Aleja Wolności we Lwowie

ulica (Lwów, Ukraina)

Aleja Wolności[1] (ukr. Проспект Свободи, Prospekt Swobody; w okresie międzywojennym nieformalnie jako Wały Hetmańskie) – jedna z głównych promenad Lwowa przebiegająca od placu Mickiewicza do Opery Lwowskiej. W okresie międzywojennym składała się z dwóch ulic: Hetmańskiej (od wschodu, od strony starówki) i Legionów (od zachodu; przed 1925 ulica ta nosiła nazwę Karola Ludwika[2][3]), rozdzielonych pasem zieleni - klombów, ozdobnych krzewów i drzew.

Aleja Wolności
Проспект Свободи
Rejon halicki, Stare Miasto
Ilustracja
Widok na pomnik Tarasa Szewczenki, z prawej widać wieżę Katedry
Państwo

 Ukraina

Obwód

 lwowski

Miejscowość

Lwów

Długość

350 m

Położenie na mapie Lwowa
Mapa konturowa Lwowa, w centrum znajduje się punkt z opisem „Aleja Wolności”
Położenie na mapie Ukrainy
Mapa konturowa Ukrainy, po lewej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Aleja Wolności”
Położenie na mapie obwodu lwowskiego
Mapa konturowa obwodu lwowskiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Aleja Wolności”
Ziemia49°50′29,8″N 24°01′40,0″E/49,841611 24,027778
Lwów, Wały Hetmańskie (ul. Karola Ludwika), ok. 1900
Lwów, Wały Hetmańskie, ok. 1905

W miejscu alei do końca XVIII wieku znajdowały się wały obronne miasta, splantowane po pierwszym rozbiorze Polski i zagarnięciu Lwowa przez wojska austriackie.

Nazwa ulicy Hetmańskiej i Wałów Hetmańskich pochodziła od umieszczonego tam w końcu XVII wieku pomnika hetmana wielkiego koronnego Stanisława Jabłonowskiego, znakomitego dowódcy, obrońcy Lwowa przed Tatarami w 1695. Pomnik ten został zniszczony przez władze radzieckie po II wojnie światowej.

Przy Wałach Hetmańskich w latach 1898–1945 stał również pomnik króla Jana III Sobieskiego dłuta Tadeusza Barącza, ekspatriowany po wojnie ze Lwowa, który przemieszkał wiele lat w Wilanowie, zaś od 1965 jest postawiony na Targu Drzewnym w Gdańsku.

Przy Wałach Hetmańskich zbudowano w XIX w. szereg reprezentacyjnych gmachów: zaprojektowany przez Juliana Zachariewicza gmach Galicyjskiej Kasy Oszczędności (na rogu ulic Legionów i Jagiellońskiej), Teatr Wielki, Muzeum Przemysłu Artystycznego, sklepy, hotele, kawiarnie (Wiedeńska, De la Paix) i kina (Palace, Casino).

Wały Hetmańskie i ulica Akademicka stanowiły do 1939 tzw. lwowskie Corso – miejsce powolnych, ceremonialnych przechadzek najbardziej liczących się w hierarchii społecznej mieszkańców Lwowa.

Pod aleją, w podziemnym, zabudowanym w końcu XIX w. kanale, płynie rzeka Pełtew.

Oprócz Wałów Hetmańskich istniały we Lwowie Wały Gubernatorskie (przy których znajdował się m.in. gmach Namiestnictwa i Baszta Prochowa), ciągnące się na wschód od Rynku, w kierunku Wysokiego Zamku.

Przypisy

edytuj
  1. Polski egzonim przyjęty na 121. posiedzeniu KSNG.
  2. Plan Król. Stoł. Miasta Lwowa wydany nakładem Księgarni H. Altenberga we Lwowie, Lwów 1907
  3. Plan Lwowa z 1925 reprodukowany w Nasz ukochany Lwów na dawnej karcie pocztowej 1896-1939, ADAN 2000, str. 95. ISBN 83-908136-9-6

Linki zewnętrzne

edytuj