Alpy Salzburskie (niem. Salzburger Kalkalpen albo Salzburger Alpen)[1] – grupa górska, część Północnych Alp Wapiennych w Austrii i Niemczech. Najwyższym jej masywem jest Dachstein ze swoją kulminacją – Hoher Dachstein (2995 m n.p.m.)[2].

Alpy Salzburskie
Ilustracja
Masyw Dachsteinu. Hohes Kreuz (2837 m, po lewej), Torstein (2948 m, po prawej)
Kontynent

Europa

Państwo

 Austria
 Niemcy

Najwyższy szczyt

Hoher Dachstein
(2995 m n.p.m.)

Jednostka dominująca

Północne Alpy Wapienne

Mapa pasma górskiego
Położenie na mapie Alp – przybliżony zasięg pasma według Encyklopedii PWN
Położenie na mapie Europy
Mapa konturowa Europy, blisko centrum na dole znajduje się czarny trójkącik z opisem „Alpy Salzburskie”
Ziemia47°40′00″N 13°40′00″E/47,666667 13,666667

Zbudowana jest głównie z dolomitów i wapieni[3]. Są tu charakterystyczne rozległe, silnie skrasowiałe wierzchowiny i przepaściste stoki. Część grupy zajmuje płaskowyż Steinernes Meer, który należy do Alp Berchtesgadeńskich[4]. Jego najwyższy punkt to Selbhorn, który osiąga 2653 m n.p.m.

Topografia

edytuj

Encyklopedia PWN sytuuje Alpy Salzburskie w Północnych Alpach Wapiennych między przełęczą Pyhrnpass[5] na wschodzie a przełomem rzeki Großache (Tiroler Ache, Kössener Ache) na zachodzie[3].

 
Alpi Salisburghesi (22) na mapie Alp z podziałem Partizione delle Alpi
Tradycyjny francusko-włoski podział Alp, Partizione delle Alpi, z 1924 (wprowadzony 1926) umieścił Alpy Salzburskie, jako      Alpi Salisburghesi (nr 22), między dolnym biegiem rzeki Ziller i Innem na zachodzie a rzekami Traun (dopływem Dunaju) i Salzabach (dopływem Anizy) na wschodzie, oraz między górnym biegiem Salzach (do St. Johann im Pongau) i górnym biegiem Anizy (do ujścia Salzabach) na południu a przedgórzem alpejskim (niem. Alpenvorland) na północy[6].

W porównaniu z zasięgiem podawanym przez PWN podział ten rozszerza obszar Alp Salzburskich na zachód, obejmując Kaisergebirge i Alpy Kitzbühelskie; na wschodzie zaś nie włącza do nich Totes Gebirge i masywu Grimming.

 
Alpi Settentrionali Salisburghesi (24) są grupą (sezione) jednostki dominującej (grande settore) Alpi Nord-orientali
Włoski podział Alp, SOIUSA, podaje nazwę grupy (sezione)      Alpi Settentrionali Salisburghesi (Salzburger Nordalpen; kod SOIUSA = II/B-24; w nieoficjalnym tłumaczeniu: Alpy Północne Salzburskie), które są częścią (grande settore)      Alpi Nord-orientali (kod SOIUSA = II/B)[6]. Najwyższym szczytem grupy w tej klasyfikacji jest Hochkönig (2941 m n.p.m.).

Alpy Salzburskie, jako Alpi Settentrionali Salisburghesi, swym zasięgiem obejmują najmniejszy obszar w zestawieniu z ich granicami w wersjach według Portalu Wiedzy PWN i Partizione delle Alpi. Pasmo w klasyfikacji SOIUSA nie obejmuje Dachsteinu, Totes Gebirge i Salzkammergut-Berge na wschodzie oraz Alp Kitzbühelskich i Kaisergebirge na zachodzie.

Podgrupy Alp Salzburskich

edytuj
Nazwa Mapa Państwo Najwyższy
szczyt
Wysokość
(m n.p.m.)
Zdjęcie W granicach Alp Salzburskich według:
Encyklopedii PWN Partizione delle Alpi SOIUSA
Dachstein     Austria Hoher Dachstein 2995   tak[7] tak[i] nie
Hochkönig (Hochkönigstock)   Austria Hochkönig 2941   tak[7] tak tak
Totes Gebirge     Austria Großer Priel 2515   tak[7] nie nie
Tennengebirge     Austria Raucheck 2430   tak[7][8][9] tak tak
Salzkammergut-Berge   Austria Gamsfeld 2027   tak[ii][iii][10] tak nie
Alpy Berchtesgadeńskie   Niemcy
  Austria
Hochkönig 2941   tak[ii][11][4][12] tak tak
Steinernes Meer   Niemcy
  Austria
Selbhorn 2655   tak[7] tak tak
Hagengebirge     Niemcy
  Austria
Großes Teufelshorn 2362   tak[7] tak tak
Höllengebirge   Austria Großer Höllkogel 1862   tak[7] tak nie
Loferer Steinberge   Austria Großes Ochsenhorn 2511   tak[ii] tak tak
Leoganger Steinberge   Austria Birnhorn 2634   tak[ii] tak tak
Kaisergebirge   Austria Ellmauer Halt 2344   nie[iv] tak nie
Alpy Kitzbühelskie   Austria Kreuzjoch 2558   nie tak nie
Salzburger Schieferalpen     Austria Hundstein 2117   ? tak tak
Chiemgauer Alpen   Niemcy
  Austria
Sonntagshorn 1961   częściowo[v] tak nie
  1. Wyłączając masyw Grimming.
  2. a b c d Pasmo jest jedną z grup Północnych Alp Wapiennych leżącą między przełęczą Pyhrnpass a przełomem rzeki Großache (zatem leży w Alpach Salburskich, mimo że Portal Wiedzy PWN nie wymienia go wprost jako podgrupy tychże).
  3. Höllengebirge, leżące według PWN w Alpach Salzburskich, są częścią Salzkammergut-Berge (w granicach tychże według podziału Alpenverein).
  4. Kaisergebirge znajdują się na zachód od przełomu rzeki Großache.
  5. Pasmo to jest przedzielone przełomem rzeki Großache, który według Portalu Wiedzy PWN jest granicą Alp Salzburskich.
Uwaga! Grupy górskie w tabeli nie wyznaczają jednoznacznie podziału Alp Salzburskich na odrębne, wykluczające się części tego pasma. Przykładowo Höllengebirge są zaliczane do Salzkammergut-Berge, a Hochkönigstock, Hagengebirge i Steinernes Meer to masywy w granicach Alp Berchtesgadeńskich (np. według podziału Alp Wschodnich Alpenverein, 1984 lub portalu SummitPost.org.).

Przypisy

edytuj
  1. Główny Urząd Geodezji i Kartografii: Nazewnictwo geograficzne świata. Zeszyt 12. Europa, Część II, s. 24, Komisja Standaryzacji Nazw Geograficznych poza Granicami Rzeczypospolitej Polskiej przy Głównym Geodecie Kraju, Warszawa, 2010. [dostęp 2014-07-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-07-01)].
  2. Dachstein, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2015-04-23].
  3. a b Alpy Salzburskie, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2015-04-25].
  4. a b Według portalu SummitPost.org Alpy Berchtesgadeńskie rozciągają się od Salzburga i Bad Reichenhall na północy do Bischofshofen i Saalfelden na południu: www.summitpost.org/berchtesgaden-alps. [dostęp 2015-04-30].
  5. Główny Urząd Geodezji i Kartografii wymienia tylko endonim Pyhrnpass: Nazewnictwo geograficzne świata. Zeszyt 12. Europa, Część II, s. 25, Komisja Standaryzacji Nazw Geograficznych poza Granicami Rzeczypospolitej Polskiej przy Głównym Geodecie Kraju, Warszawa, 2010. [dostęp 2015-04-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-07-01)].
  6. a b Sergio Marazzi: La “Suddivisione orografica internazionale unificata del Sistema Alpino” (SOIUSA). Fioridimontagna.it. [dostęp 2016-04-02]. (wł.).
  7. a b c d e f g Alpy Salzburskie, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2015-04-23].
  8. Eisriesenwelt, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2020-02-29].
  9. Schneeloch, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2020-02-29].
  10. Salzkammergut, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2015-04-25].
  11. Reichenhall, Bad, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2015-04-30].
  12. Berchtesgaden, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2015-04-30].