Andrzej Dzikiewicz
Andrzej Dzikiewicz (ur. 7 września 1877 w Waksmundzie, zm. 3 września 1946 w Inowrocławiu) – polski artysta malarz i rzeźbiarz, nauczyciel rysunku.
| Data i miejsce urodzenia |
7 września 1877 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
3 września 1946 |
| Narodowość |
polska |
| Dziedzina sztuki | |
| Epoka |
XX wiek |
Życiorys
edytujPochodził z podhalańskiej wsi Waksmund. W 1906 roku ukończył seminarium nauczycielskie w Krakowie. Przez kolejne cztery lata pracował jako nauczyciel w szkołach w Żywcu, ucząc się jednocześnie sztuki m.in. pod okiem Władysława Ligęzy, potem u profesora Jana Kazimierza Olpińskiego (1875-1936), lwowskiego artysty malarza[1].
W 1920 roku przeniósł się do Cerekwicy koło Żnina, gdzie przez cztery lata pracował w szkole powszechnej. W 1924 roku został nauczycielem rysunku w gimnazjum męskim w Inowrocławiu, z którym to miastem związał się już na stałe. Egzamin państwowy uprawniający do nauczania w szkołach średnich zdał w Poznaniu w 1926 roku. W 1940 roku został przez Niemców wysiedlony wraz z rodziną do Radomska. Udało mu się wyjechać do Krakowa, gdzie mieszkał już do końca wojny, bywając też w Nowym Targu, w domu śp. Anny i Franciszka Jeziorczaków[2]. W 1945 roku powrócił do Inowrocławia, gdzie rozpoczął pracę w Państwowym Gimnazjum i Liceum im. Jana Kasprowicza. Zmarł nagle 3 listopada 1946 roku na zawał serca, biorąc udział we mszy świętej[3].
Twórczość
edytujTworzył głównie pejzaże, krajobrazy górskie, portrety i obrazy o tematyce religijnej; malował też na szkle i rzeźbił[4].
.jpg)
Na przełomie lat 20. i 30. XX wieku był autorem serii widoków Inowrocławia, które reprodukowane były przez Stefana Knasta (znanego inowrocławskiego księgarza i wydawcę, ojca Wiesława Knasta, ppor. AK, poległego w powstaniu warszawskim) w formie pocztówek.
Część prac artysty znajduje się w Muzeum im. Jana Kasprowicza w Inowrocławiu[5].
Znane prace
edytuj- Chrystus – obraz ołtarzowy znajdujący się w kościele św. Antoniego w Inowrocławiu[3].
- Św. Antoni – obraz znajdujący się w kaplicy św. Antoniego z Padwy w Strzemkowie.
- Serce Jezusa – obraz znajdujący się w rąbińskim kościele św. Jadwigi Królowej w Inowrocławiu.
- Góralska kapliczka gimnazjalnej Sodalicji Mariańskiej, znajdująca się w holu I Liceum Ogólnokształcącego im. Jana Kasprowicza w Inowrocławiu (w PRL-u usunięta, przechowywana w Kościele Św. Krzyża, wróciła na miejsce w latach 90. XX w.)[1].
- Lipowa figura Matki Boskiej – rzeźba znajdująca się w bazylice im. Najświętszej Marii Panny w Inowrocławiu.
- Anioł (wyrzeźbiony po śmierci syna Tadeusza) – rzeźba na rodzinnym grobowcu znajdującym się na cmentarzu Zwiastowania NMP w Inowrocławiu.
- Kilkadziesiąt akwareli znajdujących się w I Liceum Ogólnokształcącym im. Jana Kasprowicza w Inowrocławiu.
- Stylowe meble wykonane na zamówienie do rezydencji prezydenta Ignacego Mościckiego w Spale[1].
- Chrystus – obraz znajdujący się w domu rodzinnym śp. Anny i Franciszka Jeziorczaków w Nowym Targu, datowany na lata 40. XX wieku[6].
- Szkic do obrazu na P.W.K.– akwarela na papierze, widok z inowrocławskiego Parku Zdrojowego (Solankowego) z 1928 roku[7].
- Makieta Solanek wystawionej w pawilonie polskich uzdrowisk na Powszechnej Wystawie Krajowej w Poznaniu.
- Stacje Męki Pańskiej – znajdujące się w kaplicy w Strzemkowie, wykonane na zamówienie rodziny Grobelskich[3].
- Pejzaż – obraz olejny z 1941 roku[8].
Rodzina
edytujJest synem Michała Dzikiewicza i Marianny z Chorobowskich. Związek małżeński z Agnieszką z Waksmundzkich (1885-1980) artysta zawarł w 1907 roku. Mieli dwoje dzieci: Tadeusza Mariana (1913–1936), młodo zmarłego wychowanka inowrocławskiej Szkoły Handlowej (obecnie: Zespół Szkół Ekonomiczno-Logistycznych w Inowrocławiu), oraz Marię (1908–2002), magister filozofii historii, absolwentkę Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, długoletnią nauczycielkę historii w inowrocławskich szkołach średnich, żonę Wacława Chojny-Horodyńskiego, oficera Wojska Polskiego, szefa Oddziału I Sztabu Kedywu ZWZ-AK[3].
Żona artysty, Agnieszka, była kuzynką Franciszka Jeziorczaka, dziadka Wojciecha Wierciocha, pisarza, satyryka i antologisty, męża pisarki Jolanty Szymskiej-Wiercioch[9].
Bratem artysty był Władysław Dzikiewicz, ostatni jezuicki przełożony klasycznego Gimnazjum św. Józefa Ojców Jezuitów (obecnie Zakład Naukowo-Wychowawczy Ojców Jezuitów) w Chyrowie[10].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c Piotr Strachanowski, Nie tylko malował i rysował… [online], Gazeta Pomorska, 25 maja 2010 [dostęp 2023-07-03] (pol.).
- ↑ Tablica pamiątkowa w Nowym Targu [online], Wikimedia Commons, 19 czerwca 2023 [dostęp 2023-07-03] (pol.).
- ↑ a b c d Piotr Strachanowski, Malarskie obrazki i widokówki profesora Andrzeja Dzikiewicza [online], Gazeta Krakowska Plus [on-line], 17 grudnia 2015 [dostęp 2023-07-03] (pol.).
- ↑ Anna Wiśniewska, Znani, zasłużeni, zapomniani: Dzikiewicz Andrzej [online], Miłośnicy Genealogii i Historii Ziemi Kujawskiej [dostęp 2023-07-03] (pol.).
- ↑ Zbiory – sztuka. Zbiory plastyki inowrocławskiej [online], Muzeum im. Jana Kasprowicza w Inowrocławiu. [dostęp 2023-07-03] (pol.).
- ↑ Andrzej Dzikiewicz, Chrystus [online], Wikimedia Commons, 3 lipca 2023 [dostęp 2023-07-04].
- ↑ Park Solankowy / A. Dzikiewicz [online], Antykicieleski.pl [dostęp 2023-07-03] (pol.).
- ↑ Pejzaż / A. Dzikiewicz [online], Dom Aukcyjny Rempex [dostęp 2023-07-03] (pol.).
- ↑ Wojciech Wiercioch, Pamięć i fantazja. Autobiografia, Kraków: Wydawnictwo Miniatura, 2011, s. 548, ISBN 978-83-7606-235-8.
- ↑ Maciej Janaszek-Seydlitz, Biografie powstańców [online], Stowarzyszenie Pamięci Powstania Warszawskiego 1944 [dostęp 2023-07-03] (pol.).
