Ali Dżaudat al-Ajjubi
Ali Dżaudat al-Ajjubi, arab. علي جودت الأيوبي (ur. 1886 w Mosulu, zm. 1969) – iracki polityk, trzykrotny premier Iraku w latach 1934–1935, 1949–1950 i od czerwca do grudnia 1957.
| |
| Data i miejsce urodzenia |
1886 |
|---|---|
| Data śmierci |
1969 |
| premier Iraku | |
| Okres |
od 1934 |
| Poprzednik | |
| Następca |
Dżamil al-Midfa’i |
| premier Iraku | |
| Okres |
od 1949 |
| Poprzednik | |
| Następca | |
| premier Iraku | |
| Okres |
od 1957 |
| Poprzednik | |
| Następca | |
Życiorys
edytujJego ojciec był policjantem, a na emeryturze prowadził sklep. Ukończył szkołę wojskową w Bagdadzie, a następnie Akademię Wojskową w Konstantynopolu, gdzie poznał grupę innych oficerów arabskich: Dżafara al-Askariego, Nuriego as-Sa’ida, Dżamila al-Midfa’ia i Jasina al-Haszimiego. Brał udział w powstaniu arabskim przeciwko Turkom w 1916. Po utworzeniu Królestwa Wielkiej Syrii został gubernatorem wojskowym Aleppo i Hims[1]. Następnie udał się do Iraku. Był gubernatorem Al-Hilli, An-Nadżafa, Karbali, Mosulu, Dijali i Basry[1]. W latach 1923–1924 był ministrem spraw wewnętrznych w rządzie al-Askariego[2]. W 1930 był ministrem finansów w rządzie Nuriego as-Sa’ida[3].
W 1934 przekonał króla Ghaziego do rozpisania przedterminowych wyborów i powierzenia właśnie jemu teki premiera[4]. Wybory zostały sfałszowane, by większość mandatów do izby niższej przypadła zwolennikom al-Ajjubiego. Do parlamentu nie dopuszczono natomiast niemal żadnych przedstawicieli szyitów, wykluczono z niego także opozycyjną Partię Bractwa Narodowego Jasina al-Haszimiego i Dżafara Abu at-Timmana[5]. Fakt ten doprowadził do protestów plemion znad dolnego i środkowego Eufratu, z którymi sprzymierzyła się Partia Bractwa Narodowego. Przywódcy plemienni i działacze partyjni, zwłaszcza Hikmat Sulajman, opracowali plan obalenia rządu. Protesty plemion i skargi kierowane do króla sprawiły, że al-Ajjubi podał się do dymisji[5]. Nadal należał do irackiej elity władzy, nieformalnie doradzając m.in. Nuriemu as-Sa’idowi[6]. W latach 1948–1949 był ministrem spraw zagranicznych w kolejnym rządzie Nuriego as-Sa’ida[7].
Ali Dżaudat al-Ajjubi sprawował urząd premiera Iraku po raz drugi od grudnia 1949 do lutego 1950[8].
Po raz trzeci premierem Iraku był od czerwca do grudnia 1957[8], ponownie zastępując na urzędzie Nuriego as-Sa’ida, który za bardzo kojarzył się z wpływami brytyjskimi w Iraku[9]. Odszedł z urzędu w związku z planowaną unią iracko-jordańską, by Irak mógł dowieść jordańskiemu partnerowi, że jego rząd tworzą jednoznacznie prozachodni politycy[10].
Jego córka Silwa wyszła za mąż za irackiego polityka Adnana al-Badżahdżiego[11].
Przypisy
edytuj- ↑ a b E. Ghareeb, B. Dougherty, Historical..., s. 100.
- ↑ E. Ghareeb, B. Dougherty, Historical..., s. 684.
- ↑ E. Ghareeb, B. Dougherty, Historical..., s. 686.
- ↑ Ch. Tripp, Historia Iraku, s. 111-112.
- ↑ a b A. Dawisha, Iraq, s. 34-36.
- ↑ A. Dawisha, Iraq, s. 116-117.
- ↑ P. Kwiatkiewicz, Mocarstwa..., s. 50.
- ↑ a b P. Kwiatkiewicz, Mocarstwa.., s. 20.
- ↑ P. Kwiatkiewicz, Mocarstwa..., s. 182.
- ↑ P. Kwiatkiewicz, Mocarstwa..., s. 195.
- ↑ E. Ghareeb, B. Dougherty, Historical..., s. 469.
Bibliografia
edytuj- Dawisha A.: Iraq. A Political History. Princeton: Princeton University Press, 2009. ISBN 978-0-691-15793-1.
- Edmund Ghareeb, Historical Dictionary of Iraq, Beth Dougherty, Lanham, Md.: Scarecrow Press, 2004, ISBN 978-0-8108-6568-6, OCLC 176876157.
- Kwiatkiewicz P.: Mocarstwa wobec Iraku w latach 1945-1967. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2005. ISBN 83-7441-178-3.
- Tripp Ch.: Historia Iraku. Warszawa: Książka i Wiedza, 2009. ISBN 978-83-05-13567-2.