Aleksander Gniewosz
Aleksander Kazimierz Edward Gniewosz herbu Rawicz (ur. 13 października 1920 we Lwowie, zm. 28 października 2003 w Bauru) – porucznik kawalerii Polskich Sił Zbrojnych.
._ca_1947.JPG)
| |
 porucznik kawalerii
| |
| Data i miejsce urodzenia |
13 października 1920 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
28 października 2003 |
| Przebieg służby | |
| Siły zbrojne | |
| Jednostki | |
| Główne wojny i bitwy |
II wojna światowa (kampania wrześniowa, kampania włoska: bitwa o Monte Cassino) |
| Odznaczenia | |
| |
Życiorys
edytuj
Aleksander Kazimierz Edward Gniewosz urodził się 13 października 1920 we Lwowie[1]. Był wnukiem Włodzimierza Gniewosza (1838–1909, ziemianina i polityka), synem Aleksandra Jana Gniewosza[1] herbu Rawicz (1872–1930)[2] i Róży z domu Cieńskiej herbu Pomian (1885–1922)[3].
W dzieciństwie jego rodzina z Nowosielec utrzymywała kontakty z rodziną Mniszek-Tchorznickich z Pisarowiec, w tym synami Henryka[4]. W 1932 jako prywatysta ukończył II klasę w Państwowym Gimnazjum im. Królowej Zofii w Sanoku[5]. W 1938 Aleksander Gniewosz ukończył V Państwowe Gimnazjum im. Hetmana Stanisława Żółkiewskiego we Lwowie.
Od 30 września 1938 roku do 15 lipca 1939 roku szkolił się w Szkole Podchorążych Rezerwy Kawalerii w Grudziądzu. Po zakończeniu szkolenia został skierowany na praktykę w 14 pułku Ułanów Jazłowieckich we Lwowie. Odziedziczył po ojcu majątek Potok Złoty, który posiadał do końca istnienia II Rzeczypospolitej w 1939[6][7].
Po wybuchu II wojny światowej w składzie tej jednostki brał udział w kampanii wrześniowej. Następnie przedostał się na Zachód i został żołnierzem Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie. Służył w szeregach pułku Ułanów Karpackich (od 1940 do 1942 w składzie Samodzielnej Brygady Strzelców Karpackich, od 1942 w składzie 2 Korpusu Polskiego). W trakcie kampanii włoskiej brał udział w bitwie o Monte Cassino w maju 1944. Na wojnie dosłużył się stopnia porucznika. Za swoje czyny otrzymał został odznaczony Orderu Virtuti Militari[8][9]. Później został awansowany do stopnia podpułkownika.
Do 1947 przebywał we Włoszech (Florencja), w tym samym roku wyjechał do Brazylii, gdzie pozostał na emigracji[10]. Był żonaty (żona żyła w latach 1930–1996). Zmarł w 2003 w mieście Bauru.
Ordery i odznaczenia
edytujUpamiętnienie
edytuj- W 2013 w miejscu nieistniejącej cerkwi greckokatolickiej w Nowosielcach, przy której w grobowcu rodzinnym byli pochowani członkowie rodziny Gniewoszów, został ustanowiony kamień pamiątkowy upamiętniający te osoby. Uhonorowany inskrypcją na pomniku został także Aleksander Gniewosz[11]. Fundatorem pomnika był jego brat, Antoni Gniewosz.
Przypisy
edytuj- ↑ a b Państwowe Gimnazjum im. Królowej Zofii w Sanoku. Katalog okresowy 1937/38. Klasa IIb (zespół 7, sygn. 122). AP Rzeszów – O/Sanok, s. 9.
- ↑ Aleksander Gniewosz. sejm-wielki.pl. [dostęp 2015-08-22].
- ↑ Róża Cieńska. sejm-wielki.pl. [dostęp 2015-08-22].
- ↑ Historia rodziny Mniszek Tchorznickich – osiadłych w Pisarowcach. tchorznicki.com. [dostęp 2016-09-11].
- ↑ XLV. Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego Gimnazjum im. Królowej Zofii w Sanoku za rok szkolny 1931/32. Sanok: 1932, s. 32.
- ↑ Książka telefoniczna 1939. genealogyindexer.org, 1939. s. 692. [dostęp 2015-08-22].
- ↑ Stanisław Nicieja: Moje kresy. Potok Złoty – blask i zagłada. Nowa Trybuna Opolska, 2011-01-29. [dostęp 2015-08-22].
- ↑ Polish Order of the Virtuti Militari Recipients 1792–1992 – G1. feefhs.org. [dostęp 2015-08-22]. (ang.).
- ↑ Lista nazwisk osób odznaczonych Orderem Virtuti Militari. stankiewicze.com. [dostęp 2015-08-22].
- ↑ Przebywając tam w 1986 poszukiwał swoją siostrę Marię Cieńską. Poszukiwania. „Biuletyn”. Nr 51, s. 32, Czerwiec 1986. Koło Lwowian w Londynie.
- ↑ Janusz Wachowicz: Saga rodu Gniewoszów. Szczecin: 2013, s. 359. ISBN 978-83-63868-05-5.
Bibliografia
edytuj- Aleksander Gniewosz. sejm-wielki.pl. [dostęp 2015-08-22].
- Aleksander Gniewosz. Gazeta Wyborcza. [dostęp 2015-08-22].
- Aleksander Gniewosz. familysearch.org. [dostęp 2015-08-22]. (ang.).
- Nowosielce-Gniewosz. Linia czasu. nowosielce-gniewosz.pl. [dostęp 2015-08-16].
- Historia rodu Gniewoszów. „Echo Zarszyna”, s. 10, wrzesień 2008.
- Nowosielce. ospnowosielce.pl. [dostęp 2015-08-16].
- Janusz Wachowicz: Saga rodu Gniewoszów. Szczecin: 2013. ISBN 978-83-63868-05-5.