Amos (prorok)

Amos − jeden z dwunastu proroków mniejszych, czczony jako święty.

Amos

Prorok Amos
Data i miejsce urodzenia	VIII wiek p.n.e. Tekoa
Data śmierci	VIII wiek p.n.e.
Czczony przez	katolicyzm, protestantyzm, prawosławie, islam, bahaizm, judaizm
Wspomnienie	31 marca (katolicyzm), 15 czerwca (prawosławie)
Atrybuty	księga lub zwój, stado baranów

Miniatura przedstawiająca proroka Amosa pochodząca z Biblii łacińskiej z 1. poł. XIV w. (Biblioteka Uniwersytecka we Wrocławiu, sygn. I F 3, k. 309v)

Życiorys

Głównym źródłem wiedzy o Amosie jest jedna z ksiąg prorockich Starego Testamentu. Pochodził z judzkiego miasta Tekoa leżącego w odległości 18 kilometrów na południe od Jerozolimy. Początkowo parał się pasterstwem i hodowlą drzew figowych, później rozpoczął swoją prorocką działalność w Państwie Północnym, głównie w schizmatyckim sanktuarium w mieście Betel. Piętnował demoralizację, deprawujący luksus i nieprawości jakie spotykały niezamożnych mieszkańców Betel i Samarii, a wobec braku posłuchu zaczął przepowiadać kary Boże. Dokładny czas jego działalności nie jest znany, choć bez wątpienia przypadała ona na okres panowania Jeroboama II, czyli na lata 782-753 p.n.e. W opinii biblistów, opartej na opisywanych w Księdze Amosa zdarzeniach, porównanych z asyryjskimi dokumentami, były to lata 765-763 p.n.e. Amos prawdopodobnie opuścił Betel i powrócił do Tekoa, gdzie według starożytnej tradycji znajduje się jego grób.

Różnił się on od innych proroków głównie tym, że nie był zrzeszony przy Świątyni, lecz został posłany przez Jahwe z osobistym objawieniem i misją.

Wizja religijna Amosa jest uniwersalistyczna: Bóg Jahwe Izraela jest Jedynym Bogiem całego świata i wszystkich narodów, czuwa nad sprawiedliwością, wyznacza nagrody i kary, lecz szczególnie dba o Swój naród wybrany, zaś władzę sprawuje ze Świątyni w Jeruzalem. Jego wspomnienie obchodzone jest 31 marca.

Księga Amosa

Pisarski styl Amosa odznacza się przejrzystością i malowniczością opisów. Można znaleźć u niego wiele porównań z wiejskiego życia, związanych z jego pasterskim pochodzeniem. Chętnie nawiązuje dialog ze słuchaczami i w odpowiedniej chwili przekazuje im proroctwo.

Ikonografia

W ikonografii przedstawiany jest w tunice lub stroju pasterskim. Jego atrybuty to księga lub zwój i stado baranów lub owce. Księga i nawiązują do jego księgi prorockiej. Stado baranów i owce nawiązują do codziennego pasterskiego życia.

Zobacz też

• święci i błogosławieni Kościoła katolickiego
• modlitwa za pośrednictwem świętego

Bibliografia

• Wstęp do Księgi Amosa w Biblii Tysiąclecia.
• Józef Marecki, Lucyna Rotter: Jak czytać wizerunki świętych leksykon atrybutów i symboli hagiograficznych. Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych „Universitas”, 2009. ISBN 978-83242-0910-1. (pol.).