Wikipedia

Alda Merini

Alda Giuseppina Angela Merini (ur. 21 marca 1931 w Mediolanie, zm. 1 listopada 2009 tamże) – włoska poetka, aforystka i pisarka, jedna z najważniejszych przedstawicielek współczesnej poezji włoskiej, uhonorowana Orderem Zasługi Republiki Włoskiej.

Alda Merini
Alda Giuseppina Angela Merino
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

21 marca 1931
Mediolan

Data i miejsce śmierci

1 listopada 2009
Mediolan

Narodowość

włoska

Dziedzina sztuki

literatura

Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Życiorys

edytuj
 
Tablica na domu, w którym mieszkała Alda Merini

Alda urodziła się w 1933 r. w Mediolanie jak córka urzędnika Nemo Merini i gospodyni domowej Emilii Painelli. Dziadek jej ojca Giovanni pochodził z Brunate i był najstarszym synem hrabiego Como. Został wydziedziczony za małżeństwo z chłopką Maddaleną Baserga. Alda miała dwójkę rodzeństwa, siostrę Anne i brata Ezio[1]. W 1947 r. Merini trafiła na miesiąca do kliniki Villa Turro w Mediolanie, gdzie zdiagnozowano u niej zaburzenie afektywne dwubiegunowe. Uczyła się w szkole zawodowej Scuola Professionale Femminile L. Mantegazza. Starała się o przyjęcie do liceum, ale nie zdała egzaminu z języka włoskiego. Jedna z jej nauczycielek dostrzegła talent 16-letniej wówczas dziewczyny i pokazała jej wiersze krytykowi literackiemu Giacinto Spagnoletti, który stał się jego przewodnikiem[2][3].

9 sierpnia 1953 r. poślubiła Ettore Carnitiego, właściciela sieci piekarni w Mediolanie, z którym miała czworo dzieci. W latach 1964–1978 przebywała w kilku szpitalach psychiatrycznych. W ciągu całego życia spędziła w nich prawie 20 lat. Została poddana 37 razy elektrowstrząsom[4]. W międzyczasie, na przepustkach, zdążyła urodzić cztery córki, które zostały oddane do rodzin zastępczych. Ostatecznie ze szpitala-więzienia uwolniła ją ustawa z 1978 r., zakazująca przetrzymywania pacjentów w takich ośrodkach wbrew ich woli[3][4]. W 1981 r. zmarł jej mąż. Dwa lata później poślubiła wieloletniego przyjaciela, poetę i lekarza z Taranto, Michela Pierri. W 1986 r. wróciła do Mediolanu. Zmarła 1 listopada 2009 r. w szpitalu San Paolo w Mediolanie. Została pochowana na cmentarzu monumentalnym w Mediolanie (Cimitero monumentale di Milano).[2][5].

Alda została uhonorowana nadaniem jej imieniem i nazwiskiem nazwy ulicy na mediolańskim przedmieściu Rozzano[6].

Twórczość

edytuj

Alda Merini była jednym z najbardziej płodnych twórców współczesnej poezji i zmysłem aforystycznym. U schyłku życia stała się najczęściej czytaną z włoskich poetów, docenianą i znajdującą się w centrum życia kulturalnego. Za swoją twórczość otrzymała wiele prestiżowy nagród krajowych i międzynarodowych[5][7]. Erotyzm i wiara przeżywana w kategoriach paradoksu, doświadczenie samotności i choroby, lęk, to, obok wątku autotematycznego, główne zagadnienia jej twórczości[8]. Odkryta została dość późno przez szeroką publiczność po latach milczenia. Była wysoko ceniona przez krytyków i autorów takich jak Salvatore Quasimodo, Pier Paolo Pasolini, Giovanni Raboni, Giorgio Manganelli czy Maria Corti. Jest zaliczana do najważniejszych i najbardziej wymownych głosów w XX w[4][5][9]. Była zgłaszana do Nobla, porównywana z Wisławą Szymborską[3].

 
Miejsce pochówku Aldy Merini na Cimitero monumentale di Milano

Zadebiutowała w 1951 r., w wieku 16 lat, w antologii Poetki XX wieku, której redaktorem był Vanni Scheiwiller. Wiersze Aldy zostały uwzględnione za namową Eugenia Montalego, późniejszego laureata Nagrody Nobla (z 1975 roku)[3][4]. W 1953 r. wydała swój pierwszy tom wierszy La presenza di Orfeo (Obecność Orfeusza), który zostaje przetłumaczony na angielski i wydany w USA. W 1955 r. opublikowała swój drugi zbiór wierszy, Paura di Dio, który zawierał wiersze napisane między 1947 a 1953 rokiem oraz trzeci Nozze romane. W 1958 w antologii liryki włoskiej uwzględnia ją Salvatore Quasimodo, noblista z 1959 r. Najbardziej płodnym okresem był okres od lat 80. XX w., po przerwie spowodowanej pobytem w zakładzie psychiatryczny. W 1986 r. wydała swoją pierwszą pracę prozą L’altra verità. Diario di una diversa[3]. Zawarła w niej informacje o pobycie w szpitalu Villa Fiorita w Affori na przedmieściu Mediolanu[3].

W 2019 r. ukazało się pierwsze wydania zbioru poezji Aldy Merini w języku polskim, w przekładzie Jarosława Mikołajewskiego Ziemia Święta | La Terra Santa[9].

Wybrana twórczość

edytuj

Poezja

edytuj
  • La presenza di Orfeo, 1953
  • Paura di Dio, 1955
  • Nozze romane, 1955
  • Tu sei Pietro, 1962
  • La presenza di Orfeo (Scheiwiller 1993, die Ausgabe enthält alle vier zuvor genannten Werke)
  • La Terra Santa, 1984
  • Testamento, 1988
  • Vuoto d’amore, 1991
  • Ballate non pagate, 1995
  • Fiore di poesia, 1998
  • Superba è la notte, 2000
  • L’anima innamorata, 2000
  • Corpo d’amore, Un incontro con Gesù, 2001
  • Magnificat. Un incontro con Maria, 2002
  • Poema di Pasqua, 2003
  • La carne degli Angeli, 2003
  • Più bella della poesia è stata la mia vita, 2003
  • Clinica dell’abbandono, 2004

Proza

edytuj
  • L’altra verità. Diario di una diversa, 1986
  • Delirio amoroso, 1989
  • Il tormento delle figure, 1990
  • Le parole di Alda Merini, 1991
  • La pazza della porta accanto, 1995
  • La vita facile, 1996
  • Lettere a un racconto. Prose lunghe e brevi, 1998
  • Il ladro Giuseppe. Racconti degli anni Sessanta, 1999

Galeria

edytuj
  •  
    Alda Merini z włoskim pisarzem Aldo Busi
  •  
    Alda Merini z Vanni Scheiwiller, Enrico Baj i Alain Elkann
  •  
    Alda Merini z piosenkarką Milvą
  •  
    Kondolencje zawieszone przy bramie domu Aldy Merini po jej śmierci

Przypisy

edytuj
  1. ↑ Alda Merini ritrova la sua Brunate grazie al premio di letteratura. BiBazz. [dostęp 2020-03-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-04-19)]. (wł.).
  2. ↑ a b Alda Merini Biografia. Aldamerini Sito Ufficiale. [dostęp 2020-03-29]. (wł.).
  3. ↑ a b c d e f Jarosław Mikołajewski: Mieszkanka Ziemi Świętej. La Terra Santa Aldy Merini. Nagroda Literacka im. Leopolda Staffa. [dostęp 2020-03-29].
  4. ↑ a b c d Miłada Jędrysik: Trzy śmierci. Wysokieobcasy.pl. [dostęp 2020-03-29].
  5. ↑ a b c Augusto Benemeglio: Michele Pierri e Alda Merini. Iuncturae. [dostęp 2020-03-29]. (wł.).
  6. ↑ Via Alda Merini. Italiaonline.it. [dostęp 2020-03-29]. (wł.).
  7. ↑ Płaszczewska 2016 ↓, s. 299.
  8. ↑ Płaszczewska 2016 ↓, s. 300.
  9. ↑ a b Ziemia Święta La Terra Santa Alda Merini. SIW ZNAK Sp. z o.o.. [dostęp 2020-03-29].

Bibliografia

edytuj
Źródło: „https://pl.wiki.x.io/w/index.php?title=Alda_Merini&oldid=73416034”