Wikipedia

Aniela Kozłowska

polska botaniczka, wirusolożka

Aniela Kozłowska (ur. 16 stycznia 1898 w Przybysławicach, zm. 26 lutego 1981 w Krakowie) – polska uczona, botanik, geobotanik, paleobotanik, fitopatolg, wirusolog.

Aniela Kozłowska
Data i miejsce urodzenia

16 stycznia 1898
Przybysławice

Data i miejsce śmierci

26 lutego 1981
Kraków

Profesor nauk przyrodniczych
Specjalność: botanika, fitopatologia
Alma Mater

Uniwersytet Jagielloński

Doktorat

1928

Profesura

1945

Nauczyciel akademicki
Uczelnia

Uniwersytet Jagielloński
Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie
Wyższa Szkoła Rolnicza w Krakowie

Odznaczenia
Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Złoty Krzyż Zasługi

Życiorys

edytuj

Urodziła się 16 stycznia 1898 jako córka Marii Strasburger i Stefana Kozłowskiego, właścicieli majątku Przybysławice. Jej bratem był Tomasz Kozłowski, legionista, poseł na Sejm RP w latach 1930–1939 oraz Leon Kozłowski profesor archeologii Uniwersytetu Lwowskiego, premier w latach 1934–1935. Była stryjeczno-cioteczną siostrą Zofii Kozłowskiej-Budkowej profesor historii UJ, a także ciotką Stefana Kozłowskiego, geologa i ekologa oraz Krzysztofa Kozłowskiego redaktora „Tygodnika Powszechnego”.

W 1921 ukończyła studia botaniczne na Uniwersytecie Jagiellońskim u Władysława Szafera. Odbyła także uzupełniające studia w John Innes Institute i Rothamsted w Anglii oraz staże zagraniczne w Instytucie Botanicznym w Bronx Park oraz National Museum of Natural History w Nowym Jorku (1922–1923), u prof. Josiasa Braun-Blanqueta w Szwajcarii i we Francji w Montpellier, u prof. R. Chodata w Laboratorium Alpejskim Bourg St. Pierre, u Nikołaja Wawiłowa we Wszechzwiązkowym Instytucie Uprawy Roślin w Leningradzie i na Krymie. W 1928 otrzymała tytuł doktora botaniki UJ, a w 1931 tytuł docenta geografii roślin UJ[1].

Od 1922 do 1931 asystent, a następnie docent w Katedrze Botaniki Systematycznej Uniwersytetu Jagiellońskiego. W latach 1932 do 1935 kustosz i kierownik zorganizowanego przez siebie Działu Przyrodniczego Muzeum Śląskiego w Katowicach. Od 1935 do 1939 docent w Katedrze Geografii Roślin Uprawnych Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie[1].

Uczestniczka wypraw fitosocjologicznych i paleobotanicznych w góry Atlas, do Egiptu i Maroka (1928), na Korsykę i w Alpy Szwajcarskie (1929), na Bałkany (1930), do Skandynawii i stacji polarnej Abisko w szwedzkiej Laponii (1933) oraz na Krym.

Równolegle z publikowaniem artykułów dotyczących botaniki i geografii w czasopismach naukowych (m.in. "Czasopismo Geograficzne", "Kosmos", "Wszechświat", "Ochrona Przyrody") drukowała teksty popularnonaukowe w pismach dla młodzieży (m.in. "Na Tropie", "Orlęta").

Podczas II wojny światowej pracowała w Państwowym Zakładzie Higieny w Warszawie. W latach 1942–1944 brała udział w tajnym nauczaniu[1].

Po wojnie związana z Uniwersytetem Jagiellońskim jako profesor nadzwyczajny (1945), kierownik Katedry Anatomii i Fizjologii Roślin (1945-1947) i kierownik Katedry Botaniki (1947–1953), a następnie Wyższą Szkołą Rolniczą w Krakowie jako profesor zwyczajny (1953) i kierownik Katedry Botaniki (1953-1968)[1]. Równocześnie kierowała Pracownią Wirusologii w Zakładzie Fizjologii Roślin Polskiej Akademii Nauk. W latach 1962–1966 współpracowała z Departamentem Rolnictwa Stanów Zjednoczonych w badaniach nad zdrowotnością, rozwojem i metabolizmem ziemniaków. W 1973 r. prowadziła badania i doświadczenia wirusologiczne w Uppsali.

Zmarła 26 lutego 1981 w Krakowie, gdzie została pochowana na cmentarzu Rakowickim[2].

Członkostwo

edytuj

W 1945 r. jako jedna z dwóch pierwszych kobiet została członkiem korespondentem Polskiej Akademii Umiejętności[3]. Członek zwyczajny Niemieckiej Akademii Przyrodników Leopoldina (1964), członek honorowy Polskiego Towarzystwa Botanicznego (1980) i Polskiego Towarzystwa Fitopatologicznego.

Odznaczenia

edytuj

Odznaczona Złotym Krzyżem Zasługi (1956), Krzyżem Kawalerskim (1961) i Krzyżem Oficerskim (1972)[1] Orderu Odrodzenia Polski, Medalem im. M. Kopernika PAN (1972).

Wybrane publikacje

edytuj

Wybór publikacji w porządku chronologicznym:

  • Aniela Kozłowska, Pogadanki o roślinach i glebie wraz z wycieczkami i wskazówkami metodycznemi dla nauczyciela, Lwów 1925, Książnica Atlas
  • Aniela Kozłowska, Naskalne zbiorowiska roślin na Wyżynie Małopolski, Kraków 1928, PAU
  • Aniela Kozłowska, Egipt darem Nilu, Poznań 1930, Księgarnia Św. Wojciecha
  • Aniela Kozłowska, The Genetic Elements and the Origin of the Steppe Flora in Poland, Kraków 1930, PAU
  • Aniela Kozłowska, Szata Roślinna Województwa Śląskiego, Katowice 1936, Wydawnictwa Instytutu Śląskiego
  • Aniela Kozłowska, Charakterystyka zespołów leśnych Pogórza Cieszyńskiego, Kraków 1936, PAU
  • Aniela Kozłowska, Życie i budowa rośliny. (Botanika ogólna, cz. I) Kraków 1946, Nakładem Księgarni Stefana Kamińskiego
  • Aniela Kozłowska, Pochodzenie zbóż i ziemniaka, Warszawa 1949, PZWS
  • Aniela Kozłowska, Pochodzenie drzew owocowych, Warszawa 1951, PZWS
  • Aniela Kozłowska, Botanika ogólna. Cz. 3, Przegląd systematyczny świata roślinnego, Kraków 1952, PWN
  • Aniela Kozłowska, Botanika, Warszawa 1963, 1965, 1968, 1972, 1978, PZWS
  • Aniela Kozłowska, Wirusy w zagadnieniu życia, Kraków 1966, PWN
  • Aniela Kozłowska, Wirusy roślinne, Warszawa 1980 PWN, ISBN 83-01-00090-2

Przypisy

edytuj
  1. ↑ a b c d e Kozłowska Aniela, [w:] Encyklopedia Krakowa, Wyd. 2 zm. i rozsz., t. 1, Kraków 2023, s. 766, ISBN 978-83-66334-91-5.
  2. ↑ Jan Wiktor Tkaczyński (red.), Pro Memoria III. Profesorowie Uniwersytetu Jagiellońskiego spoczywający na cmentarzach Krakowa 1803-2017, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2018, s. 143, ISBN 978-83-233-4527-5.
  3. ↑ Piotr Köhler: Botanika w Towarzystwie Naukowym Krakowskim, Akademii Umiejętności i Polskiej Akademii Umiejętności (1815-1952).. Kraków 2002.

Bibliografia

edytuj


Źródło: „https://pl.wiki.x.io/w/index.php?title=Aniela_Kozłowska&oldid=74294563”