Archangielski Okręg Wojskowy

Archangielski Okręg Wojskowy (ros. Архангельский военный округ, Архангельский ВО, АрхВО) – ogólnowojskowy, operacyjno-terytorialny związek Sił Zbrojnych ZSRR istniejący w latach 1940-1944 i 1946-1951.

Archangielski Okręg Wojskowy

Архангельский военный округ

Historia
Państwo	ZSRR
Organizacja
Dyslokacja	Archangielsk
Rodzaj sił zbrojnych	wojska lądowe

I formowanie

Okręg został sformowany zgodnie z rozkazem Ludowego Komisariatu Obrony Nr 0013 z 26 marca 1940 na terytorium obwodu archangielskiego i wołogodskiego oraz radzieckiej republiki autonomicznej Komi. Dowództwo okręgu powołano w oparciu o dowództwo rozformowanej 15 Armii i rozformowanego Zarządu Zastępcy Dowódcy Wojsk Leningradzkiego Okręgu Wojskowego do spraw Zaopatrzenia Materiałowego. Sztab okręgu miał siedzibę w Archangielsku.

W czasie II wojny światowej w okręgu przygotowywano rezerwy dla armii frontowych, sformowano 28 i 39 Armię. Ponadto siły okręgu zabezpieczały obronę wybrzeża Morza Białego, konwoje i miejsca za- i wyładunku w portach. Rozkazem Ludowego Komisarza Obrony z 15 grudnia 1944 (1 stycznia 1945) okręg przemianowano na Białomorski Okręg Wojskowy (III formowania).

II formowanie

Okręg został powtórnie sformowany postanowieniem Rady Komisarzy Ludowych ZSRR z 29 stycznia 1946 (15 lutego 1946) na tym samym terytorium na bazie dowództwa 2 Armii Uderzeniowej, z siedzibą dowództwa w Archangielsku. 1 lipca 1951 (29 czerwca 1951) okręg przemianowano na Białomorski Okręg Wojskowy.

Dowództwo

Dowódcy:

• komandarm II rangi Władimir Kurdiumow (26 marca 1940 – kwiecień 1940);
• komandarm II rangi (od 4 czerwca 1940 - generał porucznik) Wasilij Kaczałow (11 kwietnia 1940, rozkaz LKO 02581 – czerwiec 1941);
• generał porucznik Władimir Romanowski (czerwiec 1941 – marzec 1942);
• generał porucznik Trifon Szewałdin (marzec 1942 - 15 grudnia 1944)
• generał porucznik Iwan Fiediuninski (15 lutego 1946 – luty 1947)
• generał porucznik Władimir Szczerbakow (luty 1947 – maj 1949);
• generał pułkownik Walerian Frołow (maj 1949 – 29 czerwca 1951);

Członek Rady Wojskowej:

• komisarz korpusu Nikołaj Waszugin (26 marca 1940 - kwiecień 1940);
• komisarz korpusu (od 1940) Nikołaj Klemientjew (8 maja 1940, rozkaz LKO 01994 - 15 stycznia 1941);
• komisarz brygady (brigkom) (od 1940) Wasilij Koliesnikow (17 lutego 1941 - czerwiec 1941);
• generał major (od 1940) Pawieł Jegorow (od 14 czerwca 1940, rozkaz LKO 02601);
• komisarz brygady (brigkom), generał major W.W. Jefriemow (sierpień 1941 - październik 1943);
• generał major Ł.M. Czumakow (październik 1943 - 15 grudnia 1944);
• generał major N.I. Szabalin (kwiecień - sierpień 1946);
• generał porucznik Wasilij Syczow (sierpień 1946 - lipiec 1949);
• generał major Siemion Wasiagin (sierpień 1949 - kwiecień 1950);
• generał major A.G. Zubow (lipiec 1950 - kwiecień 1951);
• generał porucznik W.K. Szmanienko (kwiecień 1951 - 29 czerwca 1951);

Szef sztabu:

• pułkownik Piotr Iwanow (26 marca 1940 - kwiecień 1940);
• pułkownik Nikołaj Anisimow (kwiecień 1940 - 13 czerwca 1940);
• generał major Pawieł Jegorow (14 czerwca 1940 - czerwiec 1941);
• kombrig, generał major Dmitrij Grigorjew (czerwiec 1941 - maj 1943);
• generał major Aleksandr Zabałujew (grudzień 1943 - lipiec 1944);
• generał major Nikołaj Pastuszychin (lipiec 1944 - 15 grudnia 1944);
• generał porucznik Samuił Rogaczewski (kwiecień 1946 - marzec 1949);
• generał major G.F. Woroncow (marzec 1949 - luty 1950);
• generał porucznik A.K. Kondratjew (luty 1950 - 29 czerwca 1951).

Bibliografia

• Командный и начальствующий состав Красной Армии в 1940-1941 гг. Структура и кадры центрального аппарата НКО СССР, военных округов и общевойсковых армий. Документы и материалы. Российский государственный военный архив, Moskwa 2005, str. 92.