Albatros czarnobrewy

Albatros czarnobrewy
	Thalassarche melanophris
	(Temminck, 1828)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	rurkonose
Rodzina	albatrosy
Rodzaj	Thalassarche
Gatunek	albatros czarnobrewy
Synonimy
	Diomedea melanophris Temminck, 1828; Thalassarche melanophrys (Temminck, 1828);
	Diomedea melanophris Temminck, 1828; Thalassarche melanophrys (Temminck, 1828);
Podgatunki
	T. m. melanophris Temminck, 1828; T. m. impavida (Mathews, 1912);
	T. m. melanophris Temminck, 1828; T. m. impavida (Mathews, 1912);
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Zasięg występowania
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Albatros czarnobrewy^[3] (Thalassarche melanophris^[4]) – gatunek dużego ptaka z rodziny albatrosów (Diomedeidae), przebywającego w południowych częściach Oceanu Spokojnego, Atlantyckiego i Indyjskiego oraz w północnej części Oceanu Południowego. Gniazduje na Falklandach, wyspach u południowych wybrzeży Chile oraz na odległych wyspach oceanicznych np. Auckland, Tristan da Cunha czy Georgia Południowa; na wielu z nich nie ma praktycznie żadnych wrogów.

Systematyka

Podgatunek impevida, często traktowany jako odrębny gatunek

Tradycyjnie wyróżnia się dwa podgatunki T. melanophris^[3]^[5], jednak wielu autorów w oparciu o prace m.in. z 2004 i 2010 roku, traktuje je jako osobne gatunki^[6].

T. m. melanophris Temminck, 1828 – albatros czarnobrewy – oceany południowe, od przylądka Horn na wschód po Wyspy Antypodów
T. m. impavida (Mathews, 1912) – albatros żółtooki – Wyspy Campbella (na południe od Nowej Zelandii)

Morfologia

Wygląd zewnętrzny: Nieznaczny dymorfizm płciowy. Dziób długi, żółty, haczykowato wygięty z różowym koniuszkiem. Małymi nozdrzami wydziela nadmiar soli i soki żołądkowe. Gatunek ten zawdzięcza swoją nazwę ciemnej prędze piór wokół oczu, wyraźniejszej u dorosłych ptaków. Obie płcie mają brązowawe pióra na wierzchniej stronie skrzydeł, ciemne lotki, szary ogon i ciemny skraj spodniej strony skrzydeł. Reszta jest biała.

Rozmiary: Długość ciała – 80–95 cm. Rozpiętość skrzydeł – 2–2,35 m.

Masa ciała: 3–5 kg.

Występowanie

Środowisko

Mimo swoich rozmiarów albatros czarnobrewy ma dość słabo rozwinięte mięśnie pomagające w locie. Podczas latania skazany jest na wiatr, dlatego spotyka się go zazwyczaj w regionach pomiędzy 30 a 60° szerokości południowej, gdzie wieją dość silne wiatry, konieczne do szybowania nad morzem. Najchętniej lata w regionach subarktycznych, na południe od 40 równoleżnika. Chłodne wody są też bogatsze w ryby. Albatrosy z mórz południowych niechętnie pokonują równikowe pasmo bezwietrzne, ale albatros czarnobrewy jest wyjątkiem.

Zasięg występowania

Oceany półkuli południowej. Gniazduje na Falklandach, wyspach u południowych wybrzeży Chile (m.in. Diego Ramírez, Diego de Almagro, niektóre wysepki Archipelagu Ziemi Ognistej) oraz na odległych wyspach oceanów: Spokojnego, Atlantyckiego oraz Indyjskiego. Najliczniejsze kolonie podgatunku nominatywnego znajdują się na Falklandach, gniazduje tam około 72% jego populacji^[2]. Podgatunek T. m. impavida gniazduje na północnym i zachodnim wybrzeżu Wyspy Campbella oraz na sąsiedniej wysepce Jeanette Marie^[7].

Pożywienie

Najczęściej szybuje z rozciągniętymi skrzydłami na wysokości 15–20 m nad morzem. Na tej wysokości może najskuteczniej wykorzystywać prądy powietrzne i obserwować ewentualną zdobycz. Albatros czarnobrewy żywi się głównie ośmiornicami, kalmarami, skorupiakami i wieloma gatunkami ryb. Czasem chwyta też mniejsze ptaki. Poza tym ten gatunek albatrosa uwielbia odpady i nierzadko widuje się stada tych albatrosów podążające za statkami w oczekiwaniu na resztki wyrzucone za burtę. Albatros pije wodę morską i potężnymi gruczołami nosowymi wydziela z ciała nadmiar silnie stężonego roztworu soli.

Rozród

Jajo z kolekcji muzealnej

Gniazduje w niewielkich koloniach, na wyspach odległych od lądu. Pary tworzą się na całe życie, ale spotykają się tylko raz na rok w okresie lęgowym. Samiec pierwszy dociera na gniazdowisko. Kiedy powróci samica, ptaki rozpoczynają taniec godowy, któremu towarzyszy głośne nawoływanie. Ptaki krążą wokół siebie z szeroko rozpostartymi skrzydłami i kłapią głośno dziobami. Para albatrosów czarnobrewych wybiera na gniazdo wyżej położone miejsca. Buduje gniazdo z błota lub gliny. Samica składa potem jedno jajo. Najpierw zaczyna je wysiadywać samiec, a samica odlatuje na żer na morze. Po wykluciu się pisklęcia oboje rodzice karmią je częściowo strawionym pokarmem. Para dzieli pracę w ten sposób, że kiedy jedno z rodziców pilnuje potomka, drugie posila się i przynosi pokarm młodemu.

Dojrzałość płciowa: W 4–7 roku.

Pora lęgowa: Raz na dwa lata.

Jaja: Samica znosi zawsze tylko jedno, duże jajo z rudo-brązowymi cętkami.

Okres wysiadywania: Ok. 2 miesięcy.

Wychowywanie piskląt: Ponad 9 miesięcy.

Status

Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje oba podgatunki za osobne gatunki i klasyfikuje albatrosa ciemnogłowego jako gatunek najmniejszej troski (LC – Least Concern)^[2], a albatrosa żółtookiego jako gatunek narażony (VU – Vulnerable)^[7]. Liczebność populacji albatrosa ciemnogłowego szacuje się na około 700 tysięcy par lęgowych^[2], a albatrosa żółtookiego na około 21,6 tysiąca par lęgowych^[7]. Główne zagrożenia dla gatunku to zaplątywanie się w sieci rybackie, zmiany klimatu oraz obecność na niektórych wyspach introdukowanych i zawleczonych ssaków takich jak norka amerykańska czy zdziczałe koty^[2].

Przypisy

↑ ^a ^b ^c Thalassarche melanophris, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Thalassarche melanophris, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ ^a ^b Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Diomedeidae Gray,GR, 1840 - albatrosy - Albatrosses (Wersja: 2017-12-14). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-07-11].
↑ Nunn, Gary B.; Cooper, John; Jouventin, Pierre; Robertson, Chris J. R. & Robertson Graham G.. Evolutionary relationships among extant albatrosses (Procellariiformes: Diomedeidae) established from complete cytochrome-b gene sequences. „Auk”. 113 (4), s. 784-801, 1996.
↑ Black-browed Albatross (Diomedea melanophris). IBC: The Internet Bird Collection. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-03)]. (ang.).
↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v11.2). [dostęp 2021-11-17]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c BirdLife International, Thalassarche impavida, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2020-07-11] (ang.).

Bibliografia

Encyklopedia zwierząt od A do Z. Warszawa: IMP, 1999. ISBN 83-908277-3-5.

Linki zewnętrzne

Zdjęcia, nagrania głosów i krótkie filmy. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).

[itis-1] Thalassarche melanophris, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[iucn-2] Thalassarche melanophris, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[mk-3] Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Diomedeidae Gray,GR, 1840 - albatrosy - Albatrosses (Wersja: 2017-12-14). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-07-11].

[Nunn96-4] Nunn, Gary B.; Cooper, John; Jouventin, Pierre; Robertson, Chris J. R. & Robertson Graham G.. Evolutionary relationships among extant albatrosses (Procellariiformes: Diomedeidae) established from complete cytochrome-b gene sequences. „Auk”. 113 (4), s. 784-801, 1996.

[ibc-5] Black-browed Albatross (Diomedea melanophris). IBC: The Internet Bird Collection. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-03)]. (ang.).

[ioc-6] F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v11.2). [dostęp 2021-11-17]. (ang.).

[iucn1-7] BirdLife International, Thalassarche impavida, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2020-07-11] (ang.).

[3]

[4]

[1]

[2]

[5]

[6]

[7]