Amazilia

	Amazilia
	Lesson, 1843
	; Szmaragdzik brązowosterny (A. tzacatl)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	krótkonogie
Rodzina	kolibrowate
Podrodzina	kolibry
Plemię	Trochilini
Rodzaj	Amazilia
	Typ nomenklatoryczny
	Ornismya cinnamomea Lesson, 1843 (= Ornismia rutila DeLattre, 1843)
Synonimy
	Pyrrhophaena Cabanis & F. Heine Sr., 1860; Eranna F. Heine Sr., 1863; Myletes Mulsant & E. Verreaux, 1874; Amazilina Deslongchamps, 1880;
	Pyrrhophaena Cabanis & F. Heine Sr., 1860; Eranna F. Heine Sr., 1863; Myletes Mulsant & E. Verreaux, 1874; Amazilina Deslongchamps, 1880;
Gatunki
	4 gatunki – zobacz opis w tekście
	4 gatunki – zobacz opis w tekście
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Amazilia – rodzaj ptaków z podrodziny kolibrów (Trochilinae) w obrębie rodziny kolibrowatych (Trochilidae).

Zasięg występowania

Rodzaj obejmuje gatunki występujące w południowych Stanach Zjednoczonych, Meksyku, Belize, Gwatemali, Salwadorze, Hondurasie, Nikaragui, Kostaryce, Panamie, Kolumbii, Wenezueli i Ekwadorze^[6].

Morfologia

Długość ciała 8–11 cm; masa ciała 4–7 g; samce są większe i cięższe niż samice^[6].

Systematyka

Rodzaj zdefiniował w 1843 roku francuski chirurg i zoolog René Lesson w artykule poświęconym suplementowi do historii naturalnej kolibrów, opublikowanym w czasopiśmie L’Écho du monde savant et l’Hermès^[1]. Gatunkiem typowym jest (późniejsze oznaczenie) szmaragdzik cynamonowy (A. rutila)^[7].

Etymologia

Amazilia: Amazili, inkaska bohaterka noweli Jean-François Marmontela z 1777 roku^[8].
Pyrrhophaena: pr. πυρρος purrhos ‘koloru płomienia, czerwony’, od πυρ pur, πυρος puros ‘ogień’; φαινω phainō ‘świecić, być widocznym’^[9].
Eranna: gr. εραννος erannos ‘miły, przyjemny’, od εραμαι eramai ‘kochać’^[10]. Gatunek typowy (późniejsze oznaczenie): Ornismya rutila De Lattre, 1843^[11].
Myletes: gr. μυια muia, μυιας muias ‘mucha’; λῃστης lēistēs ‘złodziej’, od λῃστευω lēisteuō ‘kraść’^[12]. Gatunek typowy (późniejsze oznaczenie): Trochilus yucatanensis S. Cabot, 1845^[11].
Amazilina: zbitka wyrazowa nazw rodzajów: Amazilia Lesson, 1843 i Pyrrhophaena Cabanis & Heine, 1860^[13]. Gatunek typowy (wirtualne oznaczenie monotypowe): Trochilus tzacatl De la Llave, 1833.

Podział systematyczny

Do rodzaju należą następujące gatunki^[14]:

Amazilia rutila (De Lattre, 1843) – szmaragdzik cynamonowy
Amazilia yucatanensis (S. Cabot, 1845) – szmaragdzik jukatański
Amazilia tzacatl (De la Llave, 1833) – szmaragdzik brązowosterny
Amazilia luciae (Lawrence, 1868) – szmaragdzik honduraski

Uwagi

↑ Nowa nazwa dla Amazilia Lesson, 1843 ze względu na puryzm.

Przypisy

↑ ^a ^b R.-P. Lesson. Complément à l histoire naturelle des oiscaeaux-mouches. „L’Écho du monde savant et l’Hermès”. 1843, s. kol. 757, 1843. (fr.).
↑ J. Cabanis & F. Heine: Museum Heineanum: Verzeichniss der ornithologischen Sammlung des Oberamtmann Ferdinand Heine, auf Gut St. Burchard vor Halberstadt. Cz. 3: Schrillvögel. Halberstadt: In Commission bei R. Frantz, 1860, s. 35. (niem.).
↑ F. Heine. Trochilidica. „Journal für Ornithologie”. 11, s. 187, 1863. (niem.).
↑ É. Mulsant & E. Verreaux: Histoire naturelle des oiseaux-mouches, ou, Colibris constituant la famille des trochilidés. Cz. 1. Lyon: Au Bureau de la Société Linnéenne, 1874, s. 284. (fr.).
↑ M.E. Deslongchamps. Catalogue descriptif des oiseaux du musée de caen appartenant a la famille des trochilidés ou oiseaux-mouches. „Annuaire du Musée d’histoire naturelle de Caen”. 1, s. 391, 405, 1880. (fr.).
↑ ^a ^b D.W. Winkler, S.M. Billerman & I.J. Lovette, Hummingbirds (Trochilidae), version 1.0, [w:] S.M. Billerman, B.K. Keeney, P.G. Rodewald & T.S. Schulenberg (redaktorzy), Birds of the World, Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY 2020, DOI: 10.2173/bow.trochi1.01 [dostęp 2024-08-16] (ang.), Amazilia.
↑ W. Stone. Birds of the Panama canal zone, with special reference to a collection made by Mr. Lindsey L. Jewel. „Proceedings of the Academy of Natural Sciences of Philadelphia”. 70, s. 256, 1918. (ang.).
↑ The Key to Scientific Names ↓, Amazilia [dostęp 2024-08-16] .
↑ The Key to Scientific Names ↓, Pyrrhophaena [dostęp 2024-08-16] .
↑ The Key to Scientific Names ↓, Eranna [dostęp 2024-08-16] .
↑ ^a ^b D.G. Elliot. Classification and synopsis of the Trochilidæ. „Smithsonian Contributions to Knowledge”. 23 (5), s. 216, 1879. (ang.).
↑ The Key to Scientific Names ↓, Myletes [dostęp 2024-08-16] .
↑ The Key to Scientific Names ↓, Amazilina [dostęp 2024-08-16] .
↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Trochilini Vigors, 1825 (wersja: 2024-06-09). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2024-08-16].

Bibliografia

The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca (ang.).

[2] Nowa nazwa dla Amazilia Lesson, 1843 ze względu na puryzm.

[Lesson-1] R.-P. Lesson. Complément à l histoire naturelle des oiscaeaux-mouches. „L’Écho du monde savant et l’Hermès”. 1843, s. kol. 757, 1843. (fr.).

[Cabanis&Heine-3] J. Cabanis & F. Heine: Museum Heineanum: Verzeichniss der ornithologischen Sammlung des Oberamtmann Ferdinand Heine, auf Gut St. Burchard vor Halberstadt. Cz. 3: Schrillvögel. Halberstadt: In Commission bei R. Frantz, 1860, s. 35. (niem.).

[Heine-4] F. Heine. Trochilidica. „Journal für Ornithologie”. 11, s. 187, 1863. (niem.).

[Mulsant&Verreaux1-5] É. Mulsant & E. Verreaux: Histoire naturelle des oiseaux-mouches, ou, Colibris constituant la famille des trochilidés. Cz. 1. Lyon: Au Bureau de la Société Linnéenne, 1874, s. 284. (fr.).

[Deslongchamps-6] M.E. Deslongchamps. Catalogue descriptif des oiseaux du musée de caen appartenant a la famille des trochilidés ou oiseaux-mouches. „Annuaire du Musée d’histoire naturelle de Caen”. 1, s. 391, 405, 1880. (fr.).

[botw-7] D.W. Winkler, S.M. Billerman & I.J. Lovette, Hummingbirds (Trochilidae), version 1.0, [w:] S.M. Billerman, B.K. Keeney, P.G. Rodewald & T.S. Schulenberg (redaktorzy), Birds of the World, Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY 2020, DOI: 10.2173/bow.trochi1.01 [dostęp 2024-08-16] (ang.), Amazilia.

[sto-8] W. Stone. Birds of the Panama canal zone, with special reference to a collection made by Mr. Lindsey L. Jewel. „Proceedings of the Academy of Natural Sciences of Philadelphia”. 70, s. 256, 1918. (ang.).

[9] The Key to Scientific Names ↓, Amazilia [dostęp 2024-08-16] .

[10] The Key to Scientific Names ↓, Pyrrhophaena [dostęp 2024-08-16] .

[11] The Key to Scientific Names ↓, Eranna [dostęp 2024-08-16] .

[ell-12] D.G. Elliot. Classification and synopsis of the Trochilidæ. „Smithsonian Contributions to Knowledge”. 23 (5), s. 216, 1879. (ang.).

[13] The Key to Scientific Names ↓, Myletes [dostęp 2024-08-16] .

[14] The Key to Scientific Names ↓, Amazilina [dostęp 2024-08-16] .

[Mielczarek&Kuziemko-15] Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Trochilini Vigors, 1825 (wersja: 2024-06-09). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2024-08-16].

[1]

[a]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]