Andrija Mandić
Andrija Mandić, cyr. Андрија Мандић (ur. 19 stycznia 1965 w Šavniku[1]) – czarnogórski polityk narodowości serbskiej, lider Nowej Serbskiej Demokracji, deputowany, kandydat w wyborach prezydenckich, od 2023 przewodniczący Zgromadzenia Czarnogóry.
.jpg)
| |
| Data i miejsce urodzenia |
19 stycznia 1965 |
|---|---|
| Zawód, zajęcie |
polityk |
| Alma Mater | |
| Stanowisko |
przewodniczący Zgromadzenia Czarnogóry (od 2023) |
| Odznaczenia | |
| |
Życiorys
edytujUkończył studia na wydziale metalurgiczno-technologicznym Uniwersytetu Czarnogóry w Podgoricy[2]. Zajmował się prowadzeniem własnego przedsiębiorstwa w branży metalurgicznej i hutniczej[3]. Na początku lat 90. zaangażował się w działalność polityczną. Był zastępcą federacyjnego ministra handlu w okresie rządów Slobodana Miloševicia[2]. Wstąpił do utworzonej Serbskiej Partii Narodowej, od 2003 pełnił funkcję przewodniczącego tego ugrupowania. Od 2001 był posłem do Zgromadzenia Czarnogóry, pozostającej wówczas w ramach federacji[2].
W czasie referendum niepodległościowego w 2006, zakończonych zwycięstwem zwolenników niepodległości, wraz ze swoją partią opowiadał się za utrzymaniem federacji z Serbią[2]. Przed wyborami parlamentarnymi w 2006 utworzył koalicję wyborczą, która skupiała ugrupowania czarnogórskich Serbów. Lista ta zdobyła w wyborach 12 mandatów i stała się największą siłą opozycyjną w parlamencie[4]. Andrija Mandić uzyskał wówczas mandat posła do parlamentu niepodległej Czarnogóry. Został członkiem Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy[5].
W 2008 wystartował w wyborach prezydenckich w 2008, zakończonych w pierwszej turze zwycięstwem Filipa Vujanovicia. Zajął w nich 2. miejsce z wynikiem 19,6% głosów[6]. W 2009 został przewodniczącym Nowej Serbskiej Demokracji, ugrupowania powstałego m.in. na bazie jego dotychczasowej partii[7], które później współtworzyło koalicję pod nazwą Front Demokratyczny[2]. W 2009, 2012 i 2016 wybierany na kolejne kadencje czarnogórskiego parlamentu[8].
Andrija Mandić został oskarżony o udział w grupie osób przygotowujących przy wsparciu GRU zamach stanu przed wyborami parlamentarnymi w 2016. Wśród oskarżonych znaleźli się też m.in. oficerowie rosyjskiego wywiadu, obywatele Serbii i Milan Knežević, inny z liderów Frontu Demokratycznego. Według oskarżenia uczestnicy spisku mieli dążyć do zabójstwa premiera i do przejęcia władzy przez siły prorosyjskie. Czarnogórska opozycja proces ten uznała za motywowany politycznie. W 2019 Andrija Mandić został skazany na karę 5 lat pozbawienia wolności[9][10][11]. W 2021 sąd odwoławczy nakazał powtórzenie procesu[12]. W 2020 był umieszczony na niemandatowym miejscu listy wyborczej współtworzonej przez NSD koalicji, powrócił do czarnogórskiego parlamentu w trakcie kadencji w 2022[13].
Kandydował również w wyborach prezydenckich w 2023, w pierwszej turze otrzymał 19,3% głosów (3. miejsce wśród 7 pretendentów)[14]. W tym samym roku ponownie uzyskał mandat deputowanego[15]. W październiku 2023 został wybrany na przewodniczącego czarnogórskiego parlamentu[16].
Odznaczenia
edytuj- Order Flagi Serbii I klasy (Serbia, 2021)[17]
Przypisy
edytuj- ↑ Andrija Mandić. skupstina.me. [dostęp 2020-07-27]. (czarnog.).
- ↑ a b c d e Slobodan Jovanović: Andrija Mandić. fbd.org.rs, styczeń 2019. [dostęp 2020-07-27]. (serb.).
- ↑ IZBORI 2008: Jedan cilja prvi krug, trojica finale. mondo.me, 1 kwietnia 2008. [dostęp 2020-07-27]. (czarnog.).
- ↑ Q&A: Montenegro votes. bbc.co.uk. [dostęp 2020-07-27]. (ang.).
- ↑ Profil na stronie Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy. [dostęp 2020-07-27]. (ang.).
- ↑ Republic of Montenegro: Presidential Election 6 April 2008: OSCE/ODIHR Election Observation Mission Final Report. osce.org, 1 września 2008. [dostęp 2021-01-16]. (ang.).
- ↑ U Crnoj Gori osnovana nova politička partija. vesti.rs, 26 stycznia 2009. [dostęp 2020-07-27]. (serb.).
- ↑ Za izbor poslanika u Skupštinu Crne Gore. dik.co.me. [dostęp 2023-06-12]. (czarnog.).
- ↑ Dušica Tomović: Montenegro Court Sentences 13 In 'Coup' Case. balkaninsight.com, 9 maja 2019. [dostęp 2020-07-27]. (ang.).
- ↑ Russians, opposition figures sentenced over role in 2016 Montenegro coup attempt. reuters.com, 9 maja 2019. [dostęp 2020-07-27]. (ang.).
- ↑ Wyroki za pucz w Czarnogórze. To był spisek GRU. warsawinstitute.org, 9 maja 2019. [dostęp 2020-07-27].
- ↑ Samir Kajošević: Montenegro Appeal Court Strikes Down 'Coup Plot' Verdicts. balkaninsight.com, 5 lutego 2021. [dostęp 2022-02-20]. (ang.).
- ↑ Andrija Mandić se vraća u poslaničke klupe. cdm.me, 28 kwietnia 2022. [dostęp 2023-07-18]. (czarnog.).
- ↑ Nikola Dragaš: DIK utvrdio privremene rezultate: Đukanović 35,37 odsto, Milatović 28,92, Mandić 19,32 odsto…. vijesti.me, 20 marca 2023. [dostęp 2023-03-20]. (czarnog.).
- ↑ Kush janë parlamentarët e rinj të Malit të Zi?. gazetaexpress.com, 12 czerwca 2023. [dostęp 2023-06-12]. (alb.).
- ↑ Nikola Dragaš, Biljana Matijašević: Mandić izabran za predsjednika Skupštine Crne Gore: Svijet je na ivici sukoba, zato moramo biti ujedinjeni. vijesti.me, 30 października 2023. [dostęp 2023-10-30]. (czarnog.).
- ↑ Vučić odlikovao i Sijarta, Mandića, umetnike preminule od korone…. n1info.com, 29 czerwca 2021. [dostęp 2022-09-22]. (serb.).