Alpy Salzburskie
Alpy Salzburskie (niem. Salzburger Kalkalpen albo Salzburger Alpen)[1] – grupa górska, część Północnych Alp Wapiennych w Austrii i Niemczech. Najwyższym jej masywem jest Dachstein ze swoją kulminacją – Hoher Dachstein (2995 m n.p.m.)[2].
Masyw Dachsteinu. Hohes Kreuz (2837 m, po lewej), Torstein (2948 m, po prawej) | |
Kontynent | |
---|---|
Państwo | |
Najwyższy szczyt |
Hoher Dachstein |
Jednostka dominująca | |
Położenie na mapie Alp – przybliżony zasięg pasma według Encyklopedii PWN | |
Położenie na mapie Europy | |
47°40′00″N 13°40′00″E/47,666667 13,666667 |
Zbudowana jest głównie z dolomitów i wapieni[3]. Są tu charakterystyczne rozległe, silnie skrasowiałe wierzchowiny i przepaściste stoki. Część grupy zajmuje płaskowyż Steinernes Meer, który należy do Alp Berchtesgadeńskich[4]. Jego najwyższy punkt to Selbhorn, który osiąga 2653 m n.p.m.
Topografia
edytujEncyklopedia PWN sytuuje Alpy Salzburskie w Północnych Alpach Wapiennych między przełęczą Pyhrnpass[5] na wschodzie a przełomem rzeki Großache (Tiroler Ache, Kössener Ache) na zachodzie[3].
Tradycyjny francusko-włoski podział Alp, Partizione delle Alpi, z 1924 (wprowadzony 1926) umieścił Alpy Salzburskie, jako Alpi Salisburghesi (nr 22), między dolnym biegiem rzeki Ziller i Innem na zachodzie a rzekami Traun (dopływem Dunaju) i Salzabach (dopływem Anizy) na wschodzie, oraz między górnym biegiem Salzach (do St. Johann im Pongau) i górnym biegiem Anizy (do ujścia Salzabach) na południu a przedgórzem alpejskim (niem. Alpenvorland) na północy[6]. |
W porównaniu z zasięgiem podawanym przez PWN podział ten rozszerza obszar Alp Salzburskich na zachód, obejmując Kaisergebirge i Alpy Kitzbühelskie; na wschodzie zaś nie włącza do nich Totes Gebirge i masywu Grimming.
Włoski podział Alp, SOIUSA, podaje nazwę grupy (sezione) Alpi Settentrionali Salisburghesi (Salzburger Nordalpen; kod SOIUSA = II/B-24; w nieoficjalnym tłumaczeniu: Alpy Północne Salzburskie), które są częścią (grande settore) Alpi Nord-orientali (kod SOIUSA = II/B)[6]. Najwyższym szczytem grupy w tej klasyfikacji jest Hochkönig (2941 m n.p.m.). |
Alpy Salzburskie, jako Alpi Settentrionali Salisburghesi, swym zasięgiem obejmują najmniejszy obszar w zestawieniu z ich granicami w wersjach według Portalu Wiedzy PWN i Partizione delle Alpi. Pasmo w klasyfikacji SOIUSA nie obejmuje Dachsteinu, Totes Gebirge i Salzkammergut-Berge na wschodzie oraz Alp Kitzbühelskich i Kaisergebirge na zachodzie.
Podgrupy Alp Salzburskich
edytujNazwa | Mapa | Państwo | Najwyższy szczyt |
Wysokość (m n.p.m.) |
Zdjęcie | W granicach Alp Salzburskich według: | ||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Encyklopedii PWN | Partizione delle Alpi | SOIUSA | ||||||
Dachstein | Austria | Hoher Dachstein | 2995 | tak[7] | tak[i] | nie | ||
Hochkönig (Hochkönigstock) | Austria | Hochkönig | 2941 | tak[7] | tak | tak | ||
Totes Gebirge | Austria | Großer Priel | 2515 | tak[7] | nie | nie | ||
Tennengebirge | Austria | Raucheck | 2430 | tak[7][8][9] | tak | tak | ||
Salzkammergut-Berge | Austria | Gamsfeld | 2027 | tak[ii][iii][10] | tak | nie | ||
Alpy Berchtesgadeńskie | Niemcy Austria |
Hochkönig | 2941 | tak[ii][11][4][12] | tak | tak | ||
Steinernes Meer | Niemcy Austria |
Selbhorn | 2655 | tak[7] | tak | tak | ||
Hagengebirge | Niemcy Austria |
Großes Teufelshorn | 2362 | tak[7] | tak | tak | ||
Höllengebirge | Austria | Großer Höllkogel | 1862 | tak[7] | tak | nie | ||
Loferer Steinberge | Austria | Großes Ochsenhorn | 2511 | tak[ii] | tak | tak | ||
Leoganger Steinberge | Austria | Birnhorn | 2634 | tak[ii] | tak | tak | ||
Kaisergebirge | Austria | Ellmauer Halt | 2344 | nie[iv] | tak | nie | ||
Alpy Kitzbühelskie | Austria | Kreuzjoch | 2558 | nie | tak | nie | ||
Salzburger Schieferalpen | Austria | Hundstein | 2117 | ? | tak | tak | ||
Chiemgauer Alpen | Niemcy Austria |
Sonntagshorn | 1961 | częściowo[v] | tak | nie | ||
| ||||||||
Uwaga! Grupy górskie w tabeli nie wyznaczają jednoznacznie podziału Alp Salzburskich na odrębne, wykluczające się części tego pasma. Przykładowo Höllengebirge są zaliczane do Salzkammergut-Berge, a Hochkönigstock, Hagengebirge i Steinernes Meer to masywy w granicach Alp Berchtesgadeńskich (np. według podziału Alp Wschodnich Alpenverein, 1984 lub portalu SummitPost.org.). |
Przypisy
edytuj- ↑ Główny Urząd Geodezji i Kartografii: Nazewnictwo geograficzne świata. Zeszyt 12. Europa, Część II, s. 24, Komisja Standaryzacji Nazw Geograficznych poza Granicami Rzeczypospolitej Polskiej przy Głównym Geodecie Kraju, Warszawa, 2010. [dostęp 2014-07-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-07-01)].
- ↑ Dachstein, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2015-04-23] .
- ↑ a b Alpy Salzburskie, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2015-04-25] .
- ↑ a b Według portalu SummitPost.org Alpy Berchtesgadeńskie rozciągają się od Salzburga i Bad Reichenhall na północy do Bischofshofen i Saalfelden na południu: www.summitpost.org/berchtesgaden-alps. [dostęp 2015-04-30].
- ↑ Główny Urząd Geodezji i Kartografii wymienia tylko endonim Pyhrnpass: Nazewnictwo geograficzne świata. Zeszyt 12. Europa, Część II, s. 25, Komisja Standaryzacji Nazw Geograficznych poza Granicami Rzeczypospolitej Polskiej przy Głównym Geodecie Kraju, Warszawa, 2010. [dostęp 2015-04-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-07-01)].
- ↑ a b Sergio Marazzi: La “Suddivisione orografica internazionale unificata del Sistema Alpino” (SOIUSA). Fioridimontagna.it. [dostęp 2016-04-02]. (wł.).
- ↑ a b c d e f g Alpy Salzburskie, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2015-04-23] .
- ↑ Eisriesenwelt, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2020-02-29] .
- ↑ Schneeloch, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2020-02-29] .
- ↑ Salzkammergut, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2015-04-25] .
- ↑ Reichenhall, Bad, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2015-04-30] .
- ↑ Berchtesgaden, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2015-04-30] .