Andrzej Opaliński (1575–1623)
Andrzej Opaliński herbu Łodzia z Bnina (ur. 1575[1] lub 19 kwietnia 1576[2][3], zm. 19 grudnia 1623 w Ciążeniu) – biskup poznański w latach 1607-1623, sekretarz wielki koronny od 1605 roku[4].
| Biskup | ||
| ||
| Kraj działania | ||
|---|---|---|
| Data urodzenia |
1575 lub 19 kwietnia 1576 | |
| Data i miejsce śmierci |
19 grudnia 1623 | |
| Biskup poznański | ||
| Okres sprawowania |
1607-1623 | |
| Wyznanie | ||
| Kościół | ||
| Sakra biskupia |
12 listopada 1607 | |
Życiorys
edytujSyn Andrzeja Opalińskiego i Katarzyny Kościeleckiej, brat Łukasza, marszałka wielkiego koronnego, i Piotra, krajczego koronnego[2].
Kanonik płockiej kapituły katedralnej[5], prepozyt płockiej kapituły katedralnej w latach 1591–1607[6]. W latach 1592–1595 studiował w Rzymie, gdzie uzyskał godność sekretarza i szambelana papieża Klemensa VIII[7]. Po powrocie do kraju zajął się polityką. W objął 1604 roku urząd sekretarza wielkiego koronnego. Król Zygmunt III Waza wysłał go jako posła do cesarza Rudolfa II i Ferdynanda II, a w 1605 do papieża w celu uzyskania dla króla dyspensy na ślub z Konstancją Habsburżanką. Jednocześnie posłował na wielkopolski sejmik w Środzie w latach 1600, 1602 i 1606, usiłując bezskutecznie przekonać wielkopolską szlachtę do poparcia królewskiej polityki. Aby tego dokonać, w 1608 zwołał do swojej siedziby w Słupcy zjazd senatorów, urzędników i znaczniejszej szlachty. Spotkanie to przyniosło zamierzony efekt i Wielkopolska poparła króla na sejmiku w 1618 wyprawę przeciw Moskwie dowodzoną przez królewicza Władysława[7].
Jednocześnie z karierą polityczną wspinał się po szczeblach kariery duchownej. W 1606 roku został koadiutorem biskupa poznańskiego a jednocześnie otrzymał prekonizację na biskupa tytularnego sykopolitańskiego. W 1607, po śmierci Wawrzyńca Goślickiego został biskupem poznańskim. Uroczysty ingres odbył się 12 listopada tegoż roku[7].
Jako biskup poznański, już w 1608 roku zwołał synod diecezjalny, który w 1612 uchwalił kontrybucję do królewskiej kasy na potrzeby Rzeczypospolitej. W 1613 roku wyznaczony został senatorem rezydentem[8]. W kwietniu 1622 wizytował kolejno kościoły diecezji, począwszy od poznańskiej katedry, która została zniszczona w pożarze w tym samym roku. Przed śmiercią zdołał jeszcze rozpocząć jej odbudowę, której końca jednak nie doczekał. Zmarł w Ciążeniu, a pochowano go w Radlinie[7].
Wśród ludzi cieszył się szacunkiem za swoją niezwykła sumienność w zarządzaniu diecezją. Poza tym znany był jako nieprzejednany wróg reformacji oraz opiekun kolegium jezuickiego w Poznaniu.
Przypisy
edytuj- ↑ Gąsiorowski 1981 ↓.
- ↑ a b Włodzimierz Dworzaczek, Łukasz Opaliński z Bnina h. Łodzia, [w:] Internetowy Polski Słownik Biograficzny [online], Instytut Historii PAN/Filmoteka Narodowa - Instytut Audiowizualny [dostęp 2019-05-10] [zarchiwizowane z adresu 2019-05-10].
- ↑ Opalińscy, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2019-05-10].
- ↑ Urzędnicy centralni i nadworni Polski XIV-XVIII wieku, Kórnik 1992, s. 147.
- ↑ Antoni Julian Nowowiejski, Płock : monografia historyczna / napisana podczas wojny wszechświatowej i wydrukowana w roku 1930, Płock [1931], s. 333.
- ↑ Antoni Julian Nowowiejski, Płock : monografia historyczna / napisana podczas wojny wszechświatowej i wydrukowana w roku 1930, Płock [1931], s. 354.
- ↑ a b c d Gąsiorowski i Topolski 1981 ↓, s. 529.
- ↑ Volumina Legum, t. II, Petersburg 1859, s. 81.
Bibliografia
edytuj- Antoni Gąsiorowski, Jerzy Topolski (red.), Wielkopolski Słownik Biograficzny, Warszawa-Poznań: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1981, ISBN 83-01-02722-3.