Alfabet niemiecki

Alfabet niemiecki – alfabet oparty na alfabecie łacińskim, służący do zapisu języka niemieckiego. Składa się z 30 liter, lecz w Szwajcarii i w Liechtensteinie z 29 liter, gdzie ẞß jest zawsze zastępowane przez SS/ss. Duża litera ẞ od końca 2016 r. jest częścią oficjalnej pisowni niemieckiej^[1]^[2].

Litery w alfabecie niemieckim i ich nazwy


Litera	Nazwa litery	Wymowa IPA
A a	A	[a ː]
Ä ä	Ä, A-Umlaut	[ɛ ː]
B b	Be	[b e ː]
C c	Ce	[ts e ː]
D d	De	[d e ː]
E e	E	[e ː]
F f	Eff	[ɛ f]
G g	Ge	[g e ː]
H h	Ha	[h a ː]
I i	I	[i ː]
J j	Jott	[j ɔ t]
K k	Ka	[k a ː]
L l	Ell	[ɛ l]
M m	Emm	[ɛ m]
N n	Enn	[ɛ n]
O o	O	[o ː]
Ö ö	Ö, O-Umlaut	[ø ː] usta jak do polskiego „u” i nie wymawiając „u” wymówić „e”
P p	Pe	[p e ː]
Q q	Qu, Que	[k u ː], [k v e ː]
R r	Err	[ɛ r], w niektórych regionach [ɛ ʁ]
S s	Ess	[ɛ s]
ẞ ß	Eszett, scharfes Ess	['ɛ s] przed tym dźwiękiem samogłoska jest zawsze przedłużana
T t	Te	[t e ː]
U u	U	[u ː]
Ü ü	Ü, U-umlaut	[y ː] usta jak do polskiego „u” i nie wymawiając „u” wymówić „i”
V v	Vau	[f a ʊ]
W w	We	[v e ː]
X x	Ix	[ɪ k s]
Y y	Ypsilon	[ˈ ʏ p s i l ɔ n]
Z z	Zett	[ts e t]

Wieloznaki

Do zapisu języka niemieckiego stosowane są następujące wieloznaki:

Wieloznaki oznaczające pojedynczą głoskę, która nie wynika z wymowy poszczególnych liter lub wynika z niej tylko częściowo: ch, sch, ph, ng, ie, ou oraz dodatkowo dla zastąpienia liter ä, ö, ü, ß i w nazwach własnych: ae, oe, ue, ss;
Wieloznaki oznaczające pojedynczą głoskę, która wynika z ogólnej ustalonej w języku niemieckim zasady odczytywania kombinacji liter: bb, dd, ff, ..., ss, ck, tz, dt, aa, ee, oo, ah, äh, eh, ih, ..., th, gh, dh, ..., oraz tylko w sylabach nieakcentowanych: el, em, en, er;
Wieloznaki i inne kombinacje liter, oznaczające kilka głosek, które nie wynikają z ogólnej ustalonej w języku niemieckim zasady odczytywania kombinacji liter: äu, ei, eu, chs, dsch, tsch tylko w nazwach własnych: tzsch, zsch, tylko w nagłosie: sp i st, tylko w środku wyrazu przed samogłoską: ti, tylko w nieakcentowanym wygłosie wyrazu: ig

Alfabet niemiecki a alfabet polski

23 litery występują zarówno w alfabecie polskim, jak i niemieckim. Są to: A, a, B, b, C, c, D, d, E, e, F, f, G, g, H, h, I, i, J, j, K, k, L, l, M, m, N, n, O, o, P, p, R, r, S, s, T, t, U, u, W, w, Y, y^[a], Z, z^[b]

7 liter występuje w alfabecie niemieckim, ale nie występuje w alfabecie polskim. Są to: Ä, ä, Ö, ö, Q, q, ẞ, ß, Ü, ü, V, v, X, x

Zobacz też

Uwagi

↑ Choć w języku polskim samogłoska ta jest wymawiana inaczej.
↑ Choć w języku polskim spółgłoska ta jest wymawiana inaczej.

Przypisy

↑ rfdr_Bericht_2011.
↑ Germany’s century-long debate over a missing letter in its alphabet – Quartz [online], qz.com [dostęp 2018-09-13] (ang.).

Linki zewnętrzne

Wymowa bez znaków diakrytycznych

[3] Choć w języku polskim samogłoska ta jest wymawiana inaczej.

[4] Choć w języku polskim spółgłoska ta jest wymawiana inaczej.

[1] rfdr_Bericht_2011.

[2] Germany’s century-long debate over a missing letter in its alphabet – Quartz [online], qz.com [dostęp 2018-09-13] (ang.).

[1]

[2]

[a]

[b]