Alkanna barwierska, czerwienica barwierska (Alkanna tinctoria L.) – gatunek rośliny z rodziny ogórecznikowatych. Rośnie dziko głównie w obszarze śródziemnomorskim: w Afryce Północnej (od Maroka po Egipt), w Europie (Europa Południowa, Czechy, Węgry, Ukraina) i w Azji Zachodniej (Turcja, Izrael, Jordania, Liban, Syria)[4][3].

Alkanna barwierska
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

astropodobne

Rodzina

ogórecznikowate

Rodzaj

alkanna

Gatunek

alkanna barwierska

Nazwa systematyczna
Alkanna tinctoria Tausch
Flora 7: 234 (1824)[3]

Morfologia

edytuj
 
Kwiatostan
Pokrój
Bylina z pokładającymi się pędami długości do 20 cm.
Korzeń
Mocny, gruby.
Liście
Lancetowatego kształtu, owłosione.
Kwiaty
Niebieskie w skrętkach.
Owoc
Rozłupnia wraz z 4 rozłupkami.

Zastosowanie

edytuj

Z korzenia otrzymywany jest barwnik w kolorze czerwonym używany do barwienia tkanin. Jest również wykorzystywany w barwieniu niektórych wyrobów cukierniczych, likierów. W starożytności służył jako szminka.

Synonimy

edytuj

Gatunek ten ma kilka synonimów[4]:

  • Alkanna lehmanii (Tineo) A. DC.
  • Alkanna tuberculata (Forssk.) Meikle
  • Anchusa bracteolata Viv.
  • Anchusa tuberculata Forssk. (basionym)
  • Lithospermum lehmanii Tineo

Przypisy

edytuj
  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-03-22] (ang.).
  3. a b Alkanna tinctoria Tausch, [w:] Plants of the World Online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2024-01-07].
  4. a b Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-02-05].

Bibliografia

edytuj
  • Zbigniew Podbielkowski: Słownik roślin użytkowych. Warszawa: PWRiL, 1989. ISBN 83-09-00256-4.