Aparatura chemiczna (technika)

Aparatura chemiczna – zespół aparatów i urządzeń (niekiedy również maszyn), stosowanych w przemyśle chemicznym i przetwórstwie (np. przetwórstwo ropy naftowej, owoców i warzyw, włókien naturalnych, sztucznych i syntetycznych) w czasie realizacji różnych procesów i operacji jednostkowych, będących elementami procesów produkcyjnych. Aparatura chemiczna jest projektowana z wykorzystaniem zasad inżynierii chemicznej i procesowej[1][a]

Rodzaje aparatury chemicznej (przykłady)

edytuj
 
Zbiorniki gazu w Mineralölraffinerie Oberrhein (MiRO)
 
Reaktor chemiczny z mieszadłem CSTR (Continuous Stirred-Tank Reactor)
 
Półki dzwonowe kolumny rektyfikacyjnej
 
Filtr bębnowy – komora winidurowa
(Bundesarchiv Bild 183-72306-0001, 1960)
 
Wymiennik ciepła
 
Chłodnie kominowe
Operacja Aparatura[1]
Magazynowanie ciał stałych, cieczy i gazów silos, cysterna
Transport i dozowanie ciał stałych dźwignica, podajniki ciał stałych
Transport cieczy Pompa strumieniowa, pompa próżniowa
Sprężanie gazów sprężarka wyporowa, sprężarka wirowa
Rozdrabnianie kruszarka, młyn
Sortowanie, separacja, przesiewanie klasyfikator pneumatyczny (sortownik pneumatyczny),
klasyfikator hydrauliczny, (sortownik hydrauliczny), przesiewacz, sito, separatory
Mieszanie mieszalniki cieczy, mieszalniki ciał stałych
Rozdzielanie ciekłych układów niejednorodnych odstojniki-klarowniki (sedymentacja), filtr,
wirówka, hydrocyklon
Odpylanie i odkraplanie gazów komora pyłowa, odpylacz inercyjny, cyklon,
odpylacz filtracyjny, elektrofiltr, odpylacz mokry (skruber), odkraplacz, odemglacz
Wymiana ciepła regenerator ciepła, pompa ciepła
Odparowanie wyparka z cyrkulacją naturalną i wymuszoną, wyparka cienkowarstwowa;
bateria wyparna, wyparka płytowa wyparka mechaniczna
Krystalizacja krystalizatory z chłodzeniem, z odparowaniem rozpuszczalnika,
z reakcją chemiczną i wysalaniem, rekrystalizatory
Destylacja i rektyfikacja aparaty destylacyjne (destylatory),
aparaty rektyfikacyjne (kolumna rektyfikacyjna)
Absorpcja absorber (aparat absorpcyjny)
Adsorpcja i wymiana jonowa adsorber, wymiennik jonowy
Ługowanie i ekstrakcja ekstraktory
Suszenie suszarki: konwekcyjna, przeponowo-kontaktowa,
promiennikowa (radiacyjna), dielektryczna, mikrofalowa
Granulacja granulatory: mieszalnikowe, ciśnieniowe, termiczne, natryskowe, dyspersyjne;
granulacja w cieczy
Separacja separatory, np. separator membranowy
Piece piec komorowy, tunelowy, szybowy, półkowy, obrotowy,
pyłowy, fluidalny, rurowy, elektryczny
Reakcje chemiczne, reakcja elekrochemiczna, proces biochemiczny reaktory elektrochemiczne (np. elektrolizery), reaktory termiczne (piece);
plazmowy, fotochemiczny, radiacyjny, kriogeniczny; bioreaktory
Chłodnictwo aparatura chłodnicza

Symbole aparatów i sprzętu według ISO 14617

edytuj
Symbole aparatów chemicznych i sprzętu[2] (ISO 14617)
 
Rurociąg
 
Rurociąg izolowany termicznie
 
Rurociąg z płaszczem
 
Rurociąg z płaszczem grzejnym lub chłodzącym
 
Autoklaw
 
Mieszalnik
 
Poziomy zbiornik ciśnieniowy
 
Pionowy zbiornik ciśnieniowy
 
Pompa
 
Pompa próżniowa lub kompresor
 
Worek
 
Butla gazowa
 
Wentylator
 
Wentylator osiowy
 
Wentylator promieniowy
 
Osuszacz
 
Kolumna z wypełnieniem
 
Kolumna półkowa
 
Piec
 
Chłodnia kominowa
 
Wymiennik ciepła
 
Wymiennik ciepła
 
Chłodnica
 
Płytowy wymiennik ciepła
 
Rurowy wymiennik ciepła
 
Rurowy wymiennik ciepła
 
U-rurowy wymiennik ciepła
 
Spiralny wymiennik ciepła
 
Zawór bezpieczeństwa
 
Zawór bezpieczeństwa
 
Filtr powietrza
 
Lej
 
Odwadniacz
 
Wziernik
 
Zawór redukcyjny
 
Rurociąg elastyczny
 
Zawór
 
Zawór regulacyjny
 
Zawór ręczny
 
Przepustnica
 
Zawór iglicowy
 
Zawór motylkowy
 
Zawór membranowy
 
Zawór kulowy

Stowarzyszenia specjalistów w zakresie aparatury chemicznej

edytuj

Wydawnictwa dotyczące aparatury chemicznej

edytuj

Artykuły dotyczące aparatury i urządzeń dla przemysłu, np. przemysłu chemicznego, energetyki, gospodarki komunalnej i ochrony środowiska, zajmują się czasopisma naukowo-techniczne, takie jak Inżynieria i Aparatura Chemiczna[5], Hydraulika i Pneumatyka, Tribologia, Mechanik, Pomiary, Automatyka, Kontrola, Przegląd Spawalnictwa, Wiadomości SIMP, Ochrona przed korozją (czasopismo)[6]. Przedstawiane zagadnienia badawcze i projektowo-konstrukcyjne oraz problemy praktyczne ilustrują przykłady:

  • Intensyfikacja procesów prowadzonych w reaktorach trójfazowych ze stałym złożem poprzez zastosowanie operacji periodycznych[7],
  • Wpływ ciśnienia na konwersję paliw gazowych w strukturalnych reaktorach katalitycznych[8],
  • Powiększanie skali suszenia fluidalnego w oparciu o koncepcję uogólnionej krzywej kinetycznej[9],
  • Badanie profili stężeń wody w złożu adsorbentu podczas osuszania parowej mieszaniny etanol - woda[10],
  • Numeryczne modelowanie pola prędkości płynu i stężenia nośnika w zawiesinie w bioreaktorze z mieszadłem[11]
  • Wpływ typu górnego mieszadła na wymianę masy między gazem a cieczą w układach wielofazowych[12],
  • Pomiary lokalnych wartości stężenia w reaktorze przepływowym[13],
  • Mieszanie zawiesin za pomocą mieszadła turbinowego z wygiętymi łopatkami[14],
  • Zastosowanie przesiewaczy dwuczęstościowych w przemyśle spożywczym[15],
  • Wykorzystanie teorii ruchu falowego w badaniach nad procesami rozwarstwiania się emulsji spożywczych[16],
  • Rozwój konstrukcji rozdrabniaczy biomateriałów. Część II: Opis badań[17],
  • Możliwości zmniejszenia hałasu technologicznego przecinarek tarczowych do drewna[18].

Przykładowe katalogi

edytuj
  • Zakład Budowy Aparatury Chemicznej w Tarnowie[19]
  • Orlenprojekt; Dział Aparatury Chemicznej i Maszyn Wirujących[20]
  • Fabryka Aparatury Chemicznej Chemomet[21]
  1. Aparaturą chemiczną są nazywane są również elementy wyposażenia laboratoriów chemicznych (zobacz: sprzęt laboratoryjny)

Przypisy

edytuj
  1. a b Jerzy Warych: Aparatura chemiczna i procesowa (wyd. 1 online, wyd. 2, wyd. 3). Warszawa: Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej (Wydz. Inżynierii Chemicznej i Procesowej), 2004. ISBN 83-7207-445-3.
  2. Józef Kępiński: Technologia chemiczna nieorganiczna. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe PWN, 1964, s. 18-19.
  3. Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Przemysłu Chemicznego. [w:] Strona główna [on-line]. www.sitpchem.org.pl. [dostęp 2011-09-08]. (pol.).
  4. Stowarzyszenie Inżynierów Mechaników Polskich. [w:] Strona główna [on-line]. www.simp.pl. [dostęp 2011-09-08]. (pol.).
  5. Inżynieria i Aparatura Chemiczna (dwumiesięcznik). [w:] Strona główna [on-line]. BazTech baztech.icm.edu.pl/. [dostęp 2011-09-08]. (pol.).
  6. Ochrona przed korozją. [w:] Strona główna [on-line]. SIGMA-NOT. [dostęp 2011-09-08]. (pol.).
  7. G. Bartelmus, A. Gancarczyk, T. Krótki. Intensyfikacja procesów prowadzonych w reaktorach trójfazowych ze stałym złożem poprzez zastosowanie operacji periodycznych. „Inżynieria i Aparatura Chemiczna”, s. 15–16, 2010. SIMP. (pol.). 
  8. W. M. Budzianowski. Wpływ ciśnienia na konwersję paliw gazowych w strukturalnych reaktorach katalitycznych. „Inżynieria i Aparatura Chemiczna”, s. 21–22, 2010. SIMP. (pol.). 
  9. W. Ciesielczyk, J. Iwanowski, A. Kamińska. Powiększanie skali suszenia fluidalnego w oparciu o koncepcję uogólnionej krzywej kinetycznej. „Inżynieria i Aparatura Chemiczna”, s. 27–38, 2010. SIMP. (pol.). 
  10. M. Gwadera,A. Kubala, K. Kupiec. Badanie profili stężeń wody w złożu adsorbentu podczas osuszania parowej mieszaniny etanol - woda. „Inżynieria i Aparatura Chemiczna”, s. 49–50, 2010. SIMP. (pol.). 
  11. J. Karcz, A. Raducka. Numeryczne modelowanie pola prędkości płynu i stężenia nośnika w zawiesinie w bioreaktorze z mieszadłem. „Inżynieria i Aparatura Chemiczna”, s. 59–60, 2010. SIMP. (pol.). 
  12. A. Kiełbus-Rąpała, J. Karcz. Wpływ typu górnego mieszadła na wymianę masy między gazem a cieczą w układach wielofazowych. „Inżynieria i Aparatura Chemiczna”, s. 61–62, 2010. SIMP. (pol.). 
  13. Ł. Makowski, W. Orciuch. Pomiary lokalnych wartości stężenia w reaktorze przepływowym. „Inżynieria i Aparatura Chemiczna”, s. 69–70, 2010. SIMP. (pol.). 
  14. D. Ceres, T. Jirout, F. Rieger. Mieszanie zawiesin za pomocą mieszadła turbinowego z wygiętymi łopatkami. „Inżynieria i Aparatura Chemiczna”, s. 7–8, 2011. SIMP. (pol.). 
  15. R. Modrzewski, P. Wodziński. Zastosowanie przesiewaczy dwuczęstościowych w przemyśle spożywczym. „Inżynieria i Aparatura Chemiczna”, s. 27–38, 2011. SIMP. (pol.). 
  16. J. Sęk, D. Głąbała. Wykorzystanie teorii ruchu falowego w badaniach nad procesami rozwarstwiania się emulsji spożywczych. „Inżynieria i Aparatura Chemiczna”, s. 39–40, 2011. SIMP. (pol.). 
  17. A. Tomporowski. Rozwój konstrukcji rozdrabniaczy biomateriałów. Część II: Opis badań. „Inżynieria i Aparatura Chemiczna”, s. 77–78, 2011. SIMP. (pol.). 
  18. J. Sadowski. Możliwości zmniejszenia hałasu technologicznego przecinarek tarczowych do drewna. „Inżynieria i Aparatura Chemiczna”, s. 71–72, 2011. SIMP. (pol.). 
  19. Zakład Budowy Aparatury Chemicznej w Tarnowie. www.zbach.tarnow.pl. [dostęp 2011-09-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-02-07)]. (pol.).
  20. Dział Aparatury Chemicznej i Maszyn Wirujących. www.orlenprojekt.pl. [dostęp 2011-09-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-09-20)]. (pol.).
  21. Fabryka Aparatury Chemicznej Chemomet. katalog.pf.pl. [dostęp 2011-09-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-04-11)]. (pol.).