Almirante Cervera
Almirante Cervera – hiszpański krążownik lekki z okresu międzywojennego i II wojny światowej typu Príncipe Alfonso. Wszedł do służby w 1927 roku. Służył po stronie frankistowskiej podczas wojny domowej. Po wojnie służył w marynarce Hiszpanii do 1965 roku.
 „Almirante Cervera” podczas prób morskich | |
| Klasa | |
|---|---|
| Typ | |
| Historia | |
| Stocznia | |
| Położenie stępki |
25 listopada 1922 |
| Wodowanie |
16 października 1925 |
 Armada Española
| |
| Nazwa |
Almirante Cervera |
| Wejście do służby |
15 września 1928 |
| Wycofanie ze służby |
1 lipca 1965 |
| Los okrętu |
złomowany |
| Dane taktyczno-techniczne | |
| Wyporność |
7475 t (standardowa) |
| Długość |
176,63 m |
| Szerokość |
16,46 m |
| Zanurzenie |
6 m |
| Napęd | |
| 4 turbiny parowe o mocy łącznej 80 000 KM, 8 kotłów parowych, 4 śruby | |
| Prędkość |
33 węzły |
| Zasięg |
5000 Mm przy 15 w. |
| Uzbrojenie | |
| • początkowe: 8 dział 152 mm (3×II, 2×I) 4 działa 102 mm plot. (4×I) 2 działa 47 mm plot. (2×I) 12 wt 533 mm (4×III) | |
| Opancerzenie | |
| burty do 76 mm pokład do 50 mm wieża dowodzenia 152 mm artyleria 12,7 mm | |
| Załoga |
564 (zmienna) |
Budowa
edytujBudowę okrętu, wraz z bliźniaczym „Príncipe Alfonso”, zaplanowano ustawą z 17 lutego 1915 roku jako trzeciego i czwartego krążownika typu Méndez Núñez, lecz jej wówczas nie podjęto, a po zakończeniu I wojny światowej władze hiszpańskie zdecydowały wstrzymać zamówienie i zbudować okręty według innego projektu, ponieważ konstrukcja ta stała się przestarzała w obliczu nowych krążowników powstających podczas wojny[1]. Nowe krążowniki zaprojektowano z pomocą brytyjskiego koncernu Armstrong w oparciu o najnowsze brytyjskie krążowniki typu E (projekt ten oznaczono jako typ F)[1]. Ustawą z 11 stycznia 1922 roku podjęto decyzję o budowie dwóch pierwszych okrętów, które zamówiono 14 lipca 1922 roku[1]. Wszystkie budowała stocznia Sociedad Española de Construcción Naval (SECN) w Ferrolu w Hiszpanii[1].
Stępkę pod budowę „Almirante Cervera” (Admirał Cervera) położono 25 listopada 1922 roku[a] Otrzymał on nazwę na cześć admirała Pascuala Cervery, walczącego w wojnie amerykańsko-hiszpańskiej. Okręt wodowano 16 października 1925 roku[1]. „Almirante Cervera” rozpoczął próby morskie 24 maja 1928 roku[2], po czym został przyjęty do służby 15 września tego samego roku[3][b].
Skrócony opis
edytuj
Okręty tego typu były dość dużymi krążownikami o typowej architekturze lat 20. XX wieku, z podwyższonym pokładem dziobowym na ponad 1/3 długości kadłuba, artylerią umieszczoną w superpozycji na dziobie i rufie oraz dwoma pochylonymi kominami blisko siebie na śródokręciu[4]. Siłownia była w układzie liniowym: cztery kotłownie z ośmioma kotłami, za nimi dwie maszynownie[1]. Napędzały je cztery zespoły turbin parowych z przekładniami o mocy łącznej 80 000 KM pracujące na osobne śruby, pozwalając na osiąganie prędkości 33 węzłów[1]. Zapas paliwa płynnego wynosił 1675 ton, zapewniając zasięg do 5000 mil morskich przy prędkości 15 w[1].
Wyporność standardowa wynosiła 7475 ton, a pełna 9237 ton[1][5]. Długość okrętu wynosiła 176,63 m, szerokość 16,46 m, a zanurzenie 6 m[1].
Opancerzenie tworzył pas burtowy, którego grubość w rejonie siłowni wynosiła 76 mm (40% długości kadłuba), a poza nim 51 mm, malejąc do 25 mm na dziobie i 38 mm na rufie[1]. Pokład miał grubość 25-50 mm, a maski dział – 12,7 mm. Stanowisko dowodzenia miało najgrubszy pancerz 152 mm[1].
Uzbrojenie i jego zmiany
edytujUzbrojenie stanowiło osiem dział kalibru 152 mm w nietypowym układzie: w dwóch stanowiskach pojedynczych na pokładzie dziobowym i rufowym oraz trzech stanowiskach podwójnych: w superpozycji na piętrze nadbudówki dziobowej i rufowej oraz na śródokręciu, za kominami[5]. Wszystkie działa mogły strzelać na jedną burtę i były chronione przez maski przeciwodłamkowe. Działa konstrukcji brytyjskiej miały długość lufy 50 kalibrów (L/50) i donośność do 21,5 km 500 m[1]. Uzbrojenie przeciwlotnicze stanowiły początkowo cztery pojedyncze działa kalibru 102 mm na śródokręciu (po dwa na burtę) i dwa działka kalibru 47 mm[1]. Broń podwodną stanowiło 12 wyrzutni torped w czterech potrójnych aparatach na pokładzie na śródokręciu (po dwa na każdej z burt)[1].
Podczas wojny domowej zmodyfikowano uzbrojenie przeciwlotnicze. W listopadzie 1936 roku dodano jedno niemieckie działko 20 mm C/30[6]. W kwietniu 1938 roku działa przeciwlotnicze kalibru 102 mm zamieniono na niemieckie 105 cm SK C/32 L/45[6]. Zdjęto wówczas oba działka kalibru 47 mm, a za to liczbę działek 20 mm zwiększono do czterech[6]. Już po wojnie domowej, około 1943 roku dodano cztery podwójne stanowiska niemieckich półautomatycznych działek 37 mm SK C/30[6]. Nie przeszedł on natomiast wzorem bliźniaczych krążowników zmiany rozstawienia dział artylerii głównej[6].
W 1957 lub 1960 roku zdjęto z okrętu wszystkie wyrzutnie torpedowe[7]. Według nieprecyzyjnych danych, pod koniec lat 50. armaty przeciwlotnicze 105 mm zamieniono na 8 działek 37 mm[7][c].
Służba w skrócie
edytujW chwili wybuchu wojny domowej w Hiszpanii „Almirante Cervera” był w remoncie i 21 lipca 1936 roku został przejęty przez frankistów[6]. Brał następnie aktywny udział w działaniach morskich. 6 października 1936 roku zatopił koło Cieśniny Gibraltarskiej mały republikański patrolowiec I-5 (wyporność 128 t, działo 57 mm)[8]. 9 października 1936 roku zatopił pod Malagą patrolowce „Uad Muluya” i „Uad Lucus” (wyporność ok. 400 ton, działo 76 mm)[d]. W ramach blokady morskiej republiki przechwycił pięć statków transportowych, m.in. radziecki „Curupa” (23 października 1938) i co najmniej cztery małe jednostki[9]. 5 marca 1938 roku wziął udział w jedynym większym starciu morskim wojny – bitwie koło przylądka Palos. Służył dalej w marynarce Hiszpanii po wojnie.
W 1961 roku krążownik otrzymał NATO-wski numer burtowy C 12[7].
Okręt został wycofany ze służby 1 lipca 1965 roku[e].
Uwagi
edytuj- ↑ Data położenie stępki według Barabanow 2007 ↓, s. 139 i Mitiukow i Barabanow 2010 ↓, s. 11 może być niepewna z uwagi na błędne inne daty dotyczące tego typu krążowników w tych publikacjach.
- ↑ Barabanow 2007 ↓, s. 139 podaje błędną datę wejścia do służby maj 1927.
- ↑ Nie jest jasne, czy nie chodzi o wcześniej ustawione 8 działek 37 mm według Barabanow 2007 ↓, s. 140
- ↑ Data 9 października 1936 roku według Mitiukow i Barabanow 2010 ↓, s. 26 – na s.11 podana data 9 listopada.
- ↑ Tak podaje Mitiukow i Barabanow 2010 ↓, s. 11; w starszej pracy Barabanow 2007 ↓, s. 139 – 31 sierpnia 1965, a Conway’s All the world’s fighting ships 1947–1995. Robert Gardiner, Stephen Chumbley (red.). Annapolis: Naval Institute Press, 1995, s. 429. ISBN 1-55750-132-7. (ang.). podaje ogólnie 1966 rok
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o Barabanow 2007 ↓, s. 139.
- ↑ Las pruebas del nuevo Almirante Cervera, ABC, 25 maja 1928 (hiszp.).
- ↑ El nuevo crucero Almirante Cervera, ABC, 13 września 1928 (hiszp.).
- ↑ Barabanow 2007 ↓, s. 140 (rysunek).
- ↑ a b Conway’s All the world’s fighting ships 1922–1946 ↓, s. 400.
- ↑ a b c d e f Barabanow 2007 ↓, s. 140.
- ↑ a b c Conway’s All the world’s fighting ships 1947–1995. Robert Gardiner, Stephen Chumbley (red.). Annapolis: Naval Institute Press, 1995, s. 429. ISBN 1-55750-132-7. (ang.).
- ↑ Mitiukow i Barabanow 2010 ↓, s. 33.
- ↑ Barabanow 2007 ↓, s. 141.
Bibliografia
edytuj- Michaił Barabanow: Ispanija. W: S. Patianin, A. Daszjan, K. Bałakin, M. Barabanow, K. Jegorow: Kriejsiera Wtoroj mirowoj. Ochotniki i zaszczitniki [Крейсера Второй мировой. Охотники и защитники]. Moskwa: Kollekcyja, Jauza, EKSMO, 2007. ISBN 5-699-19130-5. (ros.).
- Nikołaj Mitiukow, Michaił Barabanow. Korabli WMS Ispanii pierioda grażdanskoj i Wtoroj mirowoj wojny 1936–1945 gg. „Morskaja Kampanija”. 5/2010, sierpień 2010. Moskwa: WERO Priess. (ros.).
- Conway’s All the world’s fighting ships 1922–1946. Robert Gardiner, Roger Chesneau (red.). London: Conway Maritime Press, 1980. ISBN 0-85177-146-7. (ang.).
- Escobén: El crucero Galicia. 8 lutego 2004. [dostęp 2022-12-13]. (hiszp.).