Alexis Saint Martin
Alexis Bidagan dit Saint Martin (ur. 8 kwietnia 1802, zm. 24 czerwca 1880) – kanadyjski coureur des bois, znany z udziału w eksperymentach nad trawieniem u ludzi, przeprowadzonych na nim przez lekarza armii amerykańskiej Williama Beaumonta między 1822 a 1833 rokiem.
 St-Martin na portrecie z 1912 r. | |
| Data i miejsce urodzenia |
8 kwietnia 1802 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
24 czerwca 1880 |
Badania żołądka St-Martina doprowadziły do lepszego zrozumienia żołądka, soków żołądkowych i procesów trawienia[1].
Wypadek
edytuj6 czerwca 1822 roku w punkcie handlu futrami na wyspie Mackinac, St-Martin został przypadkowo postrzelony z muszkietu z bliskiej odległości. Pocisk pozostawił w jego boku dziurę, która z czasem zagoiła się, tworząc otwartą przetokę prowadzącą z środowiska zewnętrznego, przez ścianę jamy brzusznej, do żołądka[1][2][3][4].
Ranę opatrzył stacjonujący na pobliskim posterunku wojskowym chirurg armii amerykańskiej - William Beaumont[1]. Funkcje jelit wróciły do normy po około 17 dniach od interwencji lekarskiej[2].
Eksperymenty
edytujW tamtym czasie wiedza naukowa na temat trawienia była bardzo niewielka i Beaumont dostrzegł szansę, jaką dawała ta przetoka – mógł dosłownie obserwować procesy trawienia, zawieszając pokarm na sznurku w jego żołądku, a następnie wyciągając go w celu obserwacji w jakim stopniu został strawiony. Beaumont kontynuował badania na St-Martinie z przerwami aż do 1833 roku, przeprowadzając około 200 eksperymentów w ciągu 10 lat[1][2][5]
Chirurg opublikował opis swoich eksperymentów w 1838 roku pod tytułem Eksperymenty i obserwacje dotyczące soku żołądkowego i fizjologii trawienia (ang. Experiments and Observations on the Gastric Juice, and the Physiology of Digestion)[4]. Beaumont przedstawił 51 wniosków na temat trawienia na podstawie swoich obserwacji Alexisa St-Martina i opartych na jego żołądku badań. Ustalił m.in że warzywa są trawione wolniej niż mięso, że mleko koaguluje na początku procesu trawienia, a ruchy mięśniówki żołądka wspomagają trawienie. Jego praca potwierdziła teorię Williama Prouta, że soki żołądkowe zawierają kwas solny, a on sam odkrył, że sok żołądkowy jest wydzielany przez błonę śluzową żołądka[1].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e Catherine Price. Probing the Mysteries of Human Digestion. „Distillations”. 4 (2), s. 27–35, 2018. [zarchiwizowane z adresu].
- ↑ a b c William Beaumont: Experiments and Observations on the Gastric Juice and the Physiology of Digestion. Edinburgh: Maclachlan and Stewart, 1833, s. 1.
- ↑ R. Harré: Great Scientific Experiments. Phaidon (Oxford), 1981, s. 39–47. ISBN 978-0-7148-2096-5.
- ↑ a b David E. Tanner. Narrative, Ethics, and Human Experimentation in Richard Selzer's "Alexis St. Martin": The Miraculous Wound Re-Examined. „HEC Forum”. 12 (2), s. 149–160, 2000. DOI: 10.1023/A:1008949000333. PMID: 11066194.
- ↑ Life and Letters of Dr. William Beaumont. St. Louis: C. V. Mosby Company, 1912, s. 1.