Amarantowa wstążka
Amarantowa Wstążka lub Amarantowa Wstążeczka – polskie zastępcze (prowizoryczne) odznaczenie bojowe[1].
 Awers | |
| Ustanowiono | |
|---|---|
| Wielkość |
30 × 10 mm |
Odznaczenie zostało ustanowione rozkazem nr 120 dowódcy I Korpusu Polskiego w Rosji, generała porucznika Józefa Dowbor-Muśnickiego z 17 lutego 1918 roku „dla okazania wspaniałych czynów bojowych swoich żołnierzy i tym, którzy na nią zasłużyli”[2].
W okresie początkowym wstążki w barwie narodowej (amarant) miały szerokości 2 cm, następnie wstążki miały, długości 3 cm i szerokości 1 cm. Wstążeczki noszone były na lewej piersi w połowie wysokości między pierwszym i drugim guzikiem munduru lub płaszcza. Każdy czyn bohaterski ma być odznaczony jedną wstążeczką. Wstążeczki winny być noszone jedna pod drugą w odległości 0,5 cm[2].
„Oficerowie i żołnierze, którzy zasłużą na odznakę, będą wymienieni w rozkazie do korpusu i nazwiska ich przedstawione Rządowi Narodowemu”[2].
27 lutego 1918 roku w twierdzy Bobrujsk, w obecności niemieckiej delegacji z majorem Wulffenem na czele, odbyła się pierwsza dekoracja żołnierzy zasłużonych w bojach z bolszewikami.
Lista wyróżnionych obejmowała 565 oficerów, podoficerów i szeregowców. Większość odznaczonych uhonorowano za męstwo wykazane w bitwie pod Osipowiczami w dniu 19 lutego 1918 r.
Ogółem w I Korpusie Polskim nadano w ciągu 4 miesięcy około 900 wstążek amarantowych, które później w latach 1921-1922[3] zamieniono na Krzyż Walecznych. Posiadacze amarantowej wstążki otrzymali go w sposób automatyczny[4][5].
Baretka amarantowa o długości 35 – 40 mm i szerokości 1 cm[6].
Z dniem 1 lipca 1921 roku Minister Spraw Wojskowych zezwolił na noszenie wstążeczki amarantowej „do czasu zamiany na uchwalone przez władze prawodawcze odznaczenia”. Wstążkę należało nosić za Krzyżem Walecznych, a za nią także drugą i trzecią[7].
W lipcu 1922 roku Minister Spraw Wojskowych gen. dyw. Kazimierz Sosnkowski, w zamian za Amarantowe Wstążki[8], nadał żołnierzom byłego I Korpusu Krzyże Walecznych[9][10]
W październiku 1935 roku Biuro Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych wydało „Listę odznaczonych Krzyżem Walecznych o nieznanych adresach”. Na liście figuruje ponad 1200 żołnierzy, którym Krzyż Walecznych został nadany za czyny dokonane w szeregach I Korpusu Polskiego i formacjach, które weszły w jego skład: Legion Puławski, Brygada Strzelców Polskich i Dywizja Strzelców Polskich oraz Naczpol. Wśród odznaczonych żołnierzy, których adresów Biuro Personalne MSWojsk nie było w stanie ustalić, znaleźli się między innymi: gen. bryg. Józef Porzecki, ks. dziekan Andrzej Gawędzki, ppłk Stanisław Bobiatyński, płk Stanisław Wrzaliński, ppłk dypl. Witold Radecki-Mikulicz i mjr dypl. Ziemowit Grabowski[11][12].
Redakcja „Placówki”, organu prasowego Dowborczyków, apelowała do swoich czytelników – odznaczonych „Amarantową Wstążeczką” by sprawdzili, czy nie figurują na wspomnianej wyżej liście[13].
Odznaczeni
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ Mieczysław Wrzosek: Polskie korpusy wojskowe w Rosji w latach 1917-1918. Książka i Wiedza, 1969, s. 229
- ↑ a b c Henryk Bagiński, Wojsko Polskie na Wschodzie 1914-1920, Warszawa 1921 (reprint, Warszawa 1990), s. 242–243.
- ↑ 1588 szt - "Krzyż Walecznych...s. 122
- ↑ Puchalski 2000 ↓, s. 164.
- ↑ W 1921 r. zostały wysunięte postulaty, by Krzyżem Walecznych naradzać czyny odwagi dostrzeżone już przed jego ustanowieniem przez odpowiednie dowództwa. W wielu wypadkach chodziło tu również o zasługi nie bojowe. Dokonano tego drogą zamiany na KW „tymczasowych” odznaczeń istniejących w formacjach ochotniczych z lat I wojny światowej oraz lokalnie w WP. Były to wstążki amarantowe z I Korpusu Polskiego w Rosji oraz biało-amarantowe z armii gen. Hallera, „Krzyż za Obronę Śląska” II klasy, Uznanie za Waleczność oraz odznaczenie „Za męstwo” Dywizji Podlaskiej - "Krzyż Walecznych...s. 30
- ↑ Polskie ordery, odznaczenia i niektóre... s. 122-123
- ↑ Dz. Rozk. MSWojsk. nr 24 z 21 czerwca 1921 roku, poz. 478.
- ↑ Zapewne w rezultacie postanowień komisji odznaczeniowej dla formacji z Rosji w 1922 r.zamieniono wstążeczki na KW (a niektórych odznaczonych przedstawiono do Orderu Virtuti Militari). Wówczas to wstążeczki zniknęły z mundurów żołnierzy czynnej służby - "Krzyż Walecznych...s. 212
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 21 z 15 lipca 1922 roku, s. 506-532.
- ↑ Bończa-Tomaszewski 1939 ↓, s. 186.
- ↑ Placówka ↓, 1 z 1936 roku, s. 13.
- ↑ Lista odznaczonych 1935 ↓.
- ↑ Placówka ↓, 3 z 1936 roku, s. 42.
Bibliografia
edytuj- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2018-03-22].
- Lista odznaczonych Krzyżem Walecznych o nieznanych adresach. Warszawa: Biuro Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych, 1935.
- Wiesław Bończa-Tomaszewski: Kodeks orderowy. Warszawa: Główna Księgarnia Wojskowa, 1939.
- Stefan Oberleitner: Polskie ordery, odznaczenia i niektóre wyróżnienia zaszczytne 1705-1990. Cigacice: Zakład Instalacyjny "Elektroinstal" Wiesław Szklarski, 2009. ISBN 978-83-919754-1-1.
- Placówka. Ilustracja Polska. Miesięcznik myśli i czynowi Dowborczyków poświęcony. [dostęp 2018-05-06].
- Zbigniew Puchalski: Dzieje polskich znaków zaszczytnych. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe, 2000. ISBN 83-7059-388-7.
- Grzegorz Krogulec: Krzyż Walecznych. Warszawa: Ajaks, 1998. ISBN 83-87103-35-7.