Antoni Lemparty
Antoni Jan Lemparty (ur. 28 sierpnia 1903 w Krzemieniewicach, zm. 30 maja 1978 w Warszawie[1][2]) – polski ksiądz katolicki, kapelan 7 Dywizji Piechoty ludowego Wojska Polskiego[3], jeden z „księży patriotów”[4][5].
| Kraj działania | |
|---|---|
| Data urodzenia | |
| Data śmierci | |
| Wyznanie | |
| Kościół | |
| Prezbiterat |
1928 |
 podpułkownik
| |
| Data urodzenia | |
|---|---|
| Data śmierci | |
| Przebieg służby | |
| Siły zbrojne | |
| Stanowiska |
kapelan 7 Dywizji Piechoty |
| Główne wojny i bitwy | |
| Odznaczenia | |
     
| |
Życiorys
edytujBył synem Wawrzyńca i Apolonii z d. Bogłowskiej[1]. W 1923 ukończył Liceum im. Piusa X we Włocławku i w tym samym roku rozpoczął naukę w seminarium duchownym w tym mieście, jednak w 1924 przeniósł się do seminarium we Lwowie[1]. Święcenia kapłańskie przyjął 22 grudnia 1928[1][2]. Następnie pracował jako wikariusz w parafiach w Warężu (1928-1931) i Uhnowie (1931-1932) oraz administrator parafii w Krasnem (1932-1933), Turówce (1933-1935), Sidorowie (1935-1936), Wolicy Derewlańskiej (1936-1938) i Chołojowie (1938-1939)[1]. W czasie kampanii wrześniowej w randze kapitana służył jako kapelan w Szpitalu Wojskowym Nr 202 we Lwowie. Po zakończeniu działań wojennych pracował na parafii w Ładycznie koło Tarnopola a później w Powitnie pod Lwowem. Tam został napadnięty przez oddział Ukraińskiej Powstańczej Armii, który obrabował mu mieszkanie a jego pod groźbą śmierci zmusił do wyjazdu. We wrześniu 1944 przebywając w Sędziszowie koło Rzeszowa wstąpił do armii Berlinga. Został kapelanem. Towarzysząc przez cały szlak bojowy 7 Dywizji Piechoty, szczególnie dbał o pochówki poległych żołnierzy. Prowadził ewidencje poległych wraz z dokładnymi szkicami lokalizującymi ich groby[1][6]. Od czerwca 1945 do 1949 pracował w Lubaniu, w latach 1949-1950 w Środzie Śląskiej[1]. W 1950 wyjechał do Warszawy[1].
W styczniu 1950 został prezesem zarządu przymusowego Zrzeszenia Caritas odebranego władzom kościelnym przez władze PRL[7] (pełnił tę funkcję do 1973)[1]. W 1950 wstąpił do Głównej Komisji Księży przy Związku Bojowników o Wolność i Demokrację i został członkiem jej zarządu[4][8]. Podczas Ogólnokrajowego Zjazdu Kół Księży w lutym 1952 został wybrany do Prezydium Głównej Komisji Księży[9]. W 1953 został członkiem prezydium Komisji Duchownych i Świeckich Działaczy Katolickich przy Ogólnopolskim Komitecie Frontu Narodowego, która wchłonęła w lipcu 1955 Główną Komisję Księży[10]. W 1957 spotkał się ze Stefanem Wyszyńskim, który nakazał mu powrót do diecezji wrocławskiej, jednak nie podporządkował się temu[1].
Został pochowany na cmentarzu w Grodzisku Mazowieckim[1].
Odznaczenia
edytuj- Order Sztandaru Pracy II klasy
- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (uchwałą Rady Państwa z 22 lipca 1953, za zasługi w pracy społecznej)[11]
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (postanowieniem prezydenta Bolesława Bieruta z 22 lipca 1952, na wniosek Dyrektora Urzędu do Spraw Wyznań za zasługi w pracy społecznej)[12]
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1950)[13]
- Złoty Krzyż Zasługi (1951)[14][15].
- Medal 10-lecia Polski Ludowej (1955)[16]
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e f g h i j k Mariusz Leszczyński Księża diecezjalni Archidiecezji Lwowskiej obrządku łacińskiego. Słownik biograficzny, wyd. IPN, Warszawa 2020, s. 423-424
- ↑ a b Stefan Wójcik Praca kapłanów Archidiecezji Lwowskiej na Dolnym Śląsku, w: Studia Polonijne, t. 17 (1996), s. 64
- ↑ Wspomnienia wojenne kapelanów wojskowych 1939-1945 1974 ↓, s. 19.
- ↑ a b Księża wobec bezpieki 2007 ↓, s. 43.
- ↑ Kościół w Polsce 1944-2002 2003 ↓, s. 78.
- ↑ Wspomnienia wojenne kapelanów wojskowych 1939-1945 1974 ↓, s. 287.
- ↑ Jan Żaryn, Kościół a władza w Polsce (1945-1950), wyd. DiG, Warszawa 1997, s. 278
- ↑ Jacek Żurek Ruch "Księży patriotów" w województwie katowickim w latach 1949-1956, wyd. IPN, Warszawa-Katowice 2009, s. 99
- ↑ Antoni Dudek, Ryszard Gryz: Komuniści i Kościół w Polsce 1945-1989. onet.pl, 2003-03-28. [dostęp 2018-03-10].
- ↑ Bartłomiej Noszczak Polityka państwa wobec Kościoła rzymskokatolickiego w Polsce w okresie internowania prymasa Stefana Wyszyńskiego 1953–1956, Warszawa 2008, s. 401
- ↑ M.P. z 1953 r. nr 93, poz. 1288.
- ↑ M.P. z 1952 r. nr 70, poz. 1139.
- ↑ M.P. z 1950 r. nr 75, poz. 872.
- ↑ M.P. z 1951 r. nr 43, poz. 534.
- ↑ Wspomnienia wojenne kapelanów wojskowych 1939-1945 1974 ↓, s. 472.
- ↑ M.P. z 1956 r. nr 3, poz. 27.
Bibliografia
edytuj- Tadeusz Isakowicz-Zaleski: Księża wobec bezpieki. Kraków: Wydawnictwo Znak, 2007. ISBN 978-83-240-0803-2.
- Zygmunt Zieliński: Kościół w Polsce 1944-2002. Radom: POLWEN, 2003. ISBN 83-88822-37-3.
- Julian Humeński: Wspomnienia wojenne kapelanów wojskowych 1939-1945. Warszawa: Wydawnictwo Caritas, 1974.