Antoni Chamiec
Antoni Jaxa Chamiec, herbu Gryf (ur. 11 listopada 1840 w majątku Andruha[1] na Wołyniu, zm. 7 marca 1908 we Lwowie) – powstaniec styczniowy, urzędnik, ekonomista i polityk konserwatywny, poseł na galicyjski Sejm Krajowy i do austriackiej Rady Państwa.
| Antoni Jaxa-Chamiec | |
.jpg)
| |
| Rodzina |
Jaxa-Chamcowi, herbu Gryf |
|---|---|
| Ojciec |
Stanisław Jaxa-Chamiec (1813-1877) |
| Matka |
Bronisława z Moszyńskich. |
| Żona |
Ludwika z Jaxa-Chamców (1850-1926). |
| Dzieci |
Eleonora (1871-1947) i Gabriela (1875-1943) |
| Rodzeństwo |
Marian (1849-1917), Teresa (ur. 1842), Leon (1860-1944) i Gabriel (1863-1915). |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Poseł na Sejm Krajowy Galicji kadencja V, VI, VII | |
| Okres |
od 15 września 1883 |
| członek Wydziału Krajowego | |
| Okres | |
| poseł do Rady Państwa kadencja VI, VII, X | |
| Okres |
od 7 października 1879 – 23 stycznia 1891 |
| Odznaczenia | |
| |
Życiorys
edytujUkończył szkołę powszechną w Równem[2] i gimnazjum w Kijowie[3]. W latach 1857–1862 studiował na wydziale matematyczno-fizycznym Uniwersytetu Kijowskiego[2]. Należał do pokolenia tzw. chłopomanów. Uczestniczył w tajnym Związku Trojnickim, pod pseudonimem Agroskiego[2]. Przyjaźnił się z Stefanem Bobrowskim. W 1862 został komisarzem pełnomocnym z ramienia Wydziału Rusi w organizacji konspiracyjnej „czerwonych”[2]. W grudniu 1862 towarzyszył Edmundowi Różyckiemu w drodze do Warszawy na narady w Komitecie Centralnym Narodowym. W czasie powstania styczniowego od lipca do listopada 1863 wydawał w Żytomierzu pismo urzędowe Wydziału Wykonawczego Rządu Narodowego dla Wołynia, Podola i Ukrainy „Walka”[2]. Zdekonspirowany, wyjechał przez Petersburg z Rosji do Francji. Ukończył studia ekonomiczne na Sorbonie w Paryżu (1865)[3].
Od 1865 mieszkał w Galicji. Początkowo pracował jako urzędnik w Wydziale Krajowym i Namiestnictwie Galicyjskim (1867)[2]. Od 1868 pracował w austriackim ministerstwie rolnictwa w Wiedniu, przez 11 lat pracy zyskał rangę sekretarza ministerialnego[2]. Po powrocie do Galicji został jako sekretarz namiestnictwa kierownikiem starostwa w Zaleszczykach (1879). W latach 1880–1883 jako radca namiestnictwa urzędnik Ministerstwa dla Galicji[2].
Ziemianin, właściciel dóbr Skowiatyn w powiecie borszczowskim[3]. Był posłem do Sejmu Krajowego V kadencji (15 września 1883 – 26 stycznia 1889), VI kadencji (10 października 1889 – 17 lutego 1894), VII kadencji (28 grudnia 1895 – 9 lipca 1901) wybieranym w kurii IV (gmin wiejskich z okręgu wyborczego nr 7 (Zaleszczyki-Tłuste)[4]. W Sejmie pracował stale w komisjach: administracyjnej, podatkowej i górniczej, zajmując się żywo sprawami swego okręgu, zwłaszcza przemysłem naftowym[2].
W latach 1890–1901 członek Wydziału Krajowego, gdzie początkowo kierował działem oświaty, a potem kolejowo-drogowym[2]. Od 1892 był zastępcą marszałków: Sanguszki i Badeniego[2]. Był także członkiem Krajowej Rady Szkolnej (1891-1896)[2].
Był posłem do austriackiej Rady Państwa VI kadencji (7 października 1879 – 23 kwietnia 1885), VII kadencji (22 września 1885 – 23 stycznia 1891) i X kadencji (31 stycznia 1901 – 30 stycznia 1907) wybieranym w kurii IV (gmin wiejskich), z okręgu wyborczego nr 24 (Zaleszczyki-Uścieczko-Borszczów-Mielnica-Horodenka-Obertyn)[5]. W parlamencie należał do grupy posłów konserwatywnych Koła Polskiego w Wiedniu[3]. Był także wielokrotnie referentem ustaw przemysłowo-skarbowych.
Członek rad nadzorczych wielu banków i towarzystw kolejowych. Przez 12 lat był wiceprezesem lwowskiego Towarzystwa uczestników powstania 1863, a w 40. rocznicę walk został wybrany członkiem honorowym towarzystwa[6].
Pochowany na Cmentarzu Łyczakowskim we Lwowie[7].
Rodzina
edytujUrodził się w rodzinie ziemiańskiej. Syn Stanisława Jaxy-Chamca (1813-1877) i Bronisławy z Moszyńskich. Jego rodzeństwem byli: Marian (1849-1917), Teresa (ur. 1842), Leon (1860-1944) i Gabriel (1863-1915). Ożenił się w 1870 ze swoją kuzynką Ludwiką z Jaxa-Chamców (1850-1926). Mieli córki: Eleonorę (1871-1947) żonę Stefana Trzecieskiego (1864-1953) i Gabrielę (1875-1943) żonę Włodzimierza Radzimińskiego (1871-1925)[8].
Odznaczenia i wyróżnienia
edytujOd 1869 szambelan cesarsko-królewski[2]. W 1898 został odznaczony Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Franciszka Józefa[9].
Przypisy
edytuj- ↑ Andruha, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 1: Abablewo – Januszowo, Warszawa 1900, s. 26.
- ↑ a b c d e f g h i j k l m Stefan Kieniewicz, Antoni Chamiec (1840-1908), w: Polski Słownik Biograficzny, t. 3 Kraków 1937, s. 259.
- ↑ a b c d Parlament Österreich Republik, Franz Adlgasser, Chamiec, Antoni Ritter von Jaxa-Ch. – Parlamentarier 1848-1918 online [4.06.2020]
- ↑ Stanisław Grodziski: Sejm Krajowy Galicyjski 1861–1914. Warszawa 1993. ISBN 83-7059-052-7.
- ↑ Józef Buszko, Polacy w parlamencie wiedeńskim 1848–1918, Warszawa 1996, s. 384, 394, 396, 397, 419
- ↑ 41 rocznica powstania. „Słowo Polskie”. Nr 37, s. 2, 23 stycznia 1904.
- ↑ Stanisław Nicieja, Cmentarz Łyczakowski we Lwowie, Wrocław 1989
- ↑ Antoni Jaksa-Chamiec h. Gryf – M.J. Minakowski, Genealogia potomków Sejmu Wielkiego – online [4.06.2020]
- ↑ Odznaczenia jubileuszowe. „Echo Przemyskie”, s. 1, Nr 97 z 4 grudnia 1898.
Bibliografia
edytuj- Stefan Kieniewicz, Antoni Chamiec (1840-1908), w: Polski Słownik Biograficzny, t. 3 Kraków 1937, s. 259. iPSB – wersja elektroniczna