Asklepiadej
Asklepiadej (łac. versus Asclepiadeus) – iloczasowa miara wierszowa stosowana w starożytności w Grecji i Rzymie. Nazwa pochodzi od imienia poety greckiego z III wieku p.n.e. Asklepiadesa z Samos, przyjaciela Teokryta.
Asklepiadeje stosowali m.in. z poetów greckich Safona i Alkajos, z Rzymian - Katullus i Horacy.
Wyróżnia się dwie postaci tego wiersza, znane jako asklepiadej mniejszy i asklepiadej większy.
Asklepiadej mniejszy
edytujAsklepiadej mniejszy (nazwa pełna: trymetr chorijambiczny akatalektyczny, metrum Asclepiadeum primum[1]) powstaje przez rozszerzenie glikoneja o jeden chorijamb. W roli cezury występuje przeważnie diereza po pierwszym chorijambie. Ogólny schemat metryczny jest następujący ( - arsa, - sylaba krótka, - sylaba obojętna, - akcentowany anceps):
1. stopa | 2. stopa | 3. stopa | 4. stopa |
---|---|---|---|
Przykład: Maecenas, atavis edite regibus (Horacy)
U poetów eolskich nagłos asklepiadeja mniejszego przed pierwszą arsą jest swobodny (może być spondejem, trochejem, jambem lub pirychejem), u Rzymian zaś, którzy idą tu przypuszczalnie za manierą poezji aleksandryjskiej, jest wyłącznie spondeiczny.
Asklepiadej większy
edytujAsklepiadej większy (pełna nazwa: tetrametr chorijambiczny akatalektyczny) powstaje z asklepiadeja mniejszego przez rozszerzenie go o jeszcze jeden chorijamb:
1. stopa | 2. stopa | 3. stopa | 4. stopa | 5. stopa |
---|---|---|---|---|
Przykład: Alfene, immemor atque unanimis false sodalibus (Katullus)
Pozostałe uwagi jak do asklepiadeja mniejszego.
Przypisy
edytuj- ↑ William Ramsay: Elementary Treatise on Latin Prosody. 1837, s. 297-298.