Alexandre Guy Pingré
Don Alexandre Guy Pingré (ur. 31 sierpnia?/11 września 1711 w Paryżu, zm. 20 kwietnia?/1 maja 1796 tamże) – francuski astronom, bibliotekarz, kompozytor, a także duchowny katolicki[2][3].
Data i miejsce urodzenia |
31 sierpnia?/11 września 1711 |
---|---|
Data i miejsce śmierci | |
Zawód, zajęcie | |
Alma Mater | |
Wyznanie |
Życiorys
edytujMłodość
edytujPingré urodził się w Paryżu, ale pierwsze wykształcenie zdobywał w Opactwie św. Wincentego w Senlis. Tam też w wieku szesnastu lat wstąpił do wspólnoty zakonnej. Po wyświęceniu na kapłana, w 1735 roku został mianowany profesorem teologii w szkole przy opactwie. Niedługo później, ze względu na opowiadanie się za poglądami jansenistów, François-Barthélemi de Salignac, biskup diecezji Pamiers, zmusił Pingrégo do poddania się przesłuchaniu przez komisję jezuitów[2][4].
W 1745 roku król Ludwik XV zwołał Kapitułę Generalną Zgromadzenia Kanoników św. Genowefy Paryskiej, do której należał Pingré, w celu wyegzekwowania królewskiej polityki przeciwko naukom jansenistów. Członkostwo w Kapitule wymagało złożenia przysięgi posłuszeństwa wobec papieskiej bulli Unigenitus, potępiającej jansenizm. Pingré i kilku innych kanoników opactwa Senlis sprzeciwiło się temu i zostali oni usunięci z Kapituły, a następnie przydzieleni do służby w wiejskich parafiach[2].
Działalność naukowa
edytujW młodym wieku Pingré zainteresował się astronomią, a w 1749 roku został mianowany profesorem astronomii w nowo powstałej Akademii w Rouen. Pełnił także funkcję bibliotekarza Opactwa św. Genowefy w Paryżu, gdzie zbudował obserwatorium astronomiczne i pracował przez czterdzieści lat.[2]
Ze względu na słabe zdrowie i wzrok, umiejętności obserwacyjne Pingrégo były ograniczone. Dał się on jednak poznać jako świetny matematyk. W społeczności naukowej zasłynął tym, że wykrył czterominutowy błąd w obliczeniach Lacaille’a dla zaćmienia Księżyca w 1749 roku. Po dokonaniu obserwacji tranzytu Merkurego w 1753 roku został członkiem korespondującym Francuskiej Akademii Nauk. W 1757 roku zainteresował się kometami, w wyniku czego powstał obszerny traktat o teorii i historii obserwacyjnej komet. W oparciu o pracę Pierre’a Charles’a Lemonniera opublikował także żeglarski almanach z tabelami księżycowymi. Podczas tranzytu Wenus w 1761 roku Pingré wziął udział w nieudanej kampanii obserwacyjnej na wyspę Rodrigues, leżącą na Oceanie Indyjskim[5].
W 1767 roku popłynął wraz z Charles’em Messierem na Bałtyk, aby przetestować chronometry morskie. W 1769 roku wziął udział w ekspedycji naukowej na Haiti, której celem było przeprowadzenie obserwacji kolejnego tranzytu Wenus, co tym razem się udało. W 1771 roku Pingré, Jean-Charles de Borda oraz kilku innych naukowców wzięło udział w wyprawie morskiej fregaty La Flore. Statek został jednak przejęty przez siły brytyjskie, a Pingré trafił do Portugalii, straciwszy wszystkie swoje notatki.
Śmierć
edytujPingré popadł w ubóstwo po zlikwidowaniu opactwa w Senlis w wyniku rewolucji francuskiej. Był jednak w stanie nadal publikować swoje prace aż do śmierci w 1796 roku, dzięki wsparciu innego astronoma, Jérôme’a Lalande’a, który pozyskał dla Pingrégo dotację w wysokości 3000 franków od francuskiego Zgromadzenia Narodowego[2].
Upamiętnienia
edytujW 1961 roku Międzynarodowa Unia Astronomiczna nazwała jego nazwiskiem krater na Księżycu[6]. Jego nazwiskiem nazwana została także planetoida (12719) Pingré, odkryta w 1991 roku[7].
Publikacje
edytuj- État du Ciel (1754–1757);
- Cométographie; ou, Traité historique et théorique des comètes (1783);
- Projet d’une histoire d’astronomie du dix-septième siècle (1756–1786).
Zobacz też
edytuj- IMSLP Utwory organowe różnych autorów, zebrane i zredagowane przez Pingrégo.
Przypisy
edytuj- ↑ Full text of „Liste générale des membres de l’Académie des sciences, belles-lettres et arts de Rouen de 1744...” [online], archive.org [dostęp 2019-11-15] (ang.).
- ↑ a b c d e Alexandre Guy Pingré – Encyclopedia Volume – Catholic Encyclopedia – Catholic Online [online], www.catholic.org [dostęp 2019-11-15] (ang.).
- ↑ Pièces de différents Auteurs (Pingré, Alexandre-Guy) – IMSLP: Free Sheet Music PDF Download [online], imslp.org [dostęp 2019-11-15] (ang.).
- ↑ Bishop François-Barthélemi de Salignac de La Mothe-Fénelon [Catholic-Hierarchy] [online], www.catholic-hierarchy.org [dostęp 2019-11-15] (ang.).
- ↑ Anthony Cheke: The natural history and human drama of the 18th and 19th century transit expeditions to Mauritius and Rodrigues in the Indian Ocean. 2004. [dostęp 2022-08-12]. (ang.).
- ↑ Planetary Names: Crater, craters: Pingré on Moon [online], planetarynames.wr.usgs.gov [dostęp 2019-11-15] (ang.).
- ↑ (12719) Pingré w bazie Minor Planet Center (ang.)
Linki zewnętrzne
edytuj- Alexandre Guy Pingré. [w:] Catholic Encyclopedia [on-line]. Catholic Online. (ang.).
- ISNI: 0000000108562452
- VIAF: 29571614
- LCCN: n87801400
- GND: 104224533
- LIBRIS: jgvz2jf23bxnl0x
- BnF: 12151017m
- SUDOC: 030004306
- BNE: XX1545552
- NTA: 154123285
- BIBSYS: 6095761
- CiNii: DA1929363X
- Open Library: OL565361A
- PLWABN: 9810635278805606
- NUKAT: n2006070088
- PTBNP: 45994
- CANTIC: a10137853
- BLBNB: 000510474
- LIH: LNB:CQuA;=Bg