Aloza

Aloza
	Alosa alosa
	(Linnaeus, 1758)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	promieniopłetwe
Rząd	śledziokształtne
Rodzina	śledziowate
Rodzaj	Alosa
Gatunek	aloza
Synonimy
	Alausa vulgaris Valenciennes, 1847; Alosa alosa alosa (Linnaeus, 1758); Alosa communis Yarrell, 1836; Alosa cuvieri Malm, 1877; Alosa cuvierii Malm, 1877; Alosa rusa Mauduyt, 1848; Clupea alosa Linnaeus, 1758;
	Alausa vulgaris Valenciennes, 1847; Alosa alosa alosa (Linnaeus, 1758); Alosa communis Yarrell, 1836; Alosa cuvieri Malm, 1877; Alosa cuvierii Malm, 1877; Alosa rusa Mauduyt, 1848; Clupea alosa Linnaeus, 1758;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; krytycznie zagrożony
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Hasło w Wikisłowniku

Aloza^[3], aloza finta^[4] (Alosa alosa) – gatunek anadromicznej ryby z rodziny śledziowatych (Clupeidae).

Występowanie

Morze Bałtyckie, zachodnia część Morza Śródziemnego, Morze Czarne i Egejskie oraz wzdłuż wybrzeży Oceanu Atlantyckiego, od południowej Norwegii po północną Afrykę.

Żyje w wodach przybrzeżnych. Na tarło wpływa do rzek.

Opis

Długość do 83 cm, zwykle 35–40 cm. Ciało bocznie spłaszczone, wysokie, pokryte cykloidalną łuską, wzdłuż ciała biegnie 70–80 łusek. Brak linii nabocznej. Na pierwszym łuku skrzelowym umiejscowione bardzo liczne (od 90 do 130 w zależności od wieku), cienkie wyrostki filtracyjne. Łuski tworzące kil brzucha są ostro zakończone. Na głowie brak łusek, szczęka górna wycięta w połowie długości. Oczy przykryte nieruchomymi, przezroczystymi powiekami pionowymi. Płetwa grzbietowa krótka, płetwy tłuszczowej brak.

Grzbiet ma barwę niebieskozieloną, głowa jest złotobrązowa, brzuch i boki złociste. Tuż za pokrywą skrzelową występuje 1 duża i 1–2 niewyraźne czarne plamy ułożone jedna za drugą.

Odżywianie

Żyje w strefie pelagialnej, odżywiając się głównie zooplanktonem. Podczas wędrówek nie pobiera pokarmu.

Rozród

Dojrzewa płciowo w wieku 3–4 lat przy długości 30–45 cm. Tarło odbywa się od maja do czerwca w górnych partiach rzeki, w czystej, dobrze natlenionej wodzie. Ikra unosi się nad dnem. Wylęg po 4–5 dniach. Przy długości około 10 cm, od sierpnia do października młode osobniki spływają do morza.

Znaczenie gospodarcze

Mięso jest cenione i bardzo smaczne, jednak z powodu zabudowy hydrotechnicznej i zanieczyszczeń rzek jej liczebność katastrofalnie zmalała.

Ochrona

Na terenie Polski gatunek ten jest objęty ścisłą ochroną gatunkową^[5]^[6].

Zobacz też

Przypisy

↑ Alosa alosa, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ Alosa alosa, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ G. Nikolski: Ichtiologia szczegółowa. Tłum. Franciszek Staff. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1970.
↑ Eugeniusz Grabda, Tomasz Heese: Polskie nazewnictwo popularne krągłouste i ryby - Cyclostomata et Pisces. Koszalin: Wyższa Szkoła Inżynierska w Koszalinie, 1991.
↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 28 września 2004 r. w sprawie gatunków dziko występujących zwierząt objętych ochroną Dz.U. z 2004 r. nr 220, poz. 2237
↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz. U. z 2016 r., poz. 2183). [dostęp 2017-01-16]..

Bibliografia

Mały słownik zoologiczny: ryby. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1976.
Fritz Terofal, Claus Militz: Ryby słodkowodne. Leksykon przyrodniczy. Henryk Garbarczyk, Eligiusz Nowakowski i Jacek Wagner. Warszawa: Świat Książki, 1997. ISBN 83-7129-441-7.
Alosa alosa. (ang.) w: Froese, R. & D. Pauly. FishBase. World Wide Web electronic publication. fishbase.org [dostęp 25 lipca 2009]

[itis-1] Alosa alosa, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[iucn-2] Alosa alosa, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[Nikolski-3] G. Nikolski: Ichtiologia szczegółowa. Tłum. Franciszek Staff. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1970.

[Grabda-4] Eugeniusz Grabda, Tomasz Heese: Polskie nazewnictwo popularne krągłouste i ryby - Cyclostomata et Pisces. Koszalin: Wyższa Szkoła Inżynierska w Koszalinie, 1991.

[5] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 28 września 2004 r. w sprawie gatunków dziko występujących zwierząt objętych ochroną Dz.U. z 2004 r. nr 220, poz. 2237

[rozp2016-6] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz. U. z 2016 r., poz. 2183). [dostęp 2017-01-16]..

[3]

[4]

[1]

[2]

[5]

[6]