Apollo i Hiacynt (KV 38)

Apollo i Hiacynt, KV 38 (Apollo et Hyacinthus) – opera w trzech aktach. Muzykę skomponował Wolfgang Amadeus Mozart, a libretto napisał Rufinus Widl. Prapremiera dzieła miała miejsce w Salzburgu 13 maja 1767 przed rozdaniem nagród na tamtejszym uniwersytecie.

Apollo i Hiacynt (KV 38)

Apollo et Hyacinthus

Karel Philips Spierincks – Śmierć Hiacynta.
Rodzaj	intermezzo
Muzyka	Wolfgang A. Mozart
Libretto	Rufinus Widl
Liczba aktów	3
Język oryginału	łacina
Źródło literackie	mitologia grecka, Owidiusz
Data powstania	1767
Prapremiera	13 maja 1767, Salzburg
następna Bastien i Bastienne (KV 50)

Osoby i typ głosu

Rola	Typ głosu	Wykonawca
Oebalus, król	tenor	Mathias Stadler
Melia, córka Oebalusa	sopran	Felix Fuchs
Hiacynt, syn Oebalusa	sopran	Christian Enzinger
Apollon	kontralt	Johann Ernst
Zefir	kontralt	Joseph Vonterthon
Kapłan I	bas	Joseph Bründl
Kapłan II	bas	Jakob Moser

Treść

Akt I

Podczas gdy król Oebalus czyni przygotowania do złożenia ofiar dla Apolla, a chór wysławia chwałę bóstwa, piorun niszczy ołtarz, a za chwilę zjawia się sam rozgniewany na Zefira Apollo żądający audiencji u króla. Hiacynt, choć domyśla się kto ściągnął gniew boga, będąc przyjacielem Zefira nie chciał jednak zdradzić tajemnicy ojcu.

Akt II

Zazdrosny o Apollina Zefir zranił śmiertelnie Hiacynta podczas igrzysk, co więcej, obwinia on o to boga. Król, który wcześniej chciał wydać Melię za Apolla, zmuszony jest teraz do wygnania bóstwa, co stwarza szanse dla Zefira, który szybko prosi o rękę Melii. Jednak za swoje niecne czyny zostaje przemieniony w wiatr. Melia nadal jednak nie wierzy usprawiedliwiającemu się Apollinowi.

Akt III

Hiacynt w ostatniej chwili życia wyznaje imię zabójcy. Król i jego córka proszą zatem boga o wybaczenie. Ten przyjmuje przeprosiny i bierze Melię za żonę, a samego Hiacynta przemienia w kwiat.

Struktura

Prologus

• Intrada
• N. 1 Numen o Latonium
• N. 2 Saepe terrent Numina
• N. 3 Jam Pastor Apollo

Chorus I

• N. 4 Laetari, iocari
• N. 5 En! duos conscipis
• N. 6 Discede crudelis!

Chorus II

• N. 7 Ut navis in aequore luxuriante
• N. 8 Natus cadit, atque Deus
• N. 9 Tandem post turbida fulmina

O operze

Tradycje wystawiania łacińskich dramatów na uniwersytecie w Salzburgu tuż przed rozdaniem nagród są stosunkowo długie i sięgają roku 1617. Toteż powierzenie zadania napisania opery w 1767 roku jedenastoletniemu chłopcu było dla Mozarta także pewnym wyróżnieniem, formą docenienia jego wcześniejszych dokonań, nie mógł jednak, jako dziecko, mieć większego wpływu na jakość i treść libretta Rufinusa Widla. Także wszyscy wykonawcy byli starsi od kompozytora. Mozart jednak mógł zacząć kształtować swój warsztat operowy i wzorował się tutaj na takich kompozytorach operowych jak również mieszkaniec Salzburga Johannes Ernst Erblin, a zwłaszcza Johann Christian Bach i inni. Miejscami słychać już przebłyski geniuszu. Natomiast pewnych problemów przysparza libretto. Zefir bowiem w oryginale Owidiusza kocha się w samym Hiacyncie. Widl chcąc uniknąć dwuznaczności i dodając postać Melii, faktycznej ukochanej Apollina, jednak córki Okeanosa, nie Oebalusa, przyczynił się do dwuznaczności jeszcze większej, tę rolę, choć kobiecą, śpiewał bowiem Felix Fuchs.

Opera bywa grana sporadycznie, jako w zasadzie pierwsze dzieło bardzo młodego wówczas Mozarta. W wieku XX została wznowiona w 1932 w Monachium, w 1935 w Salzburgu, a w Polsce w roku 1990 w Warszawskiej Operze Kameralnej.