Aleksander Zygmunt Myszkowski
Aleksander Zygmunt Myszkowski (ur. 28 lutego 1892 w Myszkowicach, zm. 1956 w Mato Grosso) – pułkownik dyplomowany piechoty Wojska Polskiego, działacz niepodległościowy, kawaler Orderu Virtuti Militari.
| |
 pułkownik dyplomowany piechoty
| |
| Data i miejsce urodzenia |
28 lutego 1892 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
1956 |
| Przebieg służby | |
| Siły zbrojne | |
| Formacja | |
| Jednostki | |
| Stanowiska |
zastępca dowódcy etapów armii |
| Główne wojny i bitwy | |
| Odznaczenia | |
           
| |
Życiorys
edytujUrodził się 28 lutego 1892 roku w Myszkowicach, w rodzie Edmunda i Leokadii z Lewandowskich[1]. „Pochodził ze zubożałej linii magnackiego rodu Gonzagów – Myszkowskich, posiadał resztówkę – kilkudziesięciohektarowy folwark Myszkowice, leżący na skraju Zagłębia Dąbrowskiego. Był wysoce ambitny i zdumiewał kolegów brawurowymi wyczynami”[2].
W czasie I wojny światowej walczył w I Brygadzie Legionów Polskich. Był oficerem 5 pułku piechoty Legionów. W lipcu 1916 roku, w czasie bitwy pod Kostiuchnówką, przejął dowództwo 8 kompanii po rannym por. Rapidzie. Kompanię tworzyli górale żywieccy, ochotnicy ze wsi Czaniec, nazywający siebie „Cańcokami”. 6 lipca prowadząc atak na bagnety został ranny w kolano[3]. Po kryzysie przysięgowym wstąpił do Polskiej Siły Zbrojnej. W okresie od 1 października 1917 roku do 18 sierpnia 1918 roku był dowódcą Klasy „C” w Szkole Podchorążych w Ostrowi Mazowieckiej[4].
Do końca lata 1919 przewodził Sekcji Wschód II Oddziału Sztabu Generalnego WP. Od września w Rydze jako specjalny delegat WP na Łotwie i w Estonii, przygotowywał militarne współdziałanie wojsk łotewskich i polskich przeciwko bolszewikom. Od grudnia 1919 był oficjalnie attaché wojskowym przy Poselstwie Polskim w Rydze. 30 grudnia podpisał w imieniu Rzeczypospolitej umowę wojskową z Łotwą, której jednym z efektów była polsko-łotewska operacja Zima skutkująca zajęciem Dyneburga[5].
W latach 1921–1922 był słuchaczem I Kursu Doszkolenia Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie. Po ukończeniu kursu i uzyskaniu „pełnych kwalifikacji do pełnienia służby na stanowiskach Sztabu Generalnego” został przydzielony na stanowisko szefa sztabu 19 Dywizji Piechoty w Wilnie[6]. W następnym roku był wykładowcą w Wyższej Szkole Wojennej w Warszawie. W październiku 1924 roku został przeniesiony do 32 pułku piechoty w Modlinie na stanowisko zastępcy dowódcy pułku[7]. W 1928 roku był I oficerem sztabu Inspektoratu Armii w Wilnie. Stanowisko Inspektora Armii zajmował wówczas gen. dyw. Edward Śmigły-Rydz. W czasie służby w W.S.Woj. w Warszawie pozostawał oficerem nadetatowym 7 pułku piechoty Legionów, natomiast w czasie służby w Wilnie – oficerem nadetatowym 68 pułku piechoty. 1 stycznia 1929 roku Prezydent RP, Ignacy Mościcki nadał mu stopień pułkownika[8]. W styczniu 1930 roku objął dowództwo 16 pułku piechoty Ziemi Tarnowskiej w Tarnowie[9], a już 13 października 1931 roku zastąpił płk. dypl. Emila Krukowicz-Przedrzymirskiego na stanowisku dowódcy piechoty dywizyjnej 7 Dywizji Piechoty w Częstochowie[10]. 16 lutego 1935 roku został mianowany dowódcą 13 Kresowej Dywizji Piechoty w Równem[11]. 28 stycznia 1938 roku prezydent RP zwolnił go ze stanowiska dowódcy 13 DP[12]. W styczniu 1938 roku został pomocnikiem dowódcy Okręgu Korpusu Nr VIII w Toruniu.
W czasie kampanii wrześniowej pełnił funkcję zastępcy dowódcy etapów Armii „Pomorze” oraz dowódcy Oddziału Wydzielonego „Toruń”. 11 września, po objęciu przez gen. Michała Tokarzewskiego-Karaszewicza dowództwa grupy operacyjnej, został dowódcą etapów Armii „Poznań” i „Pomorze”[13]. We wrześniu 1939 po bitwie nad Bzurą dostał się do niemieckiej niewoli. W niewoli przebywał do wiosny 1945 roku między innymi w Oflagu VII A Murnau. Za ten okres służby generał Juliusz Rómmel wystawił mu negatywną opinię: „element szkodliwy w armii! Wykluczony przez tutejsze Oficerskie Sądy Honorowe”[14]. Po zakończeniu II wojny światowej przebywał na emigracji, początkowo we Francji potem w Brazylii gdzie administrował majątek Sanguszków.
Dwukrotnie żonaty. W 1919 roku ożenił się z Anielą Szacherską i wkrótce potem zakupił Chwalibogowo. W 1928 roku ożenił się ponownie. Jego żoną została Helena Ogórek, z którą miał córki Alicję i Irenę.
.jpg)
Zmarł tragicznie w Mato Grosso w 1956 roku.
Awanse
edytuj- chorąży – 2 lipca 1915 roku
- podporucznik – 28 kwietnia 1916 roku
- porucznik – 1 listopada 1916 roku
- kapitan
- major – zweryfikowany 3 maja 1922 roku ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 roku i 159. lokatą w korpusie oficerów piechoty
- podpułkownik – 31 marca 1924 roku ze starszeństwem z dniem 1 lipca 1923 roku i 70. lokatą w korpusie oficerów piechoty
- pułkownik – 1 stycznia 1929 roku ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1929 roku i 12. lokatą w korpusie oficerów piechoty
Ordery i odznaczenia
edytuj- Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari[15] nr 6609 – 17 maja 1922[16]
- Krzyż Niepodległości – 20 stycznia 1931 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”[17]
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski – 10 listopada 1928 „za zasługi na polu organizacji i wyszkolenia wojska”[18][15]
- Krzyż Walecznych czterokrotnie[15] (po raz pierwszy w 1921[19])
- Złoty Krzyż Zasługi – 18 marca 1933 „za zasługi na polu wyszkolenia wojska”[20]
- Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921[15]
- Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości[15]
- Odznaka Pamiątkowa Generalnego Inspektora Sił Zbrojnych[15] – 12 maja 1936
- Odznaka 5 Pułku Piechoty Legionów
- Order Krzyża Wolności I kategorii III klasy[15] (Estonia[21], 1925[22])
- Wielki Oficer Orderu Trzech Gwiazd (Łotwa, 1935)[23]
- Order Pogromcy Niedźwiedzia III klasy[15] (Łotwa, 1921)[24][15]
- Medal 10 Rocznicy Wojny Niepodległościowej[15] (Łotwa, 1929)[25]
- pruski Krzyż Żelazny 2. klasy – 12 maja 1917[26]
Upamiętnienie
edytuj17 marca 2024 w muzeum marszałka Józefa Piłsudskieg w Sulejówku odbyła się premiera filmu dokumentalnego w reżyserii Macieja Dancewicza "Kapitan Myszkowski"[27].
Przypisy
edytuj- ↑ Kolekcja ↓, s. 1.
- ↑ Leon Berbecki, Pamiętniki ... s. 108.
- ↑ Leon Berbecki, Pamiętniki ... s. 109.
- ↑ Księga pamiątkowa 1830 – 29 XI 1930 ... s. 384.
- ↑ Bartosz Chmielewski: Polsko-łotewskie braterstwo broni: “Operacja Zima” 1920 roku. Przegląd Bałtycki, 2021-01-03. [dostęp 2021-01-05]. (pol.).
- ↑ Dziennik Personalny M.S.Wojsk. Nr 33 z 16.09.1922 r.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 105 z 8 października 1924 roku, s. 580.
- ↑ Dziennik Personalny M.S.Wojsk. Nr 1 z 04.01.1929 r.
- ↑ Dziennik Personalny M.S.Wojsk. Nr 1 z 21.01.1930 r.
- ↑ Dziennik Personalny M.S.Wojsk. Nr 7 z 23.10.1931 r.
- ↑ Zarządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej. Mianowania na stanowiska. „Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych”. Nr 5, s. 29, 21 marca 1935.
- ↑ Pismo szefa Biura Personalnego MSWojsk. L. 166/tj. II-1 z 28 stycznia 1928 roku.
- ↑ Konrad Ciechanowski, Armia „Pomorze” s. 52, 85, 302.
- ↑ Juliusz Rómmel, Generała Juliusza Rómmla opinie o wyższych oficerach WP s. 230.
- ↑ a b c d e f g h i j Pułkownik Aleksander Zygmunt Myszkowski. Zdj. Narodowe Archiwum Cyfrowe.. przegladbaltycki.pl. [dostęp 2020-07-27].
- ↑ Dziennik Personalny M.S.Wojsk. Nr 2 z 06.01.1923 r.
- ↑ M.P. z 1931 r. nr 18, poz. 31.
- ↑ M.P. z 1928 r. nr 260, poz. 631.
- ↑ Rozkaz Ministra Spraw Wojskowych L. 2142 z 1921 r. (Dziennik Personalny z 1922 r. Nr 1, s. 69).
- ↑ M.P. z 1933 r. nr 64, poz. 82.
- ↑ Zarządzenia Prezesa Rady Ministrów. Zezwolenie na przyjęcie i noszenie orderów. „Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych”. Nr 13, s. 291, 11 listopada 1933.
- ↑ Vilius Kavaliauskas: Symbole wolności bałtyckiej 1918–1940. Warszawa: Muzeum Łazienki Królewskie, 2020, s. 16. ISBN 978-83-64178-88-7.
- ↑ Vilius Kavaliauskas: Symbole wolności bałtyckiej 1918–1940. Warszawa: Muzeum Łazienki Królewskie, 2020, s. 49. ISBN 978-83-64178-88-7.
- ↑ Rozkaz Ministra Spraw Wojskowych L. 1848 z 28 lipca 1921 r. (Dziennik Personalny z 1921 r. Nr 31, poz. 1297).
- ↑ Dziennik Personalny MSWojsk Nr 12/1929, s. 238.
- ↑ Verzeichnis űber jene Angehörigen der Polnischen Legion welche mit dem preuß. Eisernen Kreuz 2. Klasse ausgezichnet wurden. [w:] sygn. I.120.1.383, s. 23, 24 [on-line]. Centralne Archiwum Wojskowe. [dostęp 2022-08-15].
- ↑ "Kapitan Myszkowski" – w Sulejówku premiera filmu o bliskim współpracowniku Józefa Piłsudskiego [online], dzieje.pl [dostęp 2024-03-17] (pol.).
Bibliografia
edytuj- Myszkowski (Gonzaga-Myszkowski) Aleksander Zygmunt. [w:] Kolekcja Orderu Wojennego Virtuti Militari, sygn. I.482.37-2740 [on-line]. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-01-10].
- Lista starszeństwa oficerów Legionów Polskich w dniu oddania Legionów Polskich Wojsku Polskiemu (12 kwietnia 1917). Komenda Legionów Polskich, 1917.
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2019-02-09].
- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
- Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
- Księga pamiątkowa 1830 – 29 XI 1930. Szkice z dziejów szkół piechoty polskiej, Szkoła Podchorążych Piechoty, Ostrów-Komorowo 1930.
- Lista oficerów dyplomowanych (stan z dnia 15 kwietnia 1931 r.), Sztab Główny WP, Warszawa 1931.
- Leon Berbecki, Pamiętniki generała broni Leona Berbeckiego, Wydawnictwo „Śląsk”, Katowice 1959, wyd. I.
- Jerzy Kirchmayer, Pamiętniki, Książka i Wiedza, wyd. III, Warszawa 1975.
- Konrad Ciechanowski, Armia „Pomorze”, Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa 1983, wyd. I, ISBN 83-11-06793-7.
- Juliusz Rómmel, Generała Juliusza Rómmla opinie o wyższych oficerach WP, wstęp i oprac. Zbigniew Czerwiński, Wojskowy Przegląd Historyczny Nr 1 (143), Warszawa 1993.