pl [dostęp 2021-01-20] (pol.).
  73. ↑ Necel Augustyn Haftowana bandera [online], biblionetka.pl [dostęp 2021-01-20].
  74. ↑ Rewianie – A. Necel [online], Allegro.pl [dostęp 2021-01-20] (pol.).
  75. ↑ Necel Augustyn Demony, purtki i stolemy: Baśnie kaszubskie [online], biblionetka.pl [dostęp 2021-01-20].
  76. ↑ Necel Augustyn W niewoli białych purtków: Podania i gawędy z Wybrzeża [online], biblionetka.pl [dostęp 2021-01-20].
  77. ↑ film między dwiema latarniami – YouTube [online], youtube.com [dostęp 2020-06-02].

Bibliografia

edytuj
  • R. Ostrowska, I. Trojanowska, Bedeker kaszubski, Gdańsk 1963, 1974, 1979
  • H. Mitak, "Maszopi" na tle twórczości Augustyna Necla, Gdańsk 1963 (praca magisterska)
  • H. Bartoszewicz, Sylwetka literacka Augustyna Necla, Gdańsk 1969 (praca magisterska)
  • A. Bukowski (opr.), Literatura polska, t. I-II, Warszawa 1984-85
  • Słownik biograficzny Pomorza Nadwiślańskiego, t. 3, Gdańsk 1997
  • T. Bolduan, Nowy bedeker kaszubski, Gdańsk 1997, 2002
  • J. Netzel, Tak było... Wspomnienia rybaka, Gdańsk 2000
  • A. Necel, Wspomnienia moje, Gdańsk 2006
  • M. Kuklik, Nordowymi ścieżkami Augustyna Necla. Przewodnik biograficzny po Chłapowie, Helu i Władysławowie, Puck-Władysławowo 2006
  • H. Skorowski SDB, Etos Kaszubów w twórczości literackiej Augustyna Necla, Warszawa 2006
Źródło: „https://pl.wiki.x.io/w/index.php?title=Augustyn_Necel&oldid=74982205”