Alina Kowalczykowa
Alina Joanna Kowalczykowa (ur. 19 lutego 1936 w Warszawie[1], zm. 13 sierpnia 2022 tamże[2]) – profesor historii literatury polskiej, autorka publikacji naukowych z dziedziny humanistyki, członkini Towarzystwa Popierania i Krzewienia Nauk, PEN Clubu, Komitetu Nauk o Literaturze PAN oraz Instytutu Badań Literackich PAN. W swoich pracach zajmowała się głównie zagadnieniami romantyzmu.
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| profesor nauk humanistycznych | |
| Specjalność: filologia polska, literaturoznawstwo | |
| Alma Mater | |
| Doktorat | |
| Habilitacja | |
| Profesura | |
| Doktor honoris causa Uniwersytet w Białymstoku – 11 kwietnia 2018 | |
| Nauczyciel akademicki | |
| Uczelnia | |
| Odznaczenia | |
| |
Życiorys
edytujW czasie II wojny światowej od 1941 przebywała w Bronowicach, a następnie w podwarszawskiej Podkowie Leśnej[3]. Po zakończeniu okupacji powróciła do Warszawy. W latach 1949–1953 była członkiem Związku Młodzieży Polskiej. W 1952 rozpoczęła studia na Wydziale Fizyki UW, z których zrezygnowała po pierwszym roku i przeniosła się na Wydział Polonistyki UW. Pracę magisterską obroniła w 1957 i rozpoczęła swoją pierwszą pracę jako asystent w Pracowni Bibliografii Retrospektywnej Instytutu Badań Literackich PAN. Jej pierwszą opublikowaną pracą naukową był artykuł Zza kulis Sowizdrzała, wydrukowany w „Przeglądzie Humanistycznym” w 1959. W 1966 obroniła pracę doktorską pt. Rozwój twórczości lirycznej Słonimskiego w latach 1918–1935, a promotorem był prof. Kazimierz Wyka. Została stałym współpracownikiem czasopisma „Pamiętnik Literacki”, w którym publikowała w latach 1967–1983 prace historycznoliterackie.
W 1976 uzyskała habilitację w Instytucie Badań Literackich (praca pt. Romantyczni szaleńcy). W 1981 została członkiem Towarzystwa Popierania i Krzewienia Nauk, w zarządzie którego zasiadała w latach 1992–1995. W 1982 usunięta dyscyplinarnie ze względów politycznych z Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Kielcach[4]. W tym samym roku pracowała również na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu Łódzkiego. W 1987 przystąpiła do działalności w Polskiej Partii Socjalistycznej[5], gdzie była założycielką łódzkiego Okręgowego Komitetu Robotniczego, zasiadając także w składzie redakcji jego pisma „Robotnik”[6].
W 1988 została członkiem PEN Clubu, w którym w latach 1991–1995 pełniła funkcję sekretarza generalnego, później członka zarządu[4]. W 1991 uzyskała tytuł profesora oraz została członkiem Komitetu Nauk o Literaturze PAN.
Autorka podręczników szkolnych do języka polskiego (Romantyzm. Podręcznik dla szkół ponadpodstawowych, Warszawa 1994).
Życie prywatne
edytujCórka Stanisława Lorentza i Ireny z domu Nasfeter. Jej starszą siostrą była socjolożka Irena Nowak. W trakcie studiów, w 1956 wzięła ślub z architektem Wojciechem Kowalczykiem.
Pochowany na Cmentarzu ewangelicko-augsburskim w Warszawie[7].
Dorobek naukowy
edytuj- Liryki Słonimskiego 1918–1935, Warszawa 1967
- Słonimski, Warszawa 1972
- Romantyczni szaleńcy, Warszawa 1977
- Programy i spory literackie w dwudziestoleciu. 1918–1939, Warszawa 1978
- Siedmiu bohaterów romantycznych, Warszawa 1981
- Stefan Żeromski w Zamku, Warszawa 1985
- Warszawa romantyczna, Warszawa 1987
- Czym był romantyzm?, Warszawa 1990
- Kordian Juliusza Słowackiego, Warszawa 1990
- Piłsudski i tradycja, Chotomów 1991
- Słowacki, Warszawa 1994
- Słownik literatury polskiej XIX wieku, pod red. J. Bachórza i A. Kowalczykowej, Wrocław 1991
- Dramat i teatr romantyczny, Warszawa 1997
- Romantyzm. Nowe spojrzenie, Warszawa 2008
- Świadectwo autoportretu, Warszawa 2008
Wydania Biblioteki Narodowej
edytuj- Juliusz Słowacki. Krąg pism mistycznych. Zakład Narodowy im. Ossolińskich. BN I, 245. Wrocław 1982.
- Idee programowe romantyków polskich. Antologia. Zakład Narodowy im. Ossolińskich. BN I, 261. Wrocław 1991.
- Juliusz Słowacki. Sen srebrny Salomei. Romans dramatyczny w pięciu aktach. Zakład Narodowy im. Ossolińskich. BN I, 57. Wrocław 1992.
Odznaczenia
edytuj- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (1997)[8][9].
Inne wyróżnienia
edytuj- 11 kwietnia 2018 Doktorat honoris causa Uniwersytetu w Białymstoku[10][11].
Przypisy
edytuj- ↑ Zmarła profesor Alina Kowalczykowa (1936–2022) [online], Biblioteka Narodowa, 16 sierpnia 2022 [dostęp 2023-07-01] (pol.).
- ↑ Instytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk - Aktualności [online], ibl.waw.pl [dostęp 2022-08-19].
- ↑ Anna Małgorzata Pycka: Powróćmy do rozmowy... 12 spotkań z Warszawą w tle. Łomianki: Wydawnictwo LTW, 2015, s. 37. ISBN 978-83-7565-422-6.
- ↑ a b Współcześni polscy pisarze i badacze literatury. Słownik biobibliograficzny, pod red. Jadwigi Czachowskiej i Alicji Szałagan. Warszawa 1996. Tom 4, s. 312.
- ↑ Alina Kowalczykowa, O Janie Józefie Lipskim – dopowiedzenie, „Teksty Drugie: teoria literatury, krytyka, interpretacja” nr 1/2 (13/14), s. 95–96.
- ↑ Opis łódzkiego „Robotnika” w Encyklopedii Solidarności.
- ↑ nekrolog. Gazeta Wyborcza, 24 sierpnia 2022. [dostęp 2024-05-02].
- ↑ M.P. z 1997 r. nr 16, poz. 151.
- ↑ M.P. z 1997 r. nr 33, poz. 315.
- ↑ Prof. Alina Kowalczykowa i dr hab. Halina Krukowska doktorami honoris causa Uniwersytetu w Białymstoku.
- ↑ Nie żyje prof. Alina Kowalczykowa – doktor honoris causa Uniwersytetu w Białymstoku
Bibliografia
edytuj- Współcześni polscy pisarze i badacze literatury. Słownik biobibliograficzny, pod red. Jadwigi Czachowskiej i Alicji Szałagan. Warszawa 1996. Tom 4. ISBN 83-02-05974-9.