Aster chiński
Aster chiński, aster zwyczajny, gwiazdosz chiński (Callistephus chinensis (L.) Nees) – gatunek rośliny należący do rodziny astrowatych. Nazwa polska jest myląca, bowiem gatunek ten nie jest już zaliczany do rodzaju aster (Aster), lecz do odrębnego, monotypowego rodzaju – Callistephus[3]. Nazwa aster chiński, pochodząca od łacińskiej nazwy Aster chinensis, nadanej temu gatunkowi przez Karola Linneusza, tak się jednak utrwaliła, że funkcjonuje do dzisiaj[4]. Wprowadzona została nowa nazwa tego gatunku – gwiazdosz chiński[5], ale nie zyskała jak dotąd popularności. Roślina pochodzi z Chin i Japonii, w Polsce jest uprawiana jako jednoroczna roślina ozdobna.
Systematyka[1][2] | |||
Domena | |||
---|---|---|---|
Królestwo | |||
Podkrólestwo | |||
Nadgromada | |||
Gromada | |||
Podgromada | |||
Nadklasa | |||
Klasa | |||
Nadrząd | |||
Rząd | |||
Rodzina | |||
Podrodzina | |||
Rodzaj | |||
Gatunek |
aster chiński | ||
Nazwa systematyczna | |||
Callistephus chinensis (L.) Nees Gen. sp. Aster. 222. 1832 | |||
Synonimy | |||
|
Morfologia
edytuj- Łodyga
- Wzniesiona, gęsto ulistniona, słabo się rozgałęzia. Typowa forma w swoim naturalnym siedlisku osiąga wysokość 70–90 cm. Odmiany uprawne (kultywary) są zwykle niższe.
- Liście
- Jajowate, grubo ząbkowane lub wcinane.
- Kwiaty
- Zebrane w duże kwiatostany – koszyczki, przeważnie pojedynczo wyrastające na szczytach pędów. W uprawie występują zwykle kultywary o pełnych kwiatach w całej niemal gamie barw – od białej poprzez różową, czerwoną, niebieską do fioletowej. W zależności od odmiany mogą składać się z kwiatów języczkowych i rurkowych, lub tylko z kwiatów języczkowych. Kwiaty rurkowe mają żółtą barwę. Kwitnie długo – od połowy lipca do pierwszych przymrozków.
- Owoce
- Podłużne, beżowego koloru niełupki.
Odmiany
edytujIstnieje ok. 1000 odmian. Ze względu na budowę koszyczków dzieli się je na kilka grup:
- astry pojedyncze – kwiaty języczkowe występują tylko na zewnątrz koszyczka w 1-2 okółkach, zaś kwiaty rurkowe wypełniają wnętrze koszyczka
- astry rurkowe – mają silnie rozwinięte kwiaty rurkowe, kwiaty języczkowe nieduże, tworzące 1-2 okółki na obrzeżu koszyczka
- astry języczkowe – wszystkie kwiaty w koszyczku są języczkowe. Przez ogrodników nazywane są też astrami pełnymi i zwykle są najczęściej uprawiane. Wyróżnia się wśród nich kilka podgrup:
- astry dachówkowe
- astry piwoniowe
- astry chryzantemowe
- astry koronowe (o kwiatach czerwonych lub fioletowych)
- astry igiełkowe
- astry pomponowe
Ze względu na wysokość odmiany dzieli się także na wysokie, średnio wysokie i karłowate, zaś ze względu na porę kwitnienia na wczesne, średnio wczesne i późne.
Uprawa
edytuj- Wymagania: Lubi słoneczne miejsca, żyzną i próchniczną glebę. Musi ona być stale wilgotna, ale nie może jednak być zbyt mokra, gdyż wówczas astry stają się podatne na groźną chorobę – fuzariozę. Z kolei na zbyt suchych glebach odmiany o kwiatach pełnych stają się nieładne – wnętrze koszyczka jest „puste”, zamiast kwiatów języczkowych ma kwiaty rurkowe.
- Uprawa: Uprawia się z nasion, które wysiewa się w inspekcie pod koniec marca. Optymalna temperatura podczas kiełkowania to 12-14° C. Po wzejściu siewki się pikuje, a na stałe miejsca wysadza na początku maja. Dla odmian wysokich najlepszy jest rozstaw 30 × 35 cm, a dla karłowatych 20 × 25 cm. Dobrze już ukorzenione rośliny należy co 2 tygodnie nawozić rozcieńczonym nawozem wieloskładnikowym. W razie suszy niezbędne jest podlewanie.
Przypisy
edytuj- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ Peter F. Stevens , Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-04-15] (ang.).
- ↑ Kadereit J. W., Albach D. C., Ehrendorfer F., Galbany-Casals M. i inni. Which changes are needed to render all genera of the German flora monophyletic?. „Willdenowia”. 46, s. 39 – 91, 2016. DOI: 10.3372/wi.46.46105.
- ↑ Zbigniew Mirek i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 46, ISBN 978-83-62975-45-7 .
- ↑ Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.
Bibliografia
edytuj- Anita Paszkiewicz-Tokarczyk: Balkon cały w kwiatach. Warszawa: Wydawnictwa „Alfa”, 1987. ISBN 83-7001-119-5.
- Bolesław Chlebowski, Kazimierz Mynett: Kwiaciarstwo. Warszawa: PWRiL, 1983. ISBN 83-09-00544-X.
- BioLib: 41386
- EoL: 591149
- Flora of China: 200023598
- Flora of North America: 200023598
- FloraWeb: 27438
- GBIF: 3092946
- identyfikator iNaturalist: 159684
- IPNI: 188023-1
- ITIS: 501140
- NCBI: 13379
- Plant Finder: 277514
- identyfikator Plant List (Royal Botanic Gardens, Kew): gcc-7371
- Plants of the World: urn:lsid:ipni.org:names:188023-1
- Tela Botanica: 12197
- identyfikator Tropicos: 2731711
- USDA PLANTS: CACH25
- CoL: PTRG