Anna Bogdanowicz
Anna Bogdanowicz z domu Wrońska[3] (ur. 16 sierpnia 1904 w Jaśle[4], zm. 14 czerwca 1943 w Auschwitz[5]) – polska nauczycielka[6], Sprawiedliwa wśród Narodów Świata[7][8].
Data i miejsce urodzenia | |
---|---|
Data i miejsce śmierci | |
Narodowość |
polska |
Dzieci |
Antoni, Stanisław |
Odznaczenia | |
Urodziła się 16 sierpnia 1904 roku w Jaśle[9][10]. Była absolwentką Prywatnego Seminarium Nauczycielskiego w Jaśle[11]. W II Rzeczypospolitej pracowała jako nauczycielka[12]. Przed wybuchem II wojny światowej zamieszkała w Kielcach[13]. Miała męża Marcelego i dwóch synów: Antoniego oraz Stanisława[14].
W czasie okupacji niemieckiej w Polsce, w 1942 roku, pomogła w ucieczce z niemieckiego getta dla Żydów w Jaśle, swojej przyjaciółce Sarze Diller[15]. 14 sierpnia 1942 r. Anna pojechała z Sarą pociągiem do Kielc[16]. Pomogła również w uzyskaniu fałszywego dowodu tożsamości dla Sary, znalezieniu pracy, zdobyciu żywności[17]. Znalazła mieszkanie u znajomych, małżeństwa Gościejów[18][19]. Annie Bogdanowicz pomagał doktor Julian Ney[20]. Anna współpracowała również z komórką legalizacyjną, która dostarczała fałszywe dokumenty do getta w Kielcach[21].
Niemcy w październiku 1942 roku w Jaśle aresztowali osoby zaangażowane w ucieczkę Sary[22], wśród nich także doktora Juliana Neya[23], którego zamordowali w więzieniu w Jaśle[24].
Anna Bogdanowicz znalazła dla przyjaciółki nową kryjówkę, w leśniczówce, niedaleko Kielc[25]. 6 listopada 1942 roku Anna Bogdanowicz, wraz z mężem i 11-letnim synem Antonim, została aresztowana przez okupantów niemieckich i oskarżona o pomoc w zorganizowaniu ucieczki Sary Diller[26]. Jej mąż Marceli Bogdanowicz wraz synem zostali zwolnieni po przesłuchaniu. Annę osadzono w więzieniu w Kielcach[27].
16 grudnia 1942 roku została przewieziona do obozu koncentracyjnego w Auschwitz[28]. Zmarła w obozie, według oficjalnych danych, na tyfus 14 czerwca 1943 roku[29][30]. Nosiła numer obozowy w Auschwitz 27226[31].
Wcześniej zdążyła ostrzec przyjaciółkę, która wyjechała do Krakowa a następnie do Warszawy, gdzie ukrywała się pod fałszywym nazwiskiem[32]. Sara Diller we wrześniu 1943 roku (jako Maria Helena Solecka) wyjechała na przymusowe roboty do Austrii, gdzie pracowała jako służąca w miejscowości Bludenz[33]. W maju 1946 roku wyjechała do Izraela[34].
W 1982 roku Sara Diller opublikowała w czasopiśmie „Polityka” artykuł o Annie Bogdanowicz, pod tytułem: Zginęła z mojego powodu[35].
19 września 1983 roku Instytut Yad Vashem nadał Annie Bogdanowicz tytuł Sprawiedliwy wśród Narodów Świata[36][37].
Zobacz też
edytuj- Polscy Sprawiedliwi wśród Narodów Świata
- Polska pomoc Żydom w czasie II wojny światowej
- Irena Sendlerowa
- niemieckie represje wobec Polaków pomagających Żydom
Przypisy
edytuj- ↑ Bogdanowicz Anna. ompio.pl. [dostęp 2024-09-27].
- ↑ Bogdanowicz Anna. ompio.pl. [dostęp 2024-09-27].
- ↑ Edyta Krężołek, Tomasz Gonet: Bogdanowicz Anna z domu Wrońska. zyciezazycie.pl. [dostęp 2024-09-27].
- ↑ Bogdanowicz Anna. ompio.pl. [dostęp 2024-09-27].
- ↑ Bogdanowicz Anna. ompio.pl. [dostęp 2024-09-27].
- ↑ Edyta Krężołek, Tomasz Gonet: Bogdanowicz Anna z domu Wrońska. zyciezazycie.pl. [dostęp 2024-09-27].
- ↑ Magdalena Leszczyńska: Bogdanowicz Anna. Historia Anny Bogdanowicz. sprawiedliwi.org.pl. [dostęp 2024-09-27].
- ↑ Anna Kruszyńska: Anna Bogdanowicz bohaterką kolejnego odcinka cyklu IPN "Nie tylko Ulmowie". dzieje.pl, 2024-04-12. [dostęp 2024-09-27].
- ↑ Edyta Krężołek, Tomasz Gonet: Bogdanowicz Anna z domu Wrońska. zyciezazycie.pl. [dostęp 2024-09-27].
- ↑ Bogdanowicz Anna. ompio.pl. [dostęp 2024-09-27].
- ↑ Anna Kruszyńska: Anna Bogdanowicz bohaterką kolejnego odcinka cyklu IPN "Nie tylko Ulmowie". dzieje.pl, 2024-04-12. [dostęp 2024-09-27].
- ↑ Anna Kruszyńska: Anna Bogdanowicz bohaterką kolejnego odcinka cyklu IPN "Nie tylko Ulmowie". dzieje.pl, 2024-04-12. [dostęp 2024-09-27].
- ↑ Bogdanowicz Anna. ompio.pl. [dostęp 2024-09-27].
- ↑ Bogdanowicz Anna. ompio.pl. [dostęp 2024-09-27].
- ↑ Edyta Krężołek, Tomasz Gonet: Bogdanowicz Anna z domu Wrońska. zyciezazycie.pl. [dostęp 2024-09-27].
- ↑ Edyta Krężołek, Tomasz Gonet: Bogdanowicz Anna z domu Wrońska. zyciezazycie.pl. [dostęp 2024-09-27].
- ↑ Edyta Krężołek, Tomasz Gonet: Bogdanowicz Anna z domu Wrońska. zyciezazycie.pl. [dostęp 2024-09-27].
- ↑ Edyta Krężołek, Tomasz Gonet: Bogdanowicz Anna z domu Wrońska. zyciezazycie.pl. [dostęp 2024-09-27].
- ↑ Bogdanowicz Anna. ompio.pl. [dostęp 2024-09-27].
- ↑ Anna Kruszyńska: Anna Bogdanowicz bohaterką kolejnego odcinka cyklu IPN "Nie tylko Ulmowie". dzieje.pl, 2024-04-12. [dostęp 2024-09-27].
- ↑ Edyta Krężołek, Tomasz Gonet: Bogdanowicz Anna z domu Wrońska. zyciezazycie.pl. [dostęp 2024-09-27].
- ↑ Bogdanowicz Anna. ompio.pl. [dostęp 2024-09-27].
- ↑ Anna Kruszyńska: Anna Bogdanowicz bohaterką kolejnego odcinka cyklu IPN "Nie tylko Ulmowie". dzieje.pl, 2024-04-12. [dostęp 2024-09-27].
- ↑ Magdalena Leszczyńska: Bogdanowicz Anna. Historia Anny Bogdanowicz. sprawiedliwi.org.pl. [dostęp 2024-09-27].
- ↑ Anna Kruszyńska: Anna Bogdanowicz bohaterką kolejnego odcinka cyklu IPN "Nie tylko Ulmowie". dzieje.pl, 2024-04-12. [dostęp 2024-09-27].
- ↑ Bogdanowicz Anna. ompio.pl. [dostęp 2024-09-27].
- ↑ Bogdanowicz Anna. ompio.pl. [dostęp 2024-09-27].
- ↑ Bogdanowicz Anna. ompio.pl. [dostęp 2024-09-27].
- ↑ Anna Kruszyńska: Anna Bogdanowicz bohaterką kolejnego odcinka cyklu IPN "Nie tylko Ulmowie". dzieje.pl, 2024-04-12. [dostęp 2024-09-27].
- ↑ Bogdanowicz Anna. ompio.pl. [dostęp 2024-09-27].
- ↑ Anna Bogdanowicz i Julian Ney - zamordowani za pomoc Żydom. pamiecitozsamosc.pl. [dostęp 2024-09-27].
- ↑ Anna Kruszyńska: Anna Bogdanowicz bohaterką kolejnego odcinka cyklu IPN "Nie tylko Ulmowie". dzieje.pl, 2024-04-12. [dostęp 2024-09-27].
- ↑ Anna Kruszyńska: Anna Bogdanowicz bohaterką kolejnego odcinka cyklu IPN "Nie tylko Ulmowie". dzieje.pl, 2024-04-12. [dostęp 2024-09-27].
- ↑ Anna Kruszyńska: Anna Bogdanowicz bohaterką kolejnego odcinka cyklu IPN "Nie tylko Ulmowie". dzieje.pl, 2024-04-12. [dostęp 2024-09-27].
- ↑ Magdalena Leszczyńska: Bogdanowicz Anna. Historia Anny Bogdanowicz. sprawiedliwi.org.pl. [dostęp 2024-09-27].
- ↑ Edyta Krężołek, Tomasz Gonet: Bogdanowicz Anna z domu Wrońska. zyciezazycie.pl. [dostęp 2024-09-27].
- ↑ Bogdanowicz Anna. ompio.pl. [dostęp 2024-09-27].